In allerlei musea in Nederland is er ruimte ingeruimd voor godsdienst en kerk. Het is interessant om te bekijken in hoeverre de musea daarin objectieve informatie geven, een kritische houding aannemen dan wel van binnenuit de godsdienst proberen te begrijpen.
In het boek ‘Raven’ zijn twee voorbeelden gegeven van een kritische presentatie. Het Dolhuys in Haarlem wordt genoemd, waar overzicht te vinden is van alles wat met psychiatrie te maken heeft. Wie de zalen doorloopt kan plots oog in oog komen te staan met een schreeuwende predikant. Het Dolhuys laat zien hoe religieuze mensen omgaan met gekkigheid. Zoals de conservator ook andere mensen laat zien: de dichter Gerrit Achterberg, de schilder Vincent van Gogh, de ICT-er Haico Gerrits. Hij laat ze zien in hun eigenheid.
Wie het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen bezoekt, komt bij een predikant uit Urk. Hij leest een parafrase van de tien geboden. Hij praat ietwat overdreven gearticuleerd. Zijn echo laat horen hoe een domineestoon heeft geklonken in een tijd dat pastores nog geen training kregen in het uitspreken van gewoon Nederlands.
Het erfgoedcentrum in Arnhem is spiksplinternieuw en werkt elf thema’s uit, van industrie tot geloof. Het geloof wordt aangekondigd als: ‘Religie heeft in de geschiedenis van Arnhem voor veel conflicten gezorgd’. En het gaat dan over het gebrek aan godsdienstvrijheid voor de Rooms-Katholieke Kerk.
In andere musea, zoals het Catharijne Convent, meer gespecialiseerd in het christelijk erfgoed, laat men zien wat religie in algemene zin heeft voortgebracht, waarbij er ook ruimte is voor culturele vooruitgang die kon worden gerealiseerd dankzij de kerken: onderwijs, ziekenzorg, armenzorg, naastenliefde, beschaving.
Kröller Müller op de Hoge Veluwe is een voorbeeld van objectieve informatie als het over kerk en geloof gaat. Een voorbeeld daarvan is ‘La prière’ (Het gebed) van Julio Gonzales wordt er zakelijk beschreven als object, zonder dat er kwalificaties over geloof of kerk volgen. De werken van Vincent van Gogh hebben weliswaar een christelijke achtergrond, maar wie daarover niet is geïnformeerd, kan er ook gewoon een ‘korenveld met maaier en zon’ in zien.
Wat zijn uw ervaringen met museumbezoek? Stuur het ons toe (rvk@raadvankerken.nl), als u er iets van op papier hebt gezet. Dan geven we het via de website door en kan er misschien te zijner tijd iets ontstaan van een ‘cultureel doorkijkje van hoe historisch Nederland de kerk typeert’.
Foto’s:
1. Kröller Müller
2. Arnhem Rozet
3. World Press Foto tentoonstelling