Het bureau van de Raad besteedt in de maand oktober 2017 extra aandacht aan vloggen. Het gaat dan om het opnemen en weergeven van filmpjes met de telefoon. In die filmpjes klinkt iets door van waar de Raad mee bezig is. Soms komt dat initiatief op onverwachte momenten naar voren. Zo was het zondag in de hervormde gemeente Hasselt de Baak. Een jongere schoot naar de voorganger toe, de algemeen secretaris van de Raad van Kerken. ‘Mag ik even een filmpje met u opnemen?’, vroeg de jongen, die zich identificeerde als ‘Tom Zwitser; en ik heb het materiaal nodig voor een jeugddienst die we binnenkort houden’. ‘Dat is goed’, zei Klaas. Eenmaal geïnstalleerd voor de camera kwam de eerste vraag: ‘Wat wilt u later worden als u groot bent?’. Een beetje overrompeld antwoordde Klaas: ‘Hoezo?’ ‘Nou dat is het thema van de jeugddienst. Dus wat wilt u worden als u groot bent?’ ‘Eh, ik zou zeggen profvoetballer. Het Nederlands elftal kan wel een talent zoals ik dat ben gebruiken’. Foto: Tom Zwitser startklaar.
Hieronder volgt een overzicht van wat er is verschenen aan vloggen:
Vlog over ‘Oktober / vlogtober’
Klaas over de expertmeeting 30 september
30 september
Vlog over Black Achievements Month
Klaas over het begin van podiumreeks zwarte artiesten
1 oktober
Vlog over gesprek 3G-kerken met Raad
In gesprek met Jan Wessels over komende verkenning
2 oktober
Vlog over laatste levensfase als existentiële vraag
In gesprek met Joost Röselaers van Remonstranten
3 oktober
Vlog over rituelen bij laatste levensvraag
In gesprek met Marian Geurtsen (werkgroep Vieren)
4 oktober
Vlog voor de vouwmachine van de drukpers bij Royal Jongbloed
Over consequenties van parttimer zijn bij de Raad
5 oktober
Onder het motto oktober / vlogtober promoot het bureau van de Raad van Kerken het gebruik van filmpjes. Als u zelf een filmpje heeft ten dienste van de kerk kunt u het insturen. Wellicht dat we het hieronder een plek geven. Enkele verwijzingen hebben we zelf aangebracht.
Op 29 september is er een expertmeeting geweest in Amersfoort, waar een vijftiental betrokkenen heeft gesproken over toepassingsmogelijkheden. Hieronder het verslag van de ontmoeting:
Tips en handvaten
Het laveerde behoorlijk heen en weer, tijdens de expertmeeting over vloggen. De achtergronden van waaruit mensen aanwezig waren, verschilde. En dat verklaarde een deel van de dynamiek in het gesprek. Eline Hoogenboom van het Huis van Belle maakt programma’s voor meiden van vijftien, zestien. ‘Ons meest bekeken thema is ongesteldheid’. Jeroen voor ’t Hekke richt zich met Stronglife op jongeren in het algemeen van die leeftijd. ‘We behandelen die vragen waar jongeren mee komen. En dat kan variëren van ‘mijn verkering is uit’ en ‘hoe moet ik bidden’ tot ‘mag ik seks hebben’. Koopvaardijpredikant Leon Rasser heeft weer een heel ander verhaal: ‘We richten ons op de één miljoen zeevarenden. Daaronder zijn nogal wat analfabeten. Met videootjes kunnen we hen goed bereiken’. Verschillende achtergronden, maar een zelfde interesse in vloggen en filmpjes maken en dus waren ze erbij vrijdag 29 september bij de Raad van Kerken in Amersfoort.
Strikt genomen is er wel verschil tussen vloggen en videootjes maken, legde Eline Hoogenboom uit. Een video laat beelden zien en kan gaan over van alles en nog wat, van stille tijd tot maandverbandjes. Vloggen brengt iemand in beeld die ingaat op het dagelijks leven.
Het bureau van de Raad had mensen uitgenodigd om mee te doen met een expertmeeting over vloggen. De bijeenkomst had enerzijds tot doel idee te geven voor de Young Pilgrimage, die in augustus 2018 in Amsterdam een finale krijgt. Het is de bedoeling om jonge mensen die uit het buitenland komen of bij een migrantengemeente horen in contact te brengen met witte kerkelijke gemeenten. Op zondag kan er een ontmoeting zijn. En voorafgaand aan de ontmoeting kunnen er filmpjes worden uitgewisseld over de eigen gemeente en de gastgemeente. ‘Ik zou het niet te ingewikkeld maken’, adviseerde Janneke Nijboer, ‘Geef niet te veel randvoorwaarden. Vraag gewoon een filmpje te maken met de telefoon en dat op te sturen. En dan zie je wel wat er uit komt’. Daarmee had de Young Pilgrimage een plek gekregen.
