Het gaat om veel meer dan om een zondag of zaterdag waarop je mensen op een laagdrempelige manier voor de kerk uitnodigt. Je probeert een hele cultuur te creëren waarin het vanzelfsprekend kan zijn dat mensen elkaar uitnodigen. Michael Harvey was vrijdag 23 september vanuit Engeland overgekomen naar Nederland om met vertegenwoordigers van de kerken te spreken over zijn initiatief van ‘Back to Church Sunday’.
Harvey lanceerde het idee in 2004 in de Anglicaanse kerk in de regio van Manchester. Inmiddels is het initiatief in zeventien landen opgepakt en zijn er meer dan 1 miljoen mensen uitgenodigd. Michael was heel duidelijk over de opzet en het resultaat. ‘Je moet beseffen met wat er geschreven staat in één van de brieven, dat het Paulus is die plant, dat het Apollos is die begiet, maar dat het God zelf is die de wasdom geeft’. Het heeft dus geen enkele zin met overspannen verwachtingen alleen naar het meetbare resultaat te kijken. Daar zijn overigens wel cijfers van. Eén op de acht mensen die uitgenodigd wordt , blijkt ook later weer naar de kerk te komen.
Toch is de aanpak breder dan dat. Het gaat er ook om dat mensen inzien hoe vanzelfsprekend het is, dat je vrienden en familie uitnodigt voor een kerkdienst. Het succes is niet dat er meer mensen komen. Het succes is dat één persoon één persoon uitnodigt, benadrukte Michael Harvey. We moeten de uitnodiging voor vieren (‘celibrate the invitation’). Een dergelijke visie helpt mensen dichtbij zichzelf en bij hun geloofsvertrouwen te blijven.
Het is daarvoor wel nodig, legde Harvey uit, dat mensen leren om te gaan met hun eigen angsten. Uit nader onderzoek van hem blijkt dat 80 tot 95 procent van de mensen helemaal niet van plan is een ander uit te nodigen. Ze hebben daarvoor allerlei redenen; variërend van verlegenheid, schaamte, het idee dat de nodiging niet relevant is, onbegrip, angst ouderwets gevonden te worden; dat soort dingen. ‘We hebben angst voor een ‘ja, ik kom’’, legde Harvey uit. Dat is merkwaardig, omdat juist het evangelie vele tientallen keren oproept geen vrees te kennen. De Heer zegt immers zelf: ‘Ik ben bij jullie’.
Onder de angst schuilt de vrees te worden afgewezen. Harvey refereerde aan Eugene Peterson (insiders kunnen hem kennen van de bekende Amerikaanse bijbelparafrase The Message), die opriep tot het heiligen van de zaterdag. Peterson refereerde daarmee aan de stille zaterdag, waarop de discipelen in angst bij elkaar zijn en vrezen dat hen iedere verwachting uit handen is geslagen. Juist vanuit die zorg rijpt zich de oogst voor de zondag, die de discipelen in de opstanding van Christus ervaren.
Er waren talloze vragen die vanuit de afgevaardigden werden gesteld en suggesties die men aanreikte. ‘Of Harvey inderdaad wel voor de titel Back to Church Sunday zou hebben gekozen als hij nu weer mocht kiezen’. ‘Nee’, erkende Harvey, ‘misschien dan toch maar iets met Welcome. Maar omdat er eenmaal voor Back to Church was gekozen, is hij die keus trouw gebleven. En omdat dat ook aansluit bij een andere slogan in de regio van Manchester is dat de oneliner geworden’. Harvey verwees daarbij naar andere opties, zoals die van een Invitation Sundy of een Big Welcome, zoals het elders ook wel heet.
‘Moet je niet uitgaan van een Seizoen van Invitaties, meer dan een eenmalig evenement’, wilde een ander weten. Harvey beaamde ook die suggestie. Het gaat inderdaad om een paradigmawisseling. ‘Je moet het woord ‘trouw’, waar de Schrift op aandringt, niet inwisselen voor succes’. Het gaat dus om een mentaliteit, waarin mensen het als heel natuurlijk zien dat je elkaar meeneemt, meer dan dat je inzet op een enkelvoudig moment.
Een voorbereidingsgroep van de Raad van Kerken (met Wim Altink als voorzitter en Hans van Ark, Arjen Bultsma, Ruan Crew, Klaas van der Kamp en inmiddels al weer verder uitgebouwd met andere organisaties die aanwezig waren) trok na afloop van het bezoek van Michael Harvey de eerste conclusies. Men denkt dat er voldoende draagvlak is voor een dergelijke inzet in Nederland. Wellicht dat de maand september daarvoor de beste maand is, dus dat zou dan uitkomen bij september 2017. Over het thema en de verdere invulling zal men zich nader beraden. De kerken krijgen op korte termijn een schrijven waarin ze gevraagd worden om officieel mee te doen. Het impliceert dat de kerken vanuit hun landelijke organisaties de locale pastores en kerken vragen om de inzet concreet op te pakken. Bij sommigen zou dat kunnen aansluiten bij zoiets als een startweek.
Foto’s:
1. Michael Harvey, ’s ochtends om drie uur opgestaan in Engeland om om tien uur bij de Raad van Kerken in de Bergkerk in Amersfoort zijn verhaal te doen.
2. Een eerlijk verhaal was het, van ogenschijnlijk iemand die economie gestudeerd heeft, maar die in de loop van het verhaal ook behoorlijke theologische reflecties aanreikte.
3. Zijn verhaal was glashelder en doorspekt met de nodige humor.
4. En daarna ging het kort zoemen in groepjes om te peilen of er draagvlak zou zijn om het idee in Nederland uit te rollen; hier de groep die buiten verzamelde rond ds. Hans van Ark, tweede man bij de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland en vermaard vanwege zijn missionaire inbreng (tweede man van links).
5. En één van de vijf groepen, die binnenbleef, rond Dirk Gudde, voorzitter van de Raad van Kerken (rechts).