Hoe ver kon Nederland verglijden van de ooit meest liberale en tolerante staat in de westerse wereld naar een land waar minderheden niet meer als vanzelfsprekend worden geaccepteerd? Deze maand wordt er een nieuwe wrange vrucht geoogst aan de boom die slechts lang geleden nog eetbaar fruit aanreikte. De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid Expertise-unit Sociale Stabiliteit heeft een heuse handreiking uitgebracht getiteld ‘Veilige Moskee’.
De aanleiding is pijnlijk: ‘Het is zorgelijk dat een deel van de Nederlandse moskeeën de afgelopen jaren mikpunt was van vijandigheid in de vorm van discriminatoire en gewelddadige acties’, schrijft de nationaal coördinator. ‘De veiligheid van moskeeën en hun bezoekers kan daarmee onder druk komen te staan. Bovendien neemt door dergelijke vijandigheid en de toenemende polarisatie in de samenleving het gevoel van onveiligheid onder moskeebezoekers toe. Het is daarom cruciaal dat al het mogelijke wordt gedaan om zulke vijandige incidenten te voorkomen, en in te grijpen wanneer deze zich toch voordoen’.
Het OJCM (Overleg van Joden, Christenen en Moslims) sprak dinsdag 21 februari over de situatie. De incidenten rijgen zich aaneen. Zo werd een moskee in de gemeente Enschede in februari 2016 slachtoffer van een brandbomaanslag. Volgens de Monitor Moslim Discriminatie zijn 176 moskeeën in de periode van 2005 tot en met 2014 geconfronteerd met één of vaak meerdere voorvallen van discriminatoire agressie en geweld. Het aantal incidenten in de periode 2013-2014 is relatief hoog (55 in totaal, bij 39 moskeeën).
De handreiking verkent de situatie en beschrijft de zorgen. Er staan ook praktische tips in, die op een soortgelijke wijze in het A4-tje van de Protestantse Kerk te vinden zijn als het gaat om veiligheidsgaranties. Je moet dan denken aan speciale personen die verantwoordelijk zijn voor handhaving van veiligheid, aan hekwerk, aan cameratoezicht, aan verlichting. Bij alle praktische aanwijzingen is er bij het OJCM een besef dat het klimaat in Nederland verschuift. Islamofobie en antisemitisme zijn thema’s die bijna iedere agenda terugkeren. Moslimafgevaardigden vertellen welke zorgelijke gesprekken ze voeren in eigen kring en hoe ze sommige verkiezingsprogramma’s ervaren.
Het OJCM heeft afgesproken dat men bij forse uitingen van geweld en intolerantie in ieder geval als organisatie iets van zich wil laten horen bij de gedupeerden. ‘Het is zo belangrijk dat je als aangevallen moslimgemeenschap het gevoel krijgt dat je niet alleen bent. Er zijn verschillende voorbeelden dat politieke partijen dat nog beter aanvoelen dan kerken’, sombert een van de leden van het OJCM. Naast de afspraak die het OJCM onderling maakt zal ook plaatselijke kerken en raden van kerken steeds weer worden uitgelegd hoe goed het is af en toe even om de hoek te kijken bij lokale moslimgemeenschappen en synagogen. En op het moment dat er geweld wordt gepleegd, of het nu gaat om het gooien van varkenskoppen of Molotov cocktails blijft het een verademing als mensen van een andere religieuze denominatie laten voelen dat zij dergelijk wangedrag afkeuren.
Foto: Archieffoto van het jaarlijkse bezoek dat de Raad organiseert voor Pabo-studenten om vertrouwd te raken met onder meer de moskee. Vervolgens twee foto’s waarop leden van het OJCM te zien zijn die elkaar bij de ontmoeting op 21 februari informeel bijpraatten.