Veel langer ging het gesprek over de tips die de groep aan beginnende kerkelijke gemeenten plaatselijk wil geven. En over de handvaten voor het beleid die men de kerkenraad en het parochiebestuur zou willen meegeven. Vanuit het bureau was er een planning gemaakt om drie korte video’s en vlogs te laten zien. Maar voordat het zo ver was, stelde Otto Grevink de fundamentele vraag: ‘Moeten we het niet eerst hebben over de vraag waarom je als plaatselijke gemeente of parochie eigenlijk vloggers ruimte zou willen bieden? Wat wil je daarmee bereiken?’ Het was een vraag die de hele ontmoeting in verschillende bewoordingen terugkeerde. ‘Omdat je als kerkelijke gemeente alle communicatiemiddelen wilt inzetten om je boodschap naar voren te brengen’, suggereerde Klaas van der Kamp, algemeen secretaris van de Raad van Kerken.
Klaas van der Kamp vertelde hoe eerdere pogingen om filmpjes te introduceren moeilijk ingang vonden. ‘We hadden korte filmpjes gemaakt bij de uitgave van een nieuw Oecumenisch Bulletin. We gaven een soort achtergrond bij artikelen. En we wilden op den duur uitbouwen naar het aanbieden van Engelse teksten, zodat ook migranten nog makkelijker kennis zouden nemen van de inhoud. Maar we ontdekten dat je met alleen het aanleveren van content er niet bent. Je moet ook beleidsmatig een cultuur opbouwen die door afnemers als zodanig wordt herkend. En je moet continuïteit aanbieden. Kortom: Het bleef wat in de kluiten steken’.
Nadat de groep kennis had genomen van een stukje video gemaakt door journalist en ambassadeur van de Raad Teun-Jan Tabak over een pelgrimsmanifestatie kwamen de tongen los. Waar je bij het maken van een vlog of video in een gemeente of parochie op moet letten? ‘Je moet het een beetje inleiden’, zei iemand, ‘dat je als kijker even de uitgangssituatie kent’. ‘Een filmpje moet niet te lang zijn. Eén of twee minuten is al heel wat’. ‘Ik zou een video of vlog altijd ondertitelen. Veel mensen kijken ‘stiekem’, zonder geluid, en dan is zo’n ondertiteling makkelijk’. ‘Ik vind het aardig als je gewoon laat zien wat je zelf doet. De interviewer moet wat mij betreft dan ook in beeld zijn. Of als je dat niet doet, moet je er voor zorgen dat je via de ogen van een ander naar iets gaat kijken’. ‘Ja’, reageerde weer iemand anders, ‘want emotie is erg belangrijk. En die krijg je het gemakkelijkst aangereikt via mensen’.
Maar op welke emotie zit je dan te wachten? was de metavraag die daarop aan de orde werd gesteld. ‘Je moet in ieder geval authentiek zijn. Juist omdat je in beeld bent is valse emotie dodelijk. Dat hebben kijkers meteen door. Je moet in ieder geval echt zijn’.
Kan je gewoon naïef iets naar buiten brengen of moet je ook je kanaal enigszins organiseren? was een volgende meta-vraag. ‘Je moet je goed verdiepen in je doelgroep. Het moet mensen wel aanspreken’. ‘Ja, en je moet er ook wel bekendheid aan geven. Het begon bij ons goed te lopen, nadat bepaalde media over ons bericht hadden. Je online-communicatie moet je ook offline promoten’. ‘Je merkt wel dat er onderling tussen kanalen als YouTube en Facebook competitie zit. Als je iets origineel op Facebook zet krijgt het er een hogere ranking dan wanneer je verwijst’.
Hoe zijn jullie begonnen?, was een vraag. ‘Ik begin gewoon in het diepe gesprongen. Ben niet blijven hangen in de vraag: Is dit wel goed genoeg. Maar heb gewoon met mijn telefoon opnames gemaakt. Geplaatst. En dan zie je het wel’. ‘De eerste fase is wel het moeilijkste. Dan moet je wel wat doorzettingsvermogen hebben’. ‘Ja, en ik denk dat het ook wel helpt als je niet alleen aan jezelf bent overgelaten, maar je beelden ook aan een ander laat zien’. ‘Iemand die schuurpapier voor je is?’ ‘Ja, precies’. ‘En dan is het ook zo: Show your work. Laat maar gewoon zien. Pak de camera die je altijd bij je hebt. Waarschijnlijk is dat je telefoon. En begin’.
Dan glijdt het gesprek naar de vraag wat je precies moet uitzenden. Aan het begin is door de Raad aangegeven dat het om een kerkelijke context gaat en de geïnteresseerde kerkelijke vrijwilliger de kerndoelgroep is. ‘Ook voor hen geldt dat je gewoon aan storytelling moet doen. Het verhaal van het leven vertellen’. ‘Ja, maar je moet dan wel iets wagen. Het mag ook wel emotie in zich hebben en iets ongepolijst. Als je meegaat naar Lourdes, laat je iemand zien die genezen is, of bijna genezen’. ‘Misschien moet je – ook al kom je vanuit een kerk – juist wel naar mensen gaan die niet zo direct met de kerk geassocieerd worden’. ‘Klopt, laat je gewoon inspireren op het voetbalveld of in de sporthal’.
