Van dogmatische leerstelligheden moeten ze niet al te veel hebben. Er mogen dan thematische teksten zijn die een tijdje in Quakerkring meelopen, na één generatie wordt de Nederlandse editie van ‘Quaker Faith and Practice’ toch weer vernieuwd. De Commissie Herziening heeft juist in deze dagen het voorbereidende werk daarvoor klaargemaakt en de stukken aangeboden aan de Algemene Vergadering, getiteld ‘Quaker Geloven en Werken’ – en ja, dat zijn WERKwoorden!
Dirk Gudde bracht tijdens zijn kennismaking met de individuele leden van de Raad van Kerken onlangs een bezoek aan het Religieus Genootschap der Vrienden (Quakers) in Amsterdam. Bij de ontmoeting waren ook Kees Nieuwerth (vice-voorzitter van de Raad), Wim Nusselder (afgevaardigde naar de beraadgroep Samenlevingsvragen, Jethro Zevenbergen (Raadslid), Marlies Tjallingii (Schrijver/voorzitter), Marianne IJspeert (voorganger) en Klaas van der Kamp aanwezig.
In de kennismakingsronde vertelden de verschillende Quakers wat hen aanspreekt in de eigen kerk. Het werden vijf verschillende verhalen, waarin elementen terugkeerden als: het zoeken naar de goddelijke leiding in mijn leven, de corporatieve mystiek, het vredesgetuigenis, de ondogmatische instelling, de radicale toepassing van de Bergrede, het vredesgetuigenis, de wijdingssamenkomsten, het Inwaartse Licht.
Alhoewel er al vanaf de zeventiende eeuw een eerste groep Quakers in Nederland ontstond stierf deze in de negentiende eeuw uit. De Quakers maakten in 1931 een herstart in Nederland. Er zijn zo’n honderd leden in Nederland. Ook in andere landen zijn ze vertegenwoordigd; onlangs nog was er een grote internationale ontmoeting in Peru. Het is immers net als bijvoorbeeld de Rooms-katholieke Kerk en het Leger des Heils een wereldwijd kerkgenootschap. De Europese Quakers werken nauw samen en hebben een eigen lobbykantoor bij de EU in Brussel. Tijdens de ontmoeting met de Raad van Kerken toonden de Quakers hun eigen keuzes, met onder meer duidelijke momenten van stilte en een persoonlijke aandacht.
‘Stilte’, zo zegt een informatiefolder, ‘heeft op zich geen religieuze waarde, maar we zijn er behoorlijk aan gehecht als vrijzinnige Quakers. In stilte samenkomen is ons enige religieuze ritueel. Iedere aanwezige kan in zo’n wijdingsbijeenkomst opstaan en iets delen, mits je je ‘geroepen’ voelt. In een uur kunnen dat er tien zijn; maar ook niemand’.
De Quakers zijn weliswaar bescheiden qua omvang, maar hebben een duidelijke inbreng in de Nederlandse en de internationale oecumene. In het gesprek kwamen de aandachtspunten aan de orde die de Quakers graag gerealiseerd zouden willen zien worden in de Raad. Het gaat dan om een gezonde financiën, waarbij alle kerken hun lasten evenredig dragen, een duidelijk vredesbeleid in de geest van Rechtvaardige Vrede (Wereldraad van Kerken), de Pelgrimage van Gerechtigheid en Vrede, aandacht voor de heelheid van de schepping en het agenderen van het thema van de geweldloosheid.
Bij het afscheid, verzocht de delegatie van de Raad om voorbeelden van Quaker liturgische teksten. De delegatie kreeg een bundel met recente teksten mee. Daaruit tot slot een tekst van Henk Ubas:
Beweging
Ik wacht
Stel me open
In storm en vuur was Hij niet
Wel in het zachte ruisen,
het koele suizen,
een windvlaag,
een ademtocht,
de stilte
Hoe zou ik het noemen?
God als stille kracht, stille liefde
Van leiding naar beweging
Van beweging naar kracht
Van voordat alles er was:
Stille aanwezigheid
Foto’s:
1. V.r.n.l.: Marianne IJspeert, Dirk Gudde, Marlies Tsjallingii, Wim Nusselder, Kees Nieuwerth, Jethro Zevenbergen.
2. V.r.n.l.: Marlies Tsjallingii, Dirk Gudde, Wim Nusselder.