Je ziet ze weinig bij bijeenkomsten van de Raad van Kerken. Enkele uitzonderingen daargelaten, zoals bij de ondertekening van het document ‘Voor een veilige kerk’. Je zou dus kunnen denken dat ze helemaal niets doen aan oecumene. We hebben het over de gereformeerde gezindte die kerken onderhouden ter rechterzijde van het calvinistische spectrum. Toch bloeit ook daar een vorm van samenwerking en onderlinge verkenningen. Het Reformatorisch Dagblad heeft dat zaterdag 12 maart in beeld gebracht.
Er blijkt een levendig verkeer te bestaan van predikanten tussen verschillende kerken. Ze spreken een vergelijkbare geloofstaal. Je moet hen alleen niet vragen om die herkenning te formaliseren in een synodale beslissing. Want dan blijkt de nestgeur van de eigen kerk toch sterker dan de evangelische opdracht één te zijn.
Het Reformatorisch Dagblad heeft de gangen onderzocht van de predikanten door de eigen berichten van vergaderingen aan een nauwgezet onderzoek te onderwerpen. Deze inventarisatie wijst uit dat er zeker 150 keer sprake is van grensverkeer tussen kerken gerekend op jaarbasis van een predikant uit de rechterflank van de kleine reformatorische kerken en van de Gereformeerde Bond (een belangrijke stroming in de Protestantse Kerk in Nederland) die de kansel bestijgt in een andere kerk dan die van de eigen denominatie.
‘Bijna wekelijks staan er predikanten uit met name de Hersteld Hervormde Kerk, de Gereformeerde Gemeenten en de Oud-Gereformeerde Gemeenten in Nederland op elkaars kansel staan’, aldus het RD. Het gaat meestal om bijeenkomsten, niet op de zondag, maar doordeweeks. Gemiddeld gaat het dus om ruim drie diensten per week.
Het Reformatorisch Dagblad becijferde, dat er zeker 67 keer sprake is van predikant van de Gereformeerde Gemeente die voorgaat in een kerkgebouw van de Oud-Gereformeerde Gemeente in Nederland of een kerkgebouw van een vrije Oud-Gereformeerde Gemeente. Tenminste 20 keer stond een dominee van Hersteld Hervormde signatuur op een kansel van een Oud-Gereformeerde Gemeente in Nederland en zeker zestien keer beklom een predikant van de Gereformeerde Gemeente de preekstoel van een kerk van de Gereformeerde Gemeente in Nederland.
Wie denkt dat het oecumenische vuur zich op korte termijn kan doorzetten, komt overigens bedrogen uit. Vaak gaat het niet om officiële kanselruil. Zodra het thema op landelijk niveau aan de komt, verstart het gesprek en blijft het contact formeel van karakter. Ds. Dick Heemskerk van de commissie interkerkelijke contacten van de Hersteld Hervormde Kerk ziet de contacten dan ook niet snel uitgroeien tot echte kerkelijke eenheid. ‘Er zijn veel gezamenlijke uitgangspunten, maar je hebt toch te maken met eigen kerkelijke culturen en structuren, eigen opleidingen en kerkordes. Op dat punt zijn er veel verschillen en heeft iedere kerk zijn eigen traditie. Het gaat om oude breuken. Het is niet eenvoudig die weer te helen’, aldus de geestelijke. In de tijd van Paulus was er al verdeeldheid, aldus de predikant, die verwijst naar 1 Korinthe 3. ‘Toen was er zelfs nijd, twist en tweedracht in de gemeente. En dan hebben we het over niemand minder dan Paulus, Cefas en Apollos. Die stonden samen op dezelfde basis, dezelfde grondslag. Ik vrees dat we dat niveau moeizaam overstijgen’.