De Raad van Kerken zal op 10 november spreken over een plan om de door de overheid aangekondigde energiecompensatie van circa €400 terecht te laten komen bij huishoudens die dit echt nodig hebben. Via lokale kerkelijke fondsen zouden mensen het gekregen geld, geheel of gedeeltelijk, beschikbaar kunnen stellen voor herverdeling, zo is het idee. “Het is begrijpelijk dat de overheid niet op zo’n korte termijn een inkomensafhankelijke regeling kan optuigen en kan differentiëren tussen huishoudens die deze steun al dan niet nodig hebben, maar kerken kunnen in dat gat springen. De toenemende tussen rijk en arm is immers een probleem van ons allemaal”, zegt Christien Crouwel, secretaris van de landelijke Raad van Kerken.
Het plan voor herverdeling van energiecompensatie komt van ds. Kest Jelsma, predikant in de gemeente Ommen. “Ik hoorde in de kerk verhalen over de gevolgen van de energieprijsstijging voor huishoudens met lagere inkomens. In de aanpak van de overheid schuilt ongelijkheid. Het geld komt terecht bij mensen die het op een spaarrekening zetten terwijl anderen het hard nodig hebben. Daarom bedacht ik dit plan. Hopelijk gaan veel kerken meedoen en waaiert het landelijk uit”, zegt Jelsma.
-10 graden
Zijn plan vond aansluiting bij de Overijsselse PKN-dominee Klaas van der Kamp. “Indien er niks gebeurt is het wachten tot mensen deze winter in de financiële problemen komen. Als het buiten -10 graden is en je energie wordt afgesloten, heb je echt een groot probleem. Daarom moeten we aan de voorkant huishoudens helpen en niet onbarmhartig toe zien hoe een deel van Nederland nood lijdt.”,
“De uitvoering van de herverdeling zal moeten liggen bij lokale kerken en geloofsgemeenschappen. Zij hebben daarvoor de kennis en het netwerk. De Raad wil hen daarbij enthousiasmeren en steunen”, zegt Crouwel. De praktische coördinatie zal de grootste uitdaging vormen. “Hoe bereik je de mensen die voor hulp in aanmerking komen? Armoede blijft vaak verborgen, mensen lopen niet met hun situatie te koop.”
Lokale netwerken
Die vraag leeft ook bij predikant Van der Kamp uit Overijssel. “Niemand klopt voor zijn plezier aan bij zo’n fonds. Het blijkt heel lastig hulp te vragen, dat zien we bijvoorbeeld ook bij de voedselbank. Daarom hebben we betrokken plaatselijke diaconieën en caritas verenigingen nodig. Zij kennen de hulpbehoevende mensen en hebben vaak nauwe banden met de gemeente.”
Een andere uitdaging zal het belastingtechnische verhaal worden. “Een incidentele diaconale gift, mits die niet te hoog is, wordt door de belastingdienst niet belast voor de inkomstenbelasting”, zegt Crouwel. “Maar als het gaat om bijstandsuitkeringen kan een burgerlijke gemeente gaan korten op die uitkering. Lokale overheden kunnen daar verschillend mee omgaan. Het is dus zaak dat kerken dit van tevoren goed uit te zoeken, zodat mensen moeten niet van de regen in de drup komen.”
Lokale diaconieën en caritasinstellingen die zich willen oriënteren op de mogelijkheden kunnen gebruik maken van de informatie die online beschikbaar is, zoals bijvoorbeeld op de website van het diaconale steunpunt.
De oproep tot herverdeling van gelden via kerkelijke fondsen is overigens niet nieuw. Zo herverdelen sommige lokale kerken al sinds jaren het vakantiegeld dat door kerkleden en anderen wordt geschonken om zo mensen met een kleine beurs de mogelijkheid te bieden vakantie te vieren. Daarbij is al veel ervaring en expertise opgebouwd met betrekking tot de genoemde vragen.