Na een lange autorit is de delegatie in Athene aangekomen. De Acropolis torent hoog boven de oude stad uit. Sporen van eeuwenoude historie zijn overal te vinden. De delegatie ziet vandaag de andere kant van de stad: arme Grieken die voor hun eten afhankelijk zijn van de voedselbank en jonge vluchtelingen die worden opgevangen in speciale shelters. De kerk speelt een belangrijke rol in dit werk.
Wat moet je dan?
Op het kantoor van Synyparxis, hulporganisatie van de Grieks Orthodoxe kerk, ontmoeten we mensen van allerlei organisaties die zich bezighouden met de opvang van vluchtelingen. Geert van Dartel vertelt namens de delegatie over de ervaringen van de afgelopen dagen in Thessaloniki en Katerini en over het doel van de reis: mensen, kerken en ook de politiek in Nederland informeren over de situatie in Griekenland. “We hebben gezien dat de kerken in Griekenland hard werken om vluchtelingen op te vangen en niet bij de pakken neerzitten. Daarnaast hoorden we veel wanhopige verhalen van vluchtelingen die hier niet mogen blijven, maar ook niet terug kunnen naar hun eigen land. En wat moet je dan?”
Veel liefde
We ontmoeten vandaag Father Panteleimon Papasynefakis, directeur van Synyparxis. De hulporganisatie vangt alleenreizende minderjarige vluchtelingen op in hun vier opvanghuizen, ‘shelters’ genoemd, in de stad. “We zien deze minderjarigen als onze eigen kinderen en voelen veel liefde voor hen,” aldus Panteleimon.”We proberen ze hier een echt thuis te bieden. Dan kunnen ze hun talenten ontwikkelen en lukt hun integratie veel beter.”
Oog voor iedereen
Ook Vasilios van partner Apostoli is aanwezig bij het gesprek. Net als Synyparxis is Apostoli een hulporganisatie van de Grieks Orthodoxe kerk. “We zijn in 2010 begonnen, aan het begin van de financiële crisis in Griekenland. Later kwam daar de vluchtelingencrisis nog bij. “We startten met het verstrekken van voedsel en hygiënematerialen in de kampen. Daarna kwam er een hostel voor minderjarigen bij en soepkeukens, voedselpakketten, medische services, Griekse lessen en weerbaarheidstrainingen voor vrouwen” Apostoli biedt hulp aan zowel vluchtelingen en migranten, als ook aan arme Grieken. Vasilius: “Dat doen we om sociale onrust te vermijden en te laten zien dat we oog hebben voor iedereen.”
Hoop op een normaal leven
Synyparxis biedt ook juridische hulp bij asielaanvragen van vluchtelingen. Despina, hoofd van het hulpprogramma, vertelt: “We helpen jonge vluchtelingen bij hun asielaanvraag en ervaren grote problemen. Het maken van een afspraak is vrijwel onmogelijk, vooral nu in coronatijd. Er is veel vertraging in alle procedures. Er was verbetering beloofd, maar tot nu toe zien we daar niets van. Maatschappelijk werkster Anastasia hoort ook veel schrijnende verhalen: “Alles wat we willen is mensen hoop geven op een normaal leven.”
Spyros Oikonomou werkt bij de Greek Council for Refugees en is ook bij dit gesprek aanwezig. Ook hij ziet dat er veel mis gaat bij de asielaanvragen van vluchtelingen. Griekenland is de toegangspoort naar Europa, maar staat er in veel gevallen alleen voor. “Er zijn meer advocaten en juristen nodig om asielzaken te behandelen.”
