“Als één ding mij heel hoog zit dan is het de volstrekte onderschatting van de grote risico’s die we op het ogenblik lopen. En de onderschatting van het hele kernwapenvraagstuk. Wat onderdeel is van een veel breder punt. Het is niet alleen een kwestie van oorlog en vrede. Maar het is het hele probleem van de menselijke veiligheid die bedreigd wordt. Als wij als wereld verder willen komen, als wij een toekomst willen hebben voor onze kinderen en kleinkinderen, dan moet dat een vreedzame wereld zijn. Waarin ook zorgvuldig rekening gehouden wordt bij ons hele economisch handelen met de grenzen die de natuur ons stelt. Een nieuw denken over vrede en veiligheid.”
Oproep op de Internationale dag van de Vrede, 21 september 2021
Aldus de inmiddels 96-jarige oud-diplomaat en de latere vredesactivist Edy Korthals Altes in een gefilmd interview dat de werkgroep Inclusieve Veiligheid op de Internationale Dag van de Vrede, dinsdag 21 september, naar buiten brengt.
Een jaar eerder had, op 18 september 2020, had Korthals Altes zijn hartelijke ondersteuning al betuigd aan het gepresenteerde project ‘Veiligheid Hoe Dan?’ waarmee de werkgroep Inclusieve Veiligheid in navolging van het door Duitse kerken en vredesgroepen breed gedragen initiatief ‘Sicherheit Neu Denken’ concrete, haalbare en zelfs noodzakelijke voorstellen wil doen om in een periode van 20 jaar van het huidige militaire tot een civiel veiligheidsbeleid te komen.
In het interview vertelt Korthals Altes over zijn eigen worsteling, nu 40 jaar geleden, om zich van het oude veiligheidsdenken los te maken, waarin de afschrikking met kernwapens centraal stond en dat hij als diplomaat moest verdedigen, en zich voluit in te zetten voor een veiligheidsdenken waarin wij ons beveiligen door een bedreiging te vormen voor de veiligheid van een ander. Hij zei bij die gelegenheid: “Ik ben veilig als jij je niet door mij bedreigd voelt.” De consequentie daarvan is dat vrede en veiligheid in de eerste plaats met niet-militaire middelen gewaarborgd moeten worden.
Ook zei Korthals Altes: “Wij leven nu in een absurde situatie, waarin juist toenemende militaire uitgaven onze veiligheid stelselmatig ondergraven. Nog nooit zijn de militaire uitgaven in onze wereld zo groot geweest als nu. Zij dragen bij aan een vernietigingspotentieel dat de mensheid en de aarde met gemak totaal kan vernietigen. Daarbij wordt nog steeds uitgegaan van de gedachte dat vrede en veiligheid alleen verzekerd kunnen worden door de voorbereiding op oorlog. In het nucleaire tijdperk is dit niet alleen een volstrekt achterhaalde opvatting; deze is ook onverantwoord, omdat ons voortbestaan hierdoor direct bedreigd wordt.”
Volgens de werkgroep Inclusieve Veiligheid is het van groot belang dat deze woorden gehoord worden op de Internationale Dag van de Vrede die dit jaar immers samenvalt met Prinsjesdag en waarop – naar verwachting – een begroting gepresenteerd zal worden met wederom een hoger defensiebudget dan voorgaande jaren.
De film van het interview zal in aanwezigheid van Edy Korthals Altes èn van Ralf Becker, coördinator van het Duitse project ‘Sicherheit Neu Denken’, vertoond worden in een webinar dat op dinsdag 21 september a.s. om 16.00 uur begint en waarvoor men zich kan aanmelden. Na de vertoning van de film, die overigens eindigt met de huldiging van Edy Korthals Altes tot Vredesheld 2021, is er gelegenheid om online met elkaar in gesprek te gaan. De film zal na het webinar opgenomen worden in dit bericht en op het YouTube-kanaal van de Raad.
Wie is Edy Korthals Altes
Jarenlang werkte Edy Korthals Altes als diplomaat, later als Plaatsvervangend Permanent Vertegenwoordiger bij de Europese Gemeenschappen. In de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw was hij de Nederlandse ambassadeur in onder meer Polen en Spanje. De Koude Oorlog was in volle gang. Edy Korthals Altes ging erin mee. Tot alles anders werd.
Na een droom realiseert Korthals Altes zich de waanzin van de wapenwedloop. Het valt niet te rijmen met zijn geloof en geweten. Na een groot artikel in Trouw in 1985 waarin hij zich publiekelijk tegen de wapenwedloop keert die gaande is, neemt hij ontslag. En begint een nieuw leven waarin hij zich inzet voor vrede en veiligheid.
Korthals Altes, inmiddels 97 jaar, was in de jaren daarna onder andere co-president van de World Council Religions for Peace (WCRP) en schreef verschillende boeken, waaronder het autobiografische ‘Van Havik tot Vredesduif’, dat in 2017 verscheen. Zijn grootste zorg, ook nu nog, is het voorkomen van de vernietiging van de mensheid en de planeet. Hij maakt zich grote zorgen over de hernieuwde kernwapenwedloop.
Vredesheld 2021
Edy Korthals Altes werd op 22 april jl. gehuldigd tot Vredesheld 2021. Dat gebeurde door de burgemeester van Den Haag, Jan van Zanen, op initiatief van de Coalitie Vredesmissies zonder Wapens – in samenwerking met de Werkgroep Inclusieve Veiligheid.
Net als voorgaande jaren stond de huldiging tevens symbool voor de vele andere vredeswerkers die zich zonder wapens inzetten voor vrede en veiligheid, vaak onopgemerkt en buiten de publiciteit. Korthals Altes was de 20e vredesheld die is gehuldigd door de coalitie, sinds de start in 2015.
Die film is van de Coalitie Vredesmissies Zonder Wapens en de Werkgroep Inclusieve Veiligheid en is met steun van Kerk en Vrede tot stand gekomen.