Van 9 uur tot 4 uur ’s middags door Amsterdam zwerven, hopende dat je ergens wordt binnengelaten om jezelf op te warmen. Voor de ongedocumenteerde asielzoekers in de hoofdstad is het de alledaagse realiteit. Gelukkig zijn er verschillende kerkelijke initiatieven die deze mensen een hart onder de riem steken. De Raad van Kerken ging vrijdag 2 maart op bezoek.
Het is -2 met een gevoelstemperatuur van -15 wanneer leden van de Raad van Kerken Nederland en leden van de werkgroep vluchtelingen de Bed-Bad-Brood voorziening Walborg naderen. Deze nachtopvang is door stiching HvO en de gemeente Amsterdam beschikbaar gesteld voor de nachtopvang van zo’n tachtig ongedocumenteerde asielzoekers. Het is 9 uur en langzaam druppelen de vluchtelingen uit het gebouw. Het is niet moeilijk je voor te stellen hoe zwaar het bestaan op de straat is in deze kou. Hassan en Mohammed, twee heren die in het Somalisch een gesprek voeren, beamen dat. Mohammed, die een aardig woordje Nederlands spreekt, vertelt: ‘De voorzieningen in de BBB zijn goed. Maar overdag kunnen we nergens heen. We hebben geen geld alleen een kaartje voor de metro. Soms zitten we in de bibliotheek, de enige plek waar we ons kunnen opwarmen.’ Hij woont negen jaar in Nederland. Zijn vriend Mohammed al eenentwintig jaar.
Aan de Nieuwe Looiersstraat zit de Winteropvang van het Leger des Heils. Op deze plek wordt nachtopvang aangeboden aan zo’n 85 gedocumenteerde asielzoekers. Hier bevinden zich de mensen die niet voldoen aan de criteria van de BBB-voorziening. Opvallend zijn de jonge bewoners die hier verblijven, velen zijn in de twintig. Solomon, een Eritrese jongeman, neemt het woord. Hij vertelt dat de opvang open blijft tot 1 april. Ze weten niet waar ze daarna heen moeten. Ook in het weekend zijn ze aan hun lot overgelaten want dan zijn de dagopvangplekken voor ongedocumenteerden gesloten. Hij vertelt dat ze hierdoor veel stress ervaren. In een aangrijpende oproep vraagt hij aan de bezoekers: ‘We accept the rules but need help and humanity. We have no place to go, even if we are sick we are send outside. We are humans as well, please treat us that way’.
De Winteropvang hanteert eenzelfde beleid als de BBB: men kan zich rond 4 uur aanmelden voor de nachtopvang, rond 9 uur in de ochtend dienen ze weer te vertrekken. Veel van de bewoners gaan dan naar het Wereldhuis van de Protestantse Diaconie. Hier kunnen zo’n tachtig mensen dagelijks een warme lunch nuttigen. In de kantoren achter in het gebouw vindt dagelijks counseling plaats door advocaten en maatschappelijk werkers die zich als vrijwilligers inzetten voor de diaconie. Tevens worden er lessen sport, theater en Nederlandse taal georganiseerd. Tijdens de lunch heerst er een prettige en warme sfeer. Mensen begroeten elkaar vriendelijke en zitten bij elkaar: ‘It feels like a home’, zegt Peter, die onlangs een verblijfsvergunning heeft gekregen en zich inzet voor het Wereldhuis.
Enkele groepen asielzoekers hebben zich weten te verenigen en hebben met behulp van kerkelijke en niet-kerkelijke vrijwilligers kraakpanden in Amsterdam weten te bemachtigen. Een van die locaties is de Christus Koningkerk. Dit verlaten kerkgebouw is zodanig vervallen dat men zich er geen voorstelling van kan doen dat hier mensen leven. Toch doen zo’n vijfenveertig mannen dat. Ze hebben met tenten en zeildoeken slaapplekken gecreëerd en elk hoekje van het kerkgebouw creatief benut. Op het altaar liggen broden en voedingsmiddelen die door vrijwilligers zijn gedoneerd. Er is veel solidariteit onder de Amsterdamse burgers voor de vluchtelingen die zich onder andere op deze manier uit. Annette Kouwenhoven, lid van de Amsterdam City Rights team dat samen met de Amsterdamse Raad van Kerken deze tour organiseerde, vertelt dat het bijzonder is hoe groepen vluchtelingen bezig zijn met het opbouwen van gemeenschappen ondanks de schrijnende situatie waarin ze verkeren. Helaas is de gemeenschap in de Christus Koningkerk niet van lange duur want over drie weken moeten de vijfenveertig mannen het pand verlaten wegens herbouw.
De dag wordt afgesloten in de Keizersgrachtkerk, waar de deelnemers napraatten over de ervaringen en indrukken van de dag. Gerhard Scholte, voorzitter taakgroep vluchtelingen Amsterdam en predikant van de Keizersgrachtkerkgemeente, geeft aan hoe belangrijk het is om betrokkenheid te tonen bij de asielzoekers en vrijwilligers die zich keihard voor de ze doelgroep inzetten. Het blijven lobbyen bij de overheid is van belang. Scholte geeft immers aan: ‘Wij als kerken helpen waar geen helper is, maar wel onder protest. Het is van belang dat verantwoordelijkheden niet meer worden afgeschoven. Laten we ons verenigen en samen kijken wat we nu kunnen doen’.
Daniëlle Leder
Foto’s:
1. Mohammed en Hasan
2. Salomon bij Winteropvang
3. Tent Christ.Koningskerk