Het kan amper toevallig zijn, dat er zoveel Scandinaviërs actief zijn in oecumenische organisaties. Aartsbisschop Antje Jackelén, die de oecumenelezing 2018 verzorgt, is daarvan één representant. Haar viel de eer te beurt om samen met paus Franciscus de Reformatieherdenking gezicht te mogen geven vanuit de kathedraal van Lund. Maar zij is niet de enige: de algemene secretaris van de Europese Kerkenconferentie, Heiki Huttunen komt uit Finland en de algemeen secretaris van de Wereldraad van Kerken Olav Fykse Tveit komt uit Noorwegen.
De Scandinaviërs staan bekend om hun besef van gemeenschap en onderlinge verbondenheid. Toen de Duitsers zich tijdens de dertiende assemblee in Lyon (2009) kritisch opstelden naar de Europese Kerkenconferentie en zich afvroegen of hun hoge financiële bijdrage wel zinvol werd besteed, waren het de Scandinavische kerken die aandrongen op een organisatorische schoonmaak en continuering van het ideaal van een Europese Kerkengemeenschap. En toen de Wereldraad zocht naar een geschikte locatie om een kostbare bijeenkomst van het Centraal Comité te organiseren boden de Noorse kerken aan om de bijeenkomst in Trondheim te houden (2016).
Diverse kerken in Scandinavië (Denemarken, Finland en Zweden) kennen net als Duitsland een systeem van kerkbelasting. De bijdrage in Zweden verschilt per stad en kan oplopen tot 2 procent van het inkomen. Daardoor zijn de kerken rijk en in staat om meer dan gemiddeld bij te dragen aan de oecumenische instellingen wereldwijd. Ze doen dat ook. En omdat ze financieel hun verantwoordelijkheid nemen, wordt er per definitie ook goed geluisterd naar de ideële inbreng.
De Portugees Sérgio Alves heeft in 2017 een inventarisatie gemaakt van de mogelijkheden van de diverse nationale Raden van Kerken. Hij concludeerde dat de Raad van Kerken in Zweden het grootste is van alle raden van kerken in Europa. Er werken 20 stafleden op het bureau en met 27 lidkerken is het aantal deelnemende kerken groot.
Zoals in alle Scandinavische landen is de lutherse kerk in Zweden het grootst. Nog steeds rekent zich 61 procent van de bevolking tot de lutherse kerk, ook al is die kerk sinds 2000 niet meer officieel staatskerk. Sinds 2000 is men ook niet meer automatisch bij geboorte lid van de kerk en daardoor daalt het ledental sindsdien met ongeveer 1 procent per jaar.
De grote lutherse kerk in Zweden heeft in 1986 nog een nieuw liedboek in gebruik genomen. Het gaat om een oecumenische uitvoering, waarin ook liederen zijn opgenomen van de Rooms-Katholieke Kerk, de Zevendedagsadventisten, de Baptisten, de Methodistenkerk, de Pinksterkerken, het Leger des Heils en de Zweedse Missionaire Kerk.
Aansluitend bij de oecumenelezing van 19 januari houdt de Nederlandse Raad van Kerken een vesper. Daarin zijn drie liederen opgenomen, die allemaal zijn ontleend aan Scandinavische liedbundels. Twee liederen zijn van Anders Frostenson en zijn in een vertaling opgenomen in het Nederlandse Liedboek uit 2013: ‘De wind, wij zien hem niet’ (Lied 676) en ‘Vlammen zijn er vele’ (Lied 970). Een ander lied in de vesper is van Finse oorsprong (‘Kosketa minua, Henki!’ en is opgenomen in de bundel Colours of Grace (Lied 121), die door de Europese kerken is uitgebracht om kennis te kunnen nemen van de liederen in de verschillende tradities van Europa.
In de vesper komt ook een lofprijzing voor die is geïnspireerd op een tekst van de Zweedse dichteres Lina Sandell ‘Tyggare kan ingen vara’. In een vrije interpretatie klinkt de tekst als volgt:
Tryggare kan ingen vara,
än Guds lilla barnaskara.
Veiliger kunnen we niet zijn,
dan bij Uw hart, het hart van onze hemelse God.
Beter toevluchtsoord vond niemand,
geen vogel in de hemel, geen ster in de lucht.
U, Here God, voedt ons.
In Uw voorhof komen we tot bloei.
U kuiert met ons mee.
U draagt ons in Uw liefdevolle armen.
Noch leven, noch dood zal ons
ooit van U scheiden.
U toont ons, Uw kinderen, Uw genade.
U kent onze zorg, U bent dichtbij.
U houdt van Uw kinderen.
Uw hand is vast, de trilling voorbij.
U bewaart ons louter en heilig
vanuit Uw liefdevolle hart.
Er valt geen haar van ons hoofd.
Geen dagelijkse zorg overweldigt.
U glimlacht naar ons.
In Uw hulp zijn we wel bewaard.
Geen macht houdt stand.
Uw hand beschermt en doet recht.
U maakt ons één.
U bent bron, U doet leven.
Vad Han tar och vad Han giver,
Samme Fader Han förbliver.
Foto: aartsbisschop Antje Jackelén, die de oecumenelezing verzorgt.