Van 11 t/m 22 november is de wereld in Bakoe bijeen voor klimaattop COP29. Marijke van Duin – sinds 2000 lid van de klimaatwerkgroep van de Wereldraad van Kerken – volgt de top op de voet en schrijft over haar bevindingen.
De ministers die inmiddels zijn gearriveerd hadden het vandaag meteen al het druk. Afgelopen week is immers nauwelijks vooruitgang geboekt. In diverse zalen werd druk overlegd en statements afgegeven.
Het vastgelopen overleg over mitigatie is met enig kunst-en-vliegwerk weer vlot getrokken. Het zou uitgesteld worden tot volgend jaar. Maar dat liet een aantal delegaties niet toe: emissiereductie is immers dringend noodzakelijk. Het besluit van COP28 om ‘weg te bewegen’ van het gebruik van fossiele brandstoffen verdient een ogenblikkelijk vervolg, stelden zij. Ook NGO’s waren verheugd dat dit agendapunt voor deze COP gered is, al is het de vraag hoe het verder moet. Een aantal landen, waaronder Saudi-Arabië (geen verrassing …), de Afrikaanse landengroep en India willen geen nieuwe mitigatiedoelen vaststellen. Dat is deels te begrijpen, zie mijn blog van gisteren. De COP-voorzitter gaat nu overleggen met ministers en laat woensdag weten hoe het verdergaat.
Rechtvaardige transitie
Een ander belangrijk overleg vandaag ging over de zogenaamde Just Transition. Dat betekent zoveel als ‘rechtvaardige transitie’, oftewel de transitie die alle landen moeten doorlopen richting een duurzame economie. Er is een speciaal werkplan voor opgesteld, het Just Transition Work Programme (JTWP). Aan de hand van een aantal discussievragen liet de ene na de andere minister (of andere politicus) weten hoe hij/zij de implementatie daarvan voor zich zag.
Hoe ontluisterend was het om, ook hier weer, enerzijds dezelfde prachtige stellingen te horen en anderzijds dezelfde pleidooien voor meer geld. De EU, bij monde van onder anderen Eurocommissaris Wopke Hoekstra, onze voormalige minister van o.m. Buitenlandse Zaken, hield een vurig pleidooi om vooral de 1,5 graden niet uit het oog te verliezen, ambitieuze nationale klimaatplannen uit te voeren, te zorgen voor economische groei, en vooral niemand te laten achterblijven in de transitie. Maar andere landen zoals kleine eilandstaat Tuvalu en Ethiopië, dat sprak voor alle armste landen, hadden een heel ander verhaal. Voor hen gaat het allereerst om toegang tot energie, armoedebestrijding, het creëren van banen, kustverdediging en andere adaptatiemaatregelen. Voor dat alles is internationale solidariteit nodig in de vorm van heel veel geld en technologie-overdracht. Het verschil is navrant. Voor de één gaat het om het versterken van de ‘groene’ economie, voor de ander om overleven.
Persconferentie EU
Hoekstra was ook aan het woord in een persconferentie van de EU. Hij gaf toe dat de geopolitieke context uitdagend is, maar stelde dat deze COP niettemin resultaat moet én kan opleveren. De EU zal daarbij een leidende rol blijven vervullen en de rol van bruggenbouwer op zich nemen. Dat zit immers in het DNA van de EU, aldus Hoekstra.
Hij kreeg een paar pittige vragen te verwerken, met name over het NCQG (het doel voor klimaatfinanciering) en de koolstofmarkten. Hij was verrassend positief ten aanzien van vrijwillige bijdragen aan het NCQG. In voorbereidende overlegrondes voor deze COP was o.a. de EU juist heel stellig: ook landen als Saudi-Arabië en China moeten bijdragen. Dit heeft te maken met de VN-indeling van enerzijds ontwikkelde landen (zoals Nederland, de VS etc.) en anderzijds ontwikkelingslanden en landen in transitie. Een land als China staat op die tweede lijst, maar is de afgelopen decennia natuurlijk economisch enorm gegroeid. Nu zei Hoekstra dat het niet zo makkelijk is om van de ene op de andere lijst te komen en dus dat alle vrijwillige bijdragen welkom zijn. Hij liet zelfs doorschemeren dat dit wellicht een aanvaardbaar compromis is voor de onderhandelingen rond het NCQG. (Daarover is ongetwijfeld overleg gaande met China.) Wel benadrukte hij dat de koolstofmarkten een belangrijke bijdrage moeten leveren aan klimaatfinanciering, al moet daarvoor het verificatiesysteem wel flink opgeschroefd worden. Dat laatste blijkt ook uit een recent verschenen onderzoeksrapport waaruit blijkt dat die markten tot nu toe zes keer minder effectief zijn dan wordt aangenomen.
China
Interessant was een persconferentie van CANGO: de Chinese Associatie voor NGO-samenwerking. Terwijl wij China zien als een zeer autoritair land is er kennelijk toch een beweging van het maatschappelijk middenveld gaande. Niet minder dan vijf experts legden uit waar ze in hun organisatie mee bezig zijn; de één met landbouw en duurzame voedselvoorziening, anderen met water, luchtvervuiling, bosaanplant, gender-gelijkwaardigheid en meer. Hoe verfrissend om eens Chinese medestanders te horen, hoe slecht hun Engels soms ook te verstaan was.
In de dagelijkse vergadering van ons team werd onder meer gemeld:
- een persconferentie bij het ingaan van de 2e week
- een oproep van LWF/WCC aan de G20 die vandaag is gestart
- ACT-Alliance heeft weer een eigen stand
- diverse stunts zijn in voorbereiding voor de komende dagen.
En, minder leuk: een lid van ons team is afgeperst in een taxi naar het vliegveld. Kennelijk is het meer gebeurd. Het is gemeld bij de VN die het zal opnemen met de lokale autoriteiten.
Wordt vervolgd.
18 november 2024,
Marijke van Duin