De Koptisch Orthodoxe Kathedraal van de Heilige Maagd Maria aan het Mosplein in Amsterdam-Noord was zaterdag de 24e oktober feestelijk versierd. Nederlandse en Egyptische vlaggen sierden de kerk, er waren bloemen en de kerkbanken waren versierd met bloemcorsages gestoken op lange witte tule.
Corona of geen corona, in oktober is de Koptische gemeenschap in ons land gewoon om te vieren dat in oktober 1985 een eigen Godshuis in gebruik kon worden genomen, en dit zevende lustrum was reden voor alle versieringen. Vanwege de coronacrisis was een beperkt aantal mensen uitgenodigd, onder wie de algemeen secretaris van de Raad van Kerken, ds. Christien Crouwel, die op haar pelgrimage langs de lidkerken graag bij de bijeenkomst aanwezig was.
Lange en goede toekomst
De Koptische gemeenschap (zo’n 7000 gelovigen) beschikt inmiddels in ons land over een tiental kerken, een cultureel centrum en een klooster. Drijvende kracht achter deze bloeiende ontwikkeling is Arsenious el Baramousy, sinds 2013 de eerste Koptische bisschop voor Nederland en België. Deze beminnelijke bisschop, ook wel ‘vader’ Arseny genoemd is de grondlegger van deze migrantenkerk.
Aan mondkapjes en gel om je handen te desinfecteren was geen gebrek, en de 30 genodigden werd netjes op ruime afstand in de kerkbanken van de Heilige Maagd Maria geplaatst om getuige te zijn van de ceremonie. Voorafgaand aan de bijeenkomst was er gelegenheid om bisschop Arsenious te begroeten, waarbij Christien Crouwel hem namens de Raad van Kerken feliciteerde met het lustrum en de wens uitsprak dat de bisschop in Amsterdam nog een lange en goede toekomst wacht.
Koninklijke onderscheiding vader Arseny
Daarna was het aan bisschop Arsenious, hij opende met een dankgebed gevolgd door het Onze Vader, waarna de aankondiging volgde dat locoburgemeester Rutger Groot-Wassink van Amsterdam via de videoschermen tot ons zou spreken. In afwachting van de verbinding zagen de aanwezigen op de videoschermen tal van afbeeldingen van Egyptische en Nederlandse vlaggen, van koning Willem-Alexander en van versierselen die behoren bij koninklijke onderscheidingen.
De locoburgemeester had een lofrede voor vader Arseny die, nadat hij in 1985 vanuit Egypte naar Nederland was gestuurd om de Koptische gemeenschap vorm te geven, veel werk heeft verricht en veel heeft bereikt. ‘U bent vriendelijk en zorgzaam, begaan met het lot van vluchtelingen en toont grote maatschappelijke betrokkenheid,’ aldus Groot-Wassink. Hij prees de bisschop voor zijn steun aan de Kopten in ons land, en wees erop dat vader Arseny de Koptische gemeenschap vorm heeft gegeven. De afbeeldingen van de onderscheidingen bleken niet voor niets. Bisschop Arsenious is benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau, de versierselen werden hem, voor zover de coronamaatregelen dat toelieten, opgespeld door prof. dr. J van Vliet, voormalige hoogleraar geschiedenis van het Christendom aan de Universiteit Leiden en expert op het gebied van het christendom in Egypte.
In zijn dankwoord begon bisschop Arsenious met de goede God, die hem op zijn levensreis vergezelt, waarna dank volgde aan de Koptische gemeenschap, aan de Koning en aan de stad Amsterdam die hem de onderscheiding hebben toegekend. De bisschop bracht in herinnering hoe hij in 1985 bij aankomst in Nederland werd ondergebracht in een studentenhotel, omdat de Kopten geen eigen ruimtes hadden en de mogelijkheden beperkt waren. ‘God had geduld en heeft leiding gegeven aan mijn werk. Nu hebben we als Kopten in Nederland 11 kerken en 2 centra voor zorg en opleiding’, aldus de bisschop. Als kerken spelen we een rol, zo merkte hij op, in het aanmoedigen en integreren van de Koptische gezinnen in de Nederlandse samenleving. Voor de Kopten, zo maakte hij duidelijk, is de kerk hun tweede huis.
Daarna was het aan de Koptische gemeenschap om hun bisschop bij deze gelegenheid van een koninklijke onderscheiding uitgebreid te prijzen. De ceremoniarius waarschuwde de aanwezigen dat zij zich in de opsomming van wat de bisschop allemaal voor de Kopten betekent, moest beperken, zo uitputtend is de lijst van wat hij allemaal in gang heeft gezet. In de lange lijst van kerkplantingen, zorg voor aanwas van priesters en diakenen, en het vormgeven van de Koptisch orthodoxe gemeenschap ontbrak ook het lidmaatschap van de Raad van Kerken (2005) niet. ‘Moge God zijn leven bewaren en hem kracht geven,’ zo verwoordde de ceremoniarius de wens van de Kopten voor hun ‘vader’ Arseny.
Betrokkenheid jongeren en vrouwen
Toen moesten de mondkapjes weer op en verplaatste het gezelschap zich naar het achter de Heilige Maagd Maria kerk gelegen Koptisch cultureel centrum in de St. Mercuriuskerk. In deze twee achter elkaar gelegen kerken wordt elk weekend in totaal zes keer de Goddelijke liturgie gevierd. Happy Megally, bestuurslid van het centrum, vertelde dat het cultureel centrum inclusief sportzaal voor culturele, spirituele en sociaal-maatschappelijke activiteiten gebruikt wordt, zoals zondagschool en kinderopvang. Ook krijgen jongeren van de tweede generatie Kopten de liturgie in het Nederlands onderwezen.
“Wij zijn niet zomaar een kerk om alleen het geloof te belijden. Wij zijn ook een gemeenschap die elkaar stimuleert en een veilige omgeving biedt waar veel mogelijk is”, zei Megally, en vertelde dat er maar liefst 37 maatschappelijke programma’s zijn waar zo’n 150 jongeren aan meedoen. Vrouwen uit de Koptische gemeenschap worden gestimuleerd vooral mee te doen aan sociale en bestuurlijke activiteiten.
Ook Megally roemde de verdiensten van bisschop Arsenious, die volgens hem als geen ander beseft dat je de samenleving waar je woont moet omarmen. “‘Wees happy, alles is toegestaan, niet alles is nuttig’, zo luidt het advies van onze bisschop waarmee wij op weg gaan als Kopten. Het heeft veel mogelijk gemaakt en veel harten geraakt”, besloot Megally. Na een dankgebed en het Onze Vader, gebeden door de bisschop, was de feestelijke lustrumviering voorbij, en verlieten conform de coronarichtlijnen alle betrokkenen de Koptische kerk.
Teun-Jan Tabak