Tassen met voedsel
De volgende stop is de soepkeuken van Apostoli midden in de stad. Het is er een drukte van belang. Het uitdeelpunt gaat zo open en er staat al een rij mensen voor de deur. Het zijn vooral oudere Grieken en migranten en vluchtelingen die hier een paar tassen met voedsel komen ophalen. Het gaat als een geoliede machine: binnen staan karren vol met plastic tassen klaar om uitgedeeld te worden. De mensen komen via de ene ingang binnen, hun naam wordt gecontroleerd en afgevinkt, bij het volgende loket krijgen ze een paar tasjes met producten mee en bij de tweede uitgang gaan ze weer naar buiten. Voor diegenen die de trap naar het voedselloket niet kunnen beklimmen, staat een vrijwilliger van Apostoli klaar om de spullen naar beneden te brengen. Coördinator Despina – ze heeft toevallig dezelfde naam als de coördinator van Synyparxis – vertelt: “Voor corona kregen mensen hier echt een warme maaltijd, vandaar de naam ‘soepkeuken’. Door de coronamaatregelen moesten we het anders organiseren. We delen nu tassen met eten en drinken uit op meerdere uitgiftepunten in de stad, zodat we het aantal mensen wat kunnen spreiden.” Vandaag krijgen meer dan 300 mensen voedsel uitgereikt.
Een thuis voor minderjarigen
De volgende stop is bij een shelter – opvanghuis – voor minderjarige alleenreizende vluchtelingen, ‘minors’ genaamd. Synyparxis heeft 4 van dit soort huizen in de stad en ook nog een in Thessaloniki. In het huis dat wij bezoeken wonen 40 jongens uit Afghanistan en Iran. Father Panteleimon vertelt dat dit een bewuste keuze is: “Het werkt gewoon beter: de jongeren kunnen elkaar verstaan, begrijpen elkaar beter omdat ze van dezelfde afkomst zijn. Dat geeft minder onderlinge spanningen en een veiligere plaats voor de jongens om zich te ontwikkelen. Het zijn hele kwetsbare tieners, die hier moederziel alleen zijn en vaak getraumatiseerd door alles wat ze meemaakten.” Sommigen blijven hier kort, anderen tot ze 18 jaar zijn. Ze volgen taallessen, computervaardigheden en krijgen er medische zorg. Ook is er gelegenheid voor ontspanning: er zijn computers om games te spelen en op de hoogste verdieping is een ontmoetingsruimte met pingpongtafels.
De echte missie
De medewerkers stimuleren de jongens in contact te blijven met hun ouders waar dat mogelijk is. Maatschappelijk werkster Anastasia: “Voor hun ontwikkeling is het zo belangrijk dat ze verbinding houden met het thuisfront. Het is heel wat om als kind hier alleen te zijn. We proberen ze hier zoveel mogelijk een thuis te bieden, maar hun ouders kunnen we niet vervangen.” Daarnaast krijgen de jongens lessen in hun moedertaal. “We bieden ze lessen Farsi, omdat ze de taal wel spreken, maar vaak niet schrijven. Kinderen hebben nauwelijks gelegenheid gehad om naar school te gaan in hun thuisland.”
Father Panteleimon doet dit werk vanuit zijn hart. “Ik kan niemand hulp weigeren. Dit is de echte missie van mijn werk, de kern van het geloof.” Ook hier horen we weer dat het de arme mensen zijn die de nog armeren helpen. “Zij weten wat het is om arm te zijn en tegen hoeveel problemen je dan aanloopt.”
Vluchteling onze naaste
Na een hartelijke ontvangst door de plaatsvervangend ambassadeur op de Nederlandse ambassade, er is aan het einde van deze dag een officiële ontvangst bij Ieronymos II, aartsbisschop van Athene en heel Griekenland, en hoofd van de Grieks Orthodoxe kerk. Het werk van Apostoli gebeurt onder verantwoordelijkheid van het aartsbisdom.
Het bezoek onderstreept het belang van de samenwerking met de Protestantse Kerk in Nederland (via Kerk in Actie) en de relatie met de Churches’ Commission for Migrants in Europe (CCME). De aartsbisschop vindt het belangrijk dat de kerk hulp biedt aan iedereen en geen onderscheid maakt tussen mensen. “Jezus was zelf een vluchteling. Dat maakt dat wij vluchtelingen in deze tijd als onze naasten moeten behandelen en opvang bieden, zowel vluchtelingen voor de oorlog in Oekraïne als vluchtelingen uit andere landen die hier in Griekenland hun toevlucht zoeken. Dat kunnen we alleen samen doen, over kerkmuren heen.”
Tekst: Tineke van der Stok
Foto’s: Tineke van der Stok & Christien Crouwel
