Want God gaf ons geen geest van lafheid, maar een geest van kracht en van liefde en van zelfdiscipline. (2 Timoteüs 1:7 NRSV)
Woensdag 23 september werd het nieuwe EU-migratiepact gepubliceerd. De Europese Commissie spreekt over ‘een nieuwe balans tussen verantwoordelijkheid en solidariteit’. Als het aan Brussel ligt, wordt dat beleid een goed geoliede machine: Akkoorden met derde landen die hun inwoners zoveel mogelijk bij zich moeten houden, betere bescherming van de EU-buitengrenzen, snelle beoordeling van arriverende asielzoekers, slagvaardiger terugsturen van degenen die niet welkom zijn en (helemaal tot slot) een solidaire verdeling van vluchtelingenopvang onder alle 27 lidstaten. “Wij stellen vandaag een Europese oplossing voor”, zei commissievoorzitter Ursula von der Leyen. “Die moet het vertrouwen tussen lidstaten herstellen, alsmede het vertrouwen van burgers in ons vermogen om migratie als Unie in goede banen te leiden.”
Solidariteit
Het pact heeft brede aandacht gekregen in de media. Ook een twaalftal wereldwijde en regionale religieuze organisaties, waaronder de Conferentie van Europese Kerken (CEC) en de Kerkencommissie voor Migranten in Europa (CCME) hebben dit moment aangegrepen om een pleidooi te houden voor de situatie van migranten en vluchtelingen in Europa, waarin zij hun roeping als christenen om “de vreemdeling te verwelkomen” omschrijven en aandringen op de schepping van een wereld waarin “we samen menselijk worden.”
“Solidariteit zou het leidende principe moeten zijn voor migratie en in het bijzonder voor de opvang van vluchtelingen,” zegt de verklaring. “We verwachten dat de EU het discours en de politiek van angst en afschrikking verwerpt en een principiële houding en een compassievolle praktijk aanneemt die gebaseerd is op de fundamentele waarden waarop de EU is gegrondvest”.
Kerken wereldwijd vertegenwoordigd
Het consortium presenteerde de verklaring voor de EU Commissie op 23 september.
“Onze organisaties vertegenwoordigen kerken in heel Europa en wereldwijd, evenals kerkelijke instanties die zich in het bijzonder bezighouden met migranten, vluchtelingen en asielzoekers”, zo luidt de verklaring. “Als christelijke organisaties zijn wij zeer gehecht aan de onschendbare waardigheid van de menselijke persoon die naar het beeld van God is geschapen, alsook aan de concepten van het algemeen belang, van wereldwijde solidariteit en van de bevordering van een samenleving die vreemden verwelkomt, zorgt voor degenen die gevaar ontvluchten en de kwetsbaren beschermt”.
Gebrek aan goede wil
De verklaring verwijst naar de recente brand in het Moria-kamp, die 13.000 migranten zonder thuis liet. Maar het verwijst eveneens naar de redenen daaronder: de voortdurende weigering van de EU en haar lidstaten om hun internationale verplichtingen inzake de bescherming van vluchtelingen en de bescherming en naleving van de mensenrechten van alle mensen, ongeacht hun migratiestatus, op zich te nemen. Het aantal vluchtelingen dat de Europese landen bereid zijn op te nemen, staat niet in verhouding met het totale aantal mensen dat wereldwijd onder dwang is ontheemd, en dat door de UNHCR wordt geschat op 79,5 miljoen in 2019, waaronder 45,7 miljoen binnenlandse ontheemden.
In secties met als ondertitel “wij zien”, “wij geloven” en “wij engageren” verbindt de verklaring zich ertoe “te pleiten voor een waardigere aanpak van de opvang, bescherming en verzorging van mensen die in beweging zijn”. Kerken en kerkelijke instanties waren en zullen proactief blijven in het bieden van een medelevend onthaal en het bevorderen van sociale integratie en een rechtvaardig en vreedzaam samenleven, in Griekenland en in heel Europa en daarbuiten.
Wij geloven
Onder ‘wij geloven’ wordt gezegd:
“Als christenen geloven wij dat ieder mens naar het beeld van God is geschapen. Alle menselijke, sociale en politieke interacties moeten door dit geloof worden ondersteund. Geen enkel individu of groep verdient het om als ‘problemen’ te worden bestempeld, maar verdient in plaats daarvan een waardige behandeling als mensen die door God geliefd zijn.”
Pleidooi voor structurele oplossingen
Het statement eindigt met een dringend pleidooi voor onmiddellijke humanitaire hulp om de Griekse autoriteiten en de humanitaire NGO’s ter plaatse in staat te stellen menswaardige omstandigheden voor de vluchtelingen te creëren. Tevens pleit zij voor structurele oplossingen op lange termijn voor het opvangen van mensen aldaar op zoek naar een waardig bestaan.
Met name willen zij een EU-migratiepact dat ervoor zorgt dat elke lidstaat zijn verplichtingen nakomt, zodat de landen aan degrenzen van Europa niet alleen staan voor de uitdagingen die de opvang van grote aantallen vluchtelingen met zich mee brengen.
Moria refugee camp, Lesbos island, Greece, September 2020. Photo: Lampros Demertzis/WCC