De toekomst van de lokale oecumene

Gepubliceerd op

Op woensdag 13 maart kwamen circa 25 vertegenwoordigers van lokale raden van kerken en andere samenwerkingsverbanden in een online-bijeenkomst samen om elkaar te inspireren met ‘beste praktijken’, informatie te ontvangen en in sommige gevallen ook zorgen te delen over de toekomst van de lokale oecumene.

In twee rondes konden de deelnemers met elkaar in gesprek gaan over vier onderwerpen:

  • Nieuwe impulsen voor de lokale oecumene, olv prof. Peter Nissen, voorzitter van de beraadgroep Geloof en kerkelijke gemeenschap van de landelijke Raad
  • De gevolgen van de spreidingswet voor de lokale opvang van vluchtelingen en het project De Thuisgevers, olv drs. Ineke Bakker en Coen van Loon, resp. voorzitter en secretaris van de werkgroep Vluchtelingen 
  • Lokaal vormgeven aan de Nationale Week tegen Eenzaamheid, olv ds. Leonie van Staveren, lid van de plenaire Raad namens de Remonstranten
  • Uitwisseling van best practices, olv drs. Geert van Dartel, voorzitter van de landelijke Raad

Nieuwe impulsen

In de break-outsessie van Peter Nissen werd het gesprek gevoerd aan de hand van de notitie ‘De toekomst van de lokale oecumene’ die de beraadgroep Geloof en kerkelijke gemeenschap van de landelijke Raad onlangs opstelde. Deze notitie wil een handvat bieden voor het interkerkelijk gesprek hierover op lokaal niveau. De notitie gaat enerzijds in op de situatie van krimp waarin veel raden van kerken zich bevinden en biedt anderzijds suggesties hoe daar creatief en ontspannen mee omgegaan kan worden en welke nieuwe kansen zich daarbij wellicht ook voordoen.

Lokale opvang vluchtelingen

Bij Ineke Bakker en Coen van Loon kwam onder andere de voorbeeldbrief ter sprake die lokale raden van kerken kunnen sturen aan hun burgerlijke gemeente met betrekking tot de opvang van asielzoekers en/of statushouders. Hiermee kunnen lokale kerken hun betrokkenheid tot uitdrukking brengen en het lokale draagvlak helpen versterken.

Opvallend was het grote verschil tussen de ene burgerlijke gemeente en de andere. Op sommige plaatsen zijn de kerken al jaren zeer actief in het opvangen en ondersteunen van asielzoekers, in andere gemeenten is het gesprek erover, ook in de lokale kerken, heel lastig. 

Nationale Week tegen eenzaamheid

Leonie van Staveren introduceerde bij haar deelnemers de Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid. Deze door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport geïnitieerde Coalitie organiseert sinds enige jaren in het najaar de landelijke week tegen eenzaamheid. Op lokaal niveau zijn er honderden coalities actief, die activiteiten organiseren om eenzaamheid te bestrijden. Deelnemers aan deze lokale coalities zijn bijvoorbeeld ondernemersverenigingen, welzijnsorganisaties of sportclubs. Niet altijd worden kerken actief benaderd om ook deel te nemen aan de lokale coalitie, terwijl kerken veel ervaring hebben op het gebied van verbindende en zingevende activiteiten. Het zou mooi zijn als lokale raden van kerken in het kader van deze week de samenwerking zoeken met andere, vaak ook seculiere, organisaties. De Raad van Kerken in Nederland is op landelijk niveau coalitie-partner en wordt door ds. Van Staveren hierin vertegenwoordigd.

Beste praktijken

In de sessie met Geert van Dartel werden ideeën en tips uitgewisseld en kon men de eigen best practices delen met anderen. Het was verrassend te vernemen hoe creatief lokale raden kunnen zijn, ook in een situatie waarin eerder sprake is van krimp dan van uitbreiding.

De lokale raad als rechspersoon?

Na de afsluiting van de twee gespreksrondes was er in een aparte ronde ruimte voor het stellen van meer specifieke vragen. Zo blijken sommige lokale raden van kerken problemen te hebben met het openen van een bankrekening, omdat zij geen rechtspersoon zijn en banken vandaag de dag een zeer terughoudend beleid hieromtrent voeren, onder andere om witwaspraktijken te voorkomen.

Willen lokale raden van kerken of samenwerkingsverbanden om die reden een rechtspersoon worden, dan adviseert de landelijke Raad te kiezen voor het oprichten van een vereniging in plaats van een stichting. Allereerst sluit de verenigingsvorm inhoudelijk beter aan bij het idee van samenwerking, aangezien een vereniging leden kent, in tegenstelling tot een stichting. Daarnaast is het oprichten van een vereniging ook dikwijls goedkoper. Inschrijving bij de Kamer van Koophandel kost € 80,00 en indien men een notaris vindt die kerken een warm hart toedraagt hoeven de notariële kosten ook niet de pan uit te rijzen.

Daarbij kan het helpen de statuten alvast in concept gereed te hebben. De kerken van onder andere Arnhem hebben die weg al gebaand. Hun statuten kunnen als voorbeeld dienen.

Interreligieuze ontmoetingen

Een laatste punt dat aan de orde kwam betrof het verlangen van sommige raden van kerken niet alleen het gesprek met mede-christenen te voeren, maar ook met mensen van andere religies. Die interreligieuze ontmoetingen laten zich niet altijd makkelijk organiseren. Om deze reden besloot algemeen secretaris Crouwel ter plekke om in mei of juni een aparte online-bijeenkomst te organiseren om deze thematiek aan de orde te stellen. Nader bericht hierover zal via de website en de nieuwsbrief van de Raad bekend gemaakt worden.