Het leek een heel activistisch thema te worden, het thema ‘Sta niet stil, sta op!’, waarmee het Leger des Heils zaterdag 17 februari de bezinningsdag opzette voor het eigen kerkelijke kader. Maar mensen met dat verwachtingspatroon hebben hun mening moeten herzien. Want zowel de inleiding op het thema van majoor Richard de Vree als de gastspreker ds. Klaas van der Kamp van de Raad van Kerken, kozen een andere toegangsdeur.
‘Het gaat over opstaan’, zo zei Richard de Vree, ‘Maar daaraan gaat stilstaan vooraf’. Hij maakte een vergelijking met de situatie ten tijde van Jeremia en legde uit: ‘Ik heb zelf misschien nog wel meer dan anderen de neiging om maar door te gaan. Daaraan zitten risico’s. We hebben ook onze momenten van rust nodig. Daar kunnen we bewust voor kiezen. Juist als je een moment van rust hebt kan je vervolgens op de goede weg verder gaan’. Richard de Vree citeerde daarbij Psalm 131, de favoriete psalm van Herman Finkers, waar het gaat de stilte. ‘Ik ben stil geworden, ik heb mijn ziel tot rust gebracht’.
Klaas van der Kamp sloot daarop aan. Hij analyseerde de woorden van Jezus uit Markus 8: ‘Wie Mijn volgeling wil zijn, moet zichzelf verloochenen, zijn kruis op zich nemen en zo achter Mij aan komen’. Hij waarschuwde er voor, dat je het kruis van Christus niet mag gelijk schakelen met het kruis dat wij mensen dragen. Bij Christus gaat het om het kruis waarop de zonden van de wereld rusten, bij mensen is het hoogstens een belasting die altijd licht ontvangt vanuit het kruis van Golgotha. Zijn kruis is er niet ter imitatie, maar ter inspiratie. Van der Kamp stipuleerde de betekenis van het kruis daarbij niet als zaken die je op je schouders tilt, maar eerder – om het beeld van de pelgrim te gebruiken – als zaken die je moet leren loslaten. Hij citeerde Thomas a Kempis, de man van de moderne devotie die het heeft over ‘innerlijke versterving’. Het kruis van ons mensen mag de bereidheid zijn de kwetsbaarheid toe te laten.
Wie een bijeenkomst van het Leger des Heils bezoekt, zal dezelfde ervaring hebben als de manier waarop de bezinningsdag voor het kader is ingericht. De samenkomst begint met lofprijzing. Zo was het ook nu. Drie, vier, vijf liederen werden gezongen als lof aan God alvorens er woorden van overdenking zijn en workshops. De aankleding van de ontmoetingsruimte refereert aan de plaatsen waar het Leger in den lande samenkomt. Vooraan staat een prachtig boeket, waarin het liturgisch besef is vertolkt: vijf rode tulpen en beginnend bij de zwarte grond een witte hyacint refereren direct aan de periode van het kerkelijk jaar waarin we zijn gekomen.
De bloemschikking staat op een mooie wit gedekte tafel, waarop ook een geopende bijbel ligt. ‘Daarop mag je geen kopje koffie zetten’, waarschuwt majoor Jeanne van Hal, de afgevaardigde van het Leger naar de Raad. Dat is ook logisch, gezien de bijzondere betekenis. En het loopt op een bepaalde manier toch parallel met het respect in bijvoorbeeld rooms-katholieke en oud-katholieke kringen voor het altaar. Daar zet je ook geen kopjes neer.
De zondaarsbank hoort bij één van de eerste beginselen die Wiliam Booth, grondlegger van het Leger des Heils. Hij spoorde mensen aan om ter plekke voor Christus te kiezen en mensen die dat wilden doen (en nog steeds willen doen), kunnen neerknielen aan de ‘mercy seat’, letterlijk ‘de troon der genade’, in Nederland vertaald als ‘zondaarsbank’. Zo’n zondaarsbank is in elke zaal van het Leger des Heils te vinden en staat in de regel bij het platform. Diegenen die berouw hebben over hun zonden en hun geloof in Christus willen uiten kunnen daar een ontmoeting hebben met God.
Tijdens de bezinningsdag in Lunteren zaterdag gaat het over opstaan in het kader van geloof. De scriba van de Raad van Kerken citeert een lied uit een oude zangbundel van het Leger des Heils, waarin het activisme en het piëtisme zich met elkaar verbinden. Envoy H. Smallegange verwoordt dat in het lied ‘Neem op uw kruis’. ‘Maar wie in diep geloof zichzelf niet spaart / Kan zich verlaten op Mijn trouw / Ik heb het kruis van Golgotha aanvaard / Opdat ’t uw kruis verslinden zou’.
Foto’s:
1. Majoor Richard de Vree
2. Zaalimpressie