Hoe kan het toch, dat de goed bedoelde boodschap van een religie, wegglijdt en misbruikt wordt door mensen met kwade bedoelingen? En als je dat signaleert, hoe reageer je dan? Hoe ga je in dergelijke gevallen om met je eigen religieuze bron, de Bijbel, als je daarin teksten tegenkomt die soms makkelijk verkeerd kunnen worden uitgelegd?
Over dat soort vragen ging het woensdag 14 september in de plenaire Raad van Kerken. De beraadgroep Interreligieuze Ontmoeting sneed het thema aan, nadat Jan Post Hospers gerapporteerd had over enkele bijeenkomsten die met wisselende invalshoeken aan dat thema gewijd waren. Het is actueel, onder meer door de discussies over de geweldsteksten die je in de Koran vindt en die soms door IS-sympathisanten worden aangehaald om hun gedrag een ideëel vernisje te geven.
Zowel bij de studiemiddagen die aan dit thema zijn gewijd als bij de bespreking in de Raad kwam naar voren dat je altijd weer moet letten op de context waarin bepaalde heilige teksten zijn geformuleerd. Wie onzorgvuldig omgaat met de hermeneutische vraag komt al snel op een dwaalspoor terecht. Het kan daarbij nuttig zijn om teksten met een strabante boodschap eerst maar eens kritisch te gebruiken om jezelf te evalueren. Iemand formuleerde het zo: ‘Ik laat dergelijke teksten ook altijd op mezelf slaan, en als het over het kwaad gaat, probeer ik inzichtelijk te maken dat het niet alleen iets is in de samenleving, maar ook in mezelf’. ‘Zou je van de kerk niet mogen verwachten dat men daarbij altijd iets van bescheidenheid aan de dag legt en zou je niet mogen verwachten dat men juist daar een andere, liefdevolle instelling van leven heeft?’, reageerde iemand, waarop geantwoord weg: ‘Nee, juist in de kerk beseffen we dat we zijn als iedereen. Als we allemaal goede mensen waren, was er helemaal geen kerk nodig’.
Die laatste uitspraak uit liberaal-kerkelijke kring kreeg een reactie uit katholieke hoek: ‘Als je alleen de teksten analyseert, is er een gevaar van isolement; je hebt altijd weer de gemeenschap nodig, die met je meeleest en je helpt bij de interpretatie. Als je het toestaat als gelovige dat de gemeente je corrigeert, hebben al die moeilijke woorden toch weer een veilige haven’.
De Raad sprak verder over het thema Europa. Een schrijven vanuit de Europese Kerken lag aan het gesprek ten grondslag. Bij alle raadsleden was er een verlangen om de Europese gemeenschap breder te zien dan een economische eenheid. Men noemde het belang van de waardengemeenschap. Enkele afgevaardigden wezen ook op de oorsprong van de eenheid, waarbij Europa als eenheid is bedoeld, en is opgezet om de vrede te handhaven. Een actiever verkennen van de normen en waarden zou er in kunnen bijdragen dat de tegenstellingen binnen Europa minder scherp komen te liggen en dat de groeiende kloof tussen arm en rijk enigszins wordt overbrugd. De Raad besloot het thema van Europa te laten terugkeren, mogelijk dat het belang van een verenigd Europa met een verklaring nader kan worden toegelicht, zo vatte de voorzitter het gesprek samen.
De Raad koos dr. René de Reuver (PKN) en mgr. Joris Vercammen (Oud-Katholieke Kerk) als nieuwe leden in het moderamen. Ds. Jasja Nottelman werd gekozen als nieuwe afgevaardigde vanuit 2of3bijEEN. Prof. dr. Fred van Iersel is benoemd tot nieuwe voorzitter van de beraadgroep Samenlevingsvragen en Yosé Höhne-Sparborth werd toegevoegd als lid aan deze beraadgroep.
Foto’s:
1. De Raad was te gast bij Oud Zandbergen, een schitterende vergaderlocatie van de Zevendedagsadventisten. Voor de gelegenheid werd er een groepsfoto gemaakt. Van links boven: Jan Albert Visscher, Geert van Dartel, Wim Altink, Jeannette Galjaard, Kees Nieuwerth, Dirk Gudde, Karin van den Broeke, Wessel Verdonk; tweede rij vanaf links: Klaas van der Kamp, Arjan Bultsma, Theo van der Voort, Jannie Nijwening, Johannes Welschen, Ruan Crew, Jeanne van Hal, Joris Vercammen; derde rij van links af: Leo Koffeman, Gerda van Vliet, Yosé Höhne – Sparborth, René de Reuver, Jethro Zevenbergen.
2. Wim Altink, gastheer, en Dirk Gudde, voorzitter, bespreken de orde van zaken.
3. Er wordt zelden officieel gestemd bij de Raad, maar dit keer was het wel het geval; voor de duidelijkheid: alle gerechtigde leden die mochten stemmen waren voor.
Naschrift:
Tijdens de bijspreking bracht men van de zijde van de Quakers informatie in over de lobby die men heeft in Brussel. Als voorbeeld van hoe een rapport van deze lobby doorwerkte liet Jethro een verslag rondgaan over ‘vrouwen in gevangenissen’. Dat rapport is hier te vinden. Zo’n 32 van de 45 aanbevelingen zijn uiteindelijk overgenomen in het beleid van de EU.