Deze oudste christelijke geloofsbelijdenis kan nieuwe verbinding geven tussen kerken. Dit was de ervaring tijdens de jaarlijkse retraite van het Nederlands Christelijk Forum (NCF), die op 15 en 16 juni 2022 plaatsvond in het bezinningscentrum Emmaus in Helvoirt. Veertig leiders van een breed scala van kerkgenootschappen, geloofsgemeenschappen en interkerkelijke organisaties ontmoetten elkaar in deze retraite.
In gesprekken vanuit ieders persoonlijk geloof benoemden zij wat ze bij elkaar herkennen, maar ook wat ze bij de ander niet begrijpen en waar het tussen de tradities schuurt. Juist in dit eerlijke proces raakte het de deelnemers hoe de verschillen tussen al onze kerken gerelativeerd worden in het licht van de oudste belijdenis van de kerk: ‘Jezus Christus is Heer’. Zij herkenden hoe het geloof in Jezus Christus als Heer de samenkomsten van andere christenen draagt.
Slotgetuigenis
De gezamenlijk opgestelde slotgetuigenis stelt: “In liederen uit de grote gebedstradities uit oost en west, in gezangen van de reformatie en in opwekkingsliederen, bezingen we dat Jezus de Heer is, tot glorie van God de Vader. We stemmen allen in met het lied van de Heer die een knecht werd, dat de apostel Paulus met ons deelt in zijn brief aan de Filippenzen. Jezus Christus heeft zichzelf vernederd ten dode toe. Daarom heeft God Hem verhoogd, opdat voor de naam van Jezus elke knie zich zou buigen en elke tong zou belijden dat Jezus Christus de Heer is (Filippenzen 2: 5-11).
Zeker, zijn koningschap is bij alle verdriet en onrecht dat mensen treft vaak diep verscholen. Maar als wij in onze vieringen samen zingen en musiceren, hebben we daarin plaatsen om het koningschap van Christus te vieren. Als we samen vieren, gebeurt er iets. We worden als mensen veranderd van losse personen tot lichaam van Christus en tot medewerkers van de Heer. De Heer troont op de lofzang van zijn volk, en dat heeft ongekende oecumenische dimensies en praktische consequenties.”
Boven alle volkeren
Als urgent voorbeeld daarvan bespraken deelnemers aan deze dagen de oorlog in Oekraïne. Aan het eind van het oosters-orthodoxe ochtendgebed klinkt elke zondag: ‘Boven alle volkeren is de Heer onze God’. Dat is, zo werd gesteld, allereerst een lofprijzing die alle eer geeft aan de Albeheerser, die in Christus mens geworden is en mensen uit alle volkeren verlost voor zijn Koninkrijk. Tegelijk is het ook kritiek op aardse heersers die volkeren verdelen en de Heer claimen voor hun eigen zaak. Het is een aanklacht tegen onrecht dat mensen elkaar aandoen, en een smeekgebed tot de Heer dat zijn Koninkrijk doorbreekt in onze dagen. Bovendien is het een uitdaging tot het doen van werken van barmhartigheid, zoals in de opvang van vluchtelingen.
Een tweede voorbeeld van de verstrekkende oecumenische dimensies van het getuigenis is de wens van de deelnemers om zich als christenen meer gezamenlijk uit te spreken over actuele kwesties in Nederland. “We vinden elkaar in de vroegchristelijke belijdenis die de heerschappij van Jezus Christus over het hele leven erkent. Als we in zijn licht een heldere stem vinden in het publieke debat, dan zou dat onze zeggingskracht als kerken en christenen enorm kunnen vergroten. Niet om ons te verheffen boven andere stemmen, maar om mee te doen in het vrije gesprek in onze open democratische samenleving. We weten dat veel gesprekken tussen kerken al worden gevoerd in de Raad van Kerken en in andere verbanden, en dat er soms gemeenschappelijke uitspraken zijn. We zullen elkaar meer laten weten wat er al gebeurt en waar we elkaar kunnen steunen.”
Over het NCF is tijdens de retraite een film gemaakt die later dit jaar beschikbaar komt. Het NCF is een afgeleide van het Global Christian Forum (GCF). Overeenkomstig de opzet van het GCF streeft het NCF naar een gelijkmatige vertegenwoordiging van deelnemers uit de verschillende achtergronden, waarbij idealiter de helft van hen afkomstig is uit kerken die traditioneel in Nederland aanwezig zijn, en de helft uit Pinkster- en evangeliekerken en migrantenkerken. Het NCF verlangt ernaar om de onderlinge band te verdiepen en te verstevigen.