| Van 30 november tot en met 12 december is de wereld in Dubai bijeen voor klimaattop COP28. Marijke van Duin – sinds 2000 lid van de klimaatwerkgroep van de Wereldraad van Kerken – volgt de top op de voet en schrijft over haar bevindingen. |
Eerlijk is eerlijk: ik had niet verwacht dat COP 28 ‘al’ op 13 december zou worden afgerond. En velen met mij. Zeker niet gezien de bar slechte conceptslottekst van 11 december. Voorzitter Al Jaber en zijn staf hebben zich de niet malse kritiek aangetrokken en een flinke tand bij gezet.
Gisteren en afgelopen nacht is aan een stuk door verder onderhandeld. Achter gesloten deuren wel te verstaan. Een groot deel van de aanwezigen, ook van mijn team, was al naar huis. Anderen lagen her en der op stoelen en banken in het conferentiecentrum te slapen – van pure uitputting. Dat hoort er nu eenmaal bij.
Open tekst
Vandaag rond 11 uur Dubai-tijd was het dan zover. In de laatste plenaire zitting van de top werd een nieuwe compromistekst gepresenteerd en verbazend snel aangenomen. Een tekst die een stuk beter is dan de vorige, maar niettemin veel, teveel, open laat. Ik ben dan ook niet zo enthousiast als veel Nederlandse media. Mijn team heeft al een persbericht uitgegeven dat hier te vinden is:
De zo gewenste uitfasering van fossiele brandstoffen hebben we niet gekregen. De Parties worden wel opgeroepen werk te maken van een ‘ordelijke transitie, weg van fossiele brandstoffen in energiesystemen met het doel om in 2050 klimaatneutraal te zijn’, en van het verdrievoudigen van duurzame energie en verdubbelen van energie-eficiëntie in 2030. Het idee is duidelijk: de energietransitie moet versneld worden, zich steeds meer richten op duurzame energie en steeds minder op fossiel.
Maar de deur blijft wagenwijd openstaan voor ‘schone’ kolen en voor CCS – het afvangen en opslaan van CO2. Terwijl we weten dat dat maar een zeer geringe bijdrage kan leveren aan het verminderen van emissies en bovendien erg duur is. Zelfs rijke landen kunnen hun geld maar één keer uitgeven. Als dat geld in dat soort technologieën gaat zitten schieten we niet veel op. Daarnaast zijn de afspraken niet bindend, maar vrijblijvend.
Beter geen afspraken dan slechte
Vrijblijvendheid was ook troef bij de onderhandelingen over de regels rond de koolstofmarkten. De EU werkt al een aantal jaren met een eigen emissiehandelssysteem. Ook de VS kent een dergelijk systeem en andere regio’s in de wereld zijn gevolgd, onder meer China en Afrika. Om die markten te laten werken, dat wil zeggen daadwerkelijk te laten bijdragen aan vermindering van het totaal aantal emissies, zijn strenge regels nodig. Maar de VS wil daar niet aan. Daarover kregen de EU en de VS ruzie in Dubai. Dit keer heeft de EU haar poot stijf gehouden, waardoor deze onderhandelingen zijn geklapt. Onder het motto ‘beter geen afspraken dan slechte’ zijn verdere onderhandelingen uitgesteld tot COP 29 volgend jaar. Dat is wel heel vervelend voor het bedrijfsleven.
Ook het maken van afspraken over het heetste hangijzer, klimaatfinanciering, is uitgesteld tot volgend jaar. En dat terwijl heel veel landen zonder financiële steun geen enkele mogelijkheid hebben om aan te haken bij de gepropageerde duurzame-energietransitie. Zij moeten dan wel fossiele brandstoffen blijven gebruiken. Kortom, ook hier is veel te weinig vooruitgang geboekt. Aanhoudende druk uit de maatschappij blijft nodig om die zo broodnodige financiële steun boven tafel te krijgen. Een belangrijke stap zou zijn de hervorming van het internationale financiële systeem. Daartoe is afgelopen jaar inderdaad een initiatief gelanceerd. Laten we hopen dat dat de komende tijd brede weerklank gaat vinden.
Volgend jaar zal COP 29 gehouden worden in Azerbeidzjan, en in 2025 is Brazilië gastland voor COP 30. Ik hoop er weer bij te zijn en verslag te kunnen doen.
Ik dank de lezers voor hun aandacht.
Marijke van Duin