Jan Willem van der Straten, mediatheoloog en zzp-er (‘baardmans’ op social media), vertelt dat hij zelf ooit tot geloof gekomen is door het contact via de media met een dominee. ‘Ik zag iemand vertellen. Hij zag er niet uit als een dominee. Het was gewoon iemand met een net pak. Kon zo uit de zakelijke financiële wereld komen. Er was geen kruis. Alleen iets van een wereldbol. Maar hij vertelde goed. En hij bracht zijn verhaal naar een punt toe waarop je als kijker een keuze moest maken. Eigenlijk is dat het begin van mijn ommekeer geweest’.
Van de tips voor praktisch vloggen probeert de gespreksleider het gesprek over te hevelen naar de handvaten voor beleid. Weer is er even verzet bij de groep. ‘Waarom zou je kerkleiders belasten met social media. Die hebben er in de regel weinig mee’, reageert iemand. ‘Misschien omdat zij in staat zijn het kader aan te reiken, waardoor het gebruik van social media en vloggen een structurele plek kan krijgen’, werd als antwoord geopperd. ‘Maar zij gaan zelf toch niet aan het vloggen. Dat laten ze over aan anderen’. ‘Nee, de minister van onderwijs gaat ook zelf niet voor de klas staan, maar het helpt wel als zo’n minister goede kaders schept van salariëring, leerplicht en leerwegen wil het wat worden met het onderwijs’. En zo, na enig gesteggel, gaat het dan over de handvaten waar bestuurders – of ze nu plaatselijk actief zijn of landelijk – op kunnen worden aangesproken en waar ze hun voordeel mee kunnen doen.
Een aantal handvaten is te voren vanuit het bureau op een flap gezet. ‘Schrijf op een A-4 het beleidsmatige kader voor het geheel. Zorg dat er een bedding is waarin alle communicatiemiddelen elkaar logisch versterken en op elkaar aansluiten; orchestratie om zo te zeggen. Gun vloggers ruimte voor een eigen creatieve invulling. Zorg voor continuïteit, zodat de achterban op den duur weet waar men op kan rekenen’. ‘Knijp initiatieven niet dood met regeltjes’, vult iemand aan, ‘maar faciliteer vloggers en verwijs er in andere communicatie naar’. ‘Maak er geen sluitpost van in je communicatie, maar geef het een actieve plaats’. ‘Laat het niet alleen over zondag gaan, maar zoek het in alledaagse dingen’.
Van de handvaten verschuift het gesprek naar de theologie. ‘Ik denk dat het middel in zekere zin ook invloed heeft op de boodschap. De boodschap krijgt een bepaald jasje, maar dat beïnvloedt ook weer de mogelijkheden van de inhoud. Ik ben zelf op een bepaalde manier evangelischer geworden door het gebruik van social media’. ‘Ik ben niet evangelischer geworden, maar eerder mystieker’, corrigeert een ander. ‘Ik preek om zo te zeggen eigenlijk alleen nog maar uit het evangelie van Johannes’.
De vraag wat men concreet van bestuurders verwacht komt nog een keer terug. ‘Het zou natuurlijk wel prettig zijn als men social media een goede plek geeft in het geheel van het beleid. En dan niet alleen als sluitpost’. ‘Misschien kan je als Raad een portaal maken waarop je diverse mogelijkheden laat zien. En een rubriek FAQ’. ‘Ik zou het wel leuk vinden’, zegt Eric van den Berg, in zekere zin een mediagoeroe nadat hij diverse onderwerpen over het thema heeft uitgebracht, ‘als er een verklaring kwam: Wij kerkelijke leiders vragen onze achterban actief gebruik te maken van social media en de inzet daarvan in eigen kring te stimuleren, zodat…..’. Zo’n verklaring kan in zekere zin een symboolfunctie vervullen. Het steekt een hart onder de riem’.
Op de foto twee vloggeraars met de nodige ervaring: links Jeroen voor ’t Hekke van stichting Stronglife en rechts Eline Hoogenboom van Huis van Belle. Beide maken ze materiaal bedoeld voor jonge mensen in de leeftijd tot ongeveer 18 jaar.
Op de tweede foto: ds. Janneke Nijboer, predikant van de internetkerk van PKN.
Op de derde foto: mediagoeroe Eric van den Berg van ISI Media.
Voor een weergave in punten en video’s van Eric van den Berg, klik hier.
Blijf de ontwikkelingen op dit deel van de pagina volgen. Wellicht daagt het uit om zelf iets makkelijker opnames gemaakt met de telefoon te gaan delen of gemaakte vlogs te gebruiken voor het kerkelijke werk. Als je een vlog hebt die je wilt delen: stuur bericht naar rvk@raadvankerken.nl