In het boek Eleison beschrijft Coen de Hoog zijn huwelijk met zijn vrouw Femke die opgroeide in een christelijk gezin vol (seksueel) geweld. Een boek dat niet alleen veel herkenning oproept bij ervaringsdeskundigen, maar ook verwarring bij lezers die hiermee zelf geen ervaring hebben. Want hoe kan het dat omstanders, ook in de kerk, reageerden met ongeloof, ontkenning of misprijzing en vriendschappen en relaties hierdoor verbroken werden?
“Femke geloofde dat God haar genezen had. Net zoals zij haar vader en broer had vergeven. Het verleden was er niet meer, of deed er in ieder geval niet meer toe. Ze ging verder met haar leven en stak tijdens de aanbidding in de kerk haar handen vol overwinning in de lucht. Ook haar familie trok steeds meer naar elkaar toe. Maar ondertussen was ik, haar man, eenzamer dan ooit. Want thuis was zij niet de sterke vrouw die anderen zagen. En waar zij met alles wat ze in zich had geloofde dat haar jeugd verleden tijd was, moesten onze dochter en ik lijdzaam toezien hoe haar trauma’s zich een weg naar buiten vochten.
Pijnlijke waarheid
Onvermijdelijk kwam de dag dat Femke wel onder ogen moest zien dat het verleden nog altijd springlevend was. Dat de klappen van haar vader en het misbruik van haar broer haar voor het leven getekend hadden. Een moeilijke periode volgde waarin haar verborgen trauma’s de kop opstaken en die uiteindelijk zelfs zou leiden tot een opname omdat het leven thuis eigenlijk niet meer mogelijk was. Femkes relatie met haar familie verslechterde snel. Ze kreeg verwijten dat zij de familiecode had doorbroken en al snel wilde en kon ze haar broer en vader niet meer zien. Binnen een paar weken was het beeld van de voor de buitenwereld liefdevolle familie verbroken en spraken we niemand meer. Hoewel ik dat niet had kunnen voorspellen, begreep ik tot zover wel wat er gebeurde. Want voor Femkes vader en broer was weinig moeilijker dan verantwoordelijkheid te nemen voor de trauma’s van hun dochter en zus. Onvermijdelijk sloot de familie zich voor het slachtoffer af. Alles om de pijnlijke waarheid niet onder ogen te hoeven zien.
Eenzaamheid
Onze echte pijn en verdriet zat in het verlies van lieve vrienden om ons heen, wat ik op geen enkele manier aan had zien komen en waar ik na al die jaren nog veel verdriet over heb. Omstanders konden de plotselinge omwenteling van Femke maar moeilijk begrijpen. Hoe meer Femkes trauma’s zich manifesteerden, hoe minder de meeste vrienden ons begrepen. Want hoe kon het dat ze na al die krachtige jaren opeens toch een probleem uit het verleden bleek te hebben? Koos ze niet voor mij uit angst om mij kwijt te raken?
Terwijl Femke het uitschreeuwde van angst wanneer een kopje kapot viel op de grond werden relaties met vrienden ingewikkelder. En in de periode dat onze dochter mij huilend opbelde om te vertellen dat haar moeder gillend de badkamer in was gevlucht, kreeg ik boze mails en vermanende berichten omdat ik geen goede, christelijke echtgenoot was voor mijn verwarde vrouw.
We leerden dat het voor sommige christenen niet makkelijk is om geconfronteerd te worden met onoplosbare pijn. Sterker nog, ‘niets is zo gevaarlijk als een christen die gelooft dat God ook jouw leven zal veranderen,’ schrijf ik in Eleison. Juist de christenen die geloofden dat God ons zou helpen, kwamen op grote afstand te staan.
Gelukkig kent ons verhaal ook de helden die het ondragelijke draagbaar maken. Vrienden die ons bleven steunen, hoe zwaar we het ook hadden en hoeveel we ook op hen moesten leunen.
Onze hoop is dat Eleison niet alleen steun en herkenning geeft aan overlevers, maar ook omstanders stimuleert om die helden te zijn.
Ruimte voor pijn
‘Dat is wat deze maatschappij mist,’ aldus Femke aan het slot van Eleison. ‘Ruimte voor pijn, voor lijden. Dat dingen mis mogen zijn.’ Ik denk nog vaak aan haar woorden terug: er is leed dat niet kan verdwijnen, er zijn wonden die niet kunnen genezen en er is verdriet dat niet getroost wil worden. Dit kan confronterend zijn, maar ook rustgevend en troostend, want ontmoet niet iedereen vroeg of
laat de angst en wanhoop in zijn leven? Hebben we niet allemaal ontferming nodig?
Moge God ons zegenen met ruimte voor pijn.”
Het boek Eleison van Coen de Hoog is te koop via (christelijke) boekhandels voor € 19,99. Heeft dit verhaal u geraakt en wilt u graag uw gedachten delen met Coen de Hoog? Dat kan via het e-mailadres eleison@uitgeverijplateau.nl.
Heeft u zelf met (seksueel) geweld te maken (gehad) en zoekt u hulp? Neem (anoniem) contact op met Veilig Thuis via www.veiligthuis.nl / 0800-2000 of Centrum Seksueel Geweld: www.centrumseksueelgeweld.nl / 0800-0188 of met een van de kerkelijke meldpunten seksueel geweld via www.veiligekerk.nl
De man op de afbeelding is niet Coen de Hoog