Eyeopener
Het brugproject van de werkgeversorganisatie VNO-NCW gaat over de vraag hoe het bedrijfsleven de zorgen, die mensen over de toekomst hebben, kunnen verminderen. Tot nu toe had ik er nog niets over gehoord. Het kwam uitgebreid ter sprake in de jaarlijkse ontmoeting in Den Haag tussen de Klankbordgroep Levensbeschouwing en Ondernemen van VNO-NCW en een delegatie van de Raad van Kerken, waaraan ik als voorzitter van de Raad voor het eerst mocht deelnemen.
In onze samenleving is veel gaande en er zijn nog veel veranderingen (transities) op handen. Nederland mag er economisch goed voorstaan, maar wie wat beter kijkt ziet de groeiende onzekerheid bij grote groepen mensen onder andere vanwege de flexibilisering van de arbeid, de onvermijdelijke energietransitie en de groeiende tweedeling in de samenleving. Mensen die werk en inkomen hebben, gaat het goed. Bij mensen die daarvan verstoken zijn, stapelen problemen zich op.
Het brugproject van VNO-NCW is er op gericht om door middel van dialoog nieuwe verbindingen tussen het bedrijfsleven (= werkgevers en werknemers), maatschappelijke organisaties en de overheid te genereren, die de samenhang en het vertrouwen in de samenleving opnieuw versterken. Door de groeiende polarisatie, verharding en verruwing in onze samenleving, ook op het niveau van de politiek, staat dat vertrouwen onder druk.
Kennedy perspectief
We kennen allemaal de neiging om als het niet goed gaat, naar de ander te wijzen. Dat lucht misschien even op, maar echt helpen doet het niet. Het uitgangspunt van het brugprogramma is het Kennedy perspectief: ‘ask not what your country can do for you, but what you can do for your county.’ Wat me bijzonder aanspreekt, is de wijze waarop naar economie gekeken wordt. Economie is geen doel op zichzelf. Economie staat in dienst van de maatschappelijke ontwikkeling en de ontplooiing van individu én gemeenschap. Waar de rijkdom zich ophoopt in de handen van enkelen, gaat het, ongeacht de groeicijfers, in wezen niet goed met de economie. Dát ondergraaft het maatschappelijk vertrouwen, dat voor een goede samenleving onontbeerlijk is.
Het brugproject van VNO-NCW zet in op maatschappelijk ondernemen. Eerder dit jaar werd daar in hotel De Bilderberg in Oosterbeek een grote conferentie overgehouden. In het voorwoord van het fraai uitgegeven conferentieboek schrijft Hans de Boer, inmiddels oud-voorzitter VNO-NCW, dat er in onze samenleving een nieuwe balans nodig is tussen ondernemers, burgers, ngo’s en de politiek. Als die nieuwe balans niet gevonden wordt, moeten we rekening houden met steeds groter wordende maatschappelijke protesten. Dat tekent de urgentie van het brugproject. ‘Bij dit brugproject’, schrijft De Boer, ‘gaat het erom dat we ook rechtstreekser een “force for the good” zijn binnen heel Nederland èn – niet te vergeten – ook in de regionale en lokale gemeenschappen.
Bijdrage van de kerken
In de bekommernis om het geheel van de samenleving en het belang van een open dialoog konden we elkaar snel vinden. Ook de wijze waarop de kerken en in het bijzonder de Raad van Kerken zich bezighoudt met vraagstukken rond armoede, klimaat en duurzame ontwikkeling viel bij onze gesprekspartners in goede aarde. Maar welbeschouwd legt de Raad van Kerken in vergelijking met de machtige lobby van de werkgeversorganisatie, niet zoveel gewicht in de schaal. Maar misschien ligt daar wel jullie kans en jullie kracht, zo werd ons voorgehouden. Juist omdat het van de kerken uitgaat en er geen direct belang mee gemoeid is, hebben jullie de mogelijkheid om allerlei partijen uit te nodigen en bij elkaar te brengen. Wat let ons om daarmee ook echt de slag te gaan en bij te dragen aan het bruggen bouwen, echte dialoog te voeren en aan vertrouwen werken.