| Een delegatie van de Raad van Kerken is van 14 tot 21 november in Israël en Palestina voor ontmoetingen met vertegenwoordigers van kerken en kerkelijke organisaties. De reis gebeurt op uitnodiging van kerken in Israël en Palestina, die in 2019 een bezoek aan de Raad van Kerken in Nederland brachten. De delegatie van de Raad bestaat uit de volgende personen: Geert van Dartel, ds. Christien Crouwel, dr. Rene de Reuver, ir. Kees Nieuwerth en pater Roland Putman ofm. |
Mijn hoofd en hart zijn vol. Het samen zingen en bidden, me laten gezeggen door woorden van God en het delen van brood en wijn met zusters en broeders uit Palestina, Noorwegen, Gaza en Zuid-Afrika resoneert nog na als ik de centrale museumruimte van Yad Vashem binnenstap.
Voor mij is het de derde keer dat ik dit museum bezoek. Opnieuw maakt het een verpletterende indruk op me. Hoe strategisch de jodenhaat was opgebouwd en het dodelijke gif van antisemitisme zich stelselmatig kon verspreiden, van uitsluiting tot separatie, van ontmenselijking tot vernietiging….
En dat gebeurde niet in een uithoek van de wereld, maar in het ‘christelijke’ Europa, en dus ook in mijn land. Dit museum vertelt het verhaal van een aantal pikzwarte bladzijden van onze geschiedenis.
Hoe heeft de kerk in de jaren 30 en 40 zich hierin opgesteld? De verhalen die ik deze middag in Yad Vashem lees, geven mij denken: de kritiek op het nazisme van ds. Martin Niemöller, de collaboratie van de Deutsche Christen, de opstelling van paus Pius XII, Joden die zich lieten dopen om zo uit de handen van nazi’s te blijven, maar alsnog werden vermoord… Had de kerk niet veel meer stelling moeten nemen? Zou ik, als ik in die tijd scriba geweest was, het pure kwaad van het antisemitisme hebben doorzien ?
Waardigheid voor elk mensenkind
Na enkele uren moeten we weer verder. Het bezoek aan Yad Vashem geeft me veel te denken. Dit bezoek heeft me nog meer bewust gemaakt van het ‘dit nooit meer!’ Elk mens is kostbaar in de ogen van God. Wees alert. Laat je niet meenemen in ontmenselijking van wie dan ook, maar kom, ook als kerk, op voor de waardigheid van elke kostbaar mensenkind.
René de Reuver