| Een delegatie van de Raad van Kerken is van 14 tot 21 november in Israël en Palestina voor ontmoetingen met vertegenwoordigers van kerken en kerkelijke organisaties. De reis gebeurt op uitnodiging van kerken in Israël en Palestina, die in 2019 een bezoek aan de Raad van Kerken in Nederland brachten. De delegatie van de Raad bestaat uit de volgende personen: Geert van Dartel, ds. Christien Crouwel, dr. Rene de Reuver, ir. Kees Nieuwerth en pater Roland Putman ofm. |
Laat het nu precies in deze week dat wij ons solidariteitsbezoek aan de kerken in Palestina brengen dat de Kairos-beweging – die zich al jaren inzet voor de Palestijnse zaak – haar dertiende internationale conferentie in Bethlehem houdt. Uiteraard werden wij dus uitgenodigd een deel van de conferentie bij te wonen. Meer dan honderd deelnemers uit Palestina, vele Europese landen, de Verenigde Staten, Canada, Zuid-Afrika en zelfs Japan namen hieraan deel. Namens de delegatie bracht Geert een groet van de Raad over.
Het thema van de conferentie was ‘Het volk, de kerk en verzet tegen onderdrukking’. Met een verwijzing naar Lukas 4:18: ‘Hij heeft mij gezonden om de vrijheid van de gevangenen uit te roepen… en de onderdrukten te bevrijden.’ Met een keur aan sprekers waaronder sommigen die we eerder deze week ook al hadden ontmoet hadden. Dat was trouwens ook het geval met een aantal deelnemers. Tijdens onze aanwezigheid bij de conferentie werd verslag uitgebracht door drie werkgroepen.
Apartheid of niet
De eerste ging over de discussie of het beleid van de staat Israël omschreven zou kunnen worden als ‘apartheid’. Dit mede naar aanleiding van de rapporten van B’tselem, Amnesty International en Human Rights Watch. Interessant genoeg concludeerde de betreffende werkgroep dat de recente verklaring van de Wereldraad van Kerken duidelijk aanknopingspunten biedt om het gesprek met de kerken hierover voort te zetten. Ten eerste werden de rapporten – inclusief de term apartheid – niet alleen genoemd in die verklaring, maar ten tweede werd in de actiepunten het bestuur van de Wereldraad – en daarmee ook de lidkerken – opgeroepen die rapporten grondig te bestuderen én zich hierover een afgewogen oordeel te vormen. Ten derde was het hen opgevallen dat in die verklaring (in tegenstelling tot eerdere verklaringen van de Wereldraad) de twee-staten-oplossing voor het conflict niet langer genoemd werd, maar dat gesproken werd van een oplossing die recht doet aan gelijkheid en menselijke waardigheid van allen in de regio. Ook sommige van onze Palestijnse gesprekspartners achtten een twee-staten-oplossing niet langer mogelijk en pleiten voor één staat waarin het Joodse en het Palestijnse volk vreedzaam samenleven.
In dit verband werd er door deze werkgroep op aangedrongen o.m. in gesprek te blijven met de kerken en hen te vragen hun overheden op de onderdrukking van het Palestijnse volk aan te (blijven) spreken. Maar ook om de Palestijnse Autoriteit – die in zeker opzicht als verlengstuk van de staat Israël optreedt – en tekort schiet scherper onder kritiek te stellen. Tenslotte werd geconstateerd dat de beweging zich ook meer op pelgrims/toeristen zou moeten richten met een pleidooi voor het ontwikkelen van evenwichtiger reisprogramma’s: bezoek zowel Israël als Palestina!
Krimpende ruimte
Een tweede werkgroep had zich gebogen over het ingewikkelde thema dat wel aangeduid wordt met ‘shrinking space’ – beperkte handelingsruimte. Soms wordt bijvoorbeeld voor projecten in Palestina door donoren allerlei voorwaarden gesteld die de mogelijke impact van zo’n project danig inperken. Anderzijds worden een aantal NGO’s door de Israëlische overheid aangemerkt als ‘terroristische organisaties’, hetgeen het werk van een organisatie als bijvoorbeeld Defense for Children vrijwel onmogelijk maakt.
Come and see
De derde werkgroep had als thema ‘de rol van de kerken’. Deze riep ons kerken als ‘volgelingen van Jezus’ op om naast de onderdrukten te gaan staan. De kerken werden opgeroepen ‘to come and see’ en vervolgens te getuigen van het lijden en onrecht dat het Palestijnse volk wordt aangedaan. Zij zouden hun stem moeten verheffen om daarmee de stem van de Palestijnen versterken. Als laatste, maar zeker niet als minste, zouden kerken wereldwijd – bijvoorbeeld door partnerschappen tussen kerkelijke gemeenten – de kerken in Palestina moeten ondersteunen bij hun strijd om het voortbestaan.
Kees Nieuwerth