Pater Yousif Thomas Mirkis o.p., aartsbisschop van Kirkuk en Suleymania, is informeel in Nederland. Hij probeert in diverse gesprekken helder te maken, wat nu nodig is om IS te stoppen. Want ze moeten gestopt worden, en om dat te kunnen moet je goed begrijpen wat IS is.
Op de vraag van een aanwezige tijdens een bijeenkomst op 9 oktober, of niet moet worden onderzocht wie de verantwoordelijken zijn dat zoiets als IS kon ontstaan, is Mirkis kort: ‘Dat is nu tijdverspilling, er moet nu gezocht worden naar alle middelen waarmee ze te stoppen zijn, niet naar de vraag van de verantwoordelijkheid. Kijk naar de ebola-epidemie. Overal in de wereld zitten mensen in laboratoria naarstig te zoeken naar middelen om verdere uitbreiding te voorkomen. Waarom gebeurt datzelfde niet met IS? Naarstig zoeken naar welke middelen er allemaal nodig zijn om uitbreiding te voorkomen? Want we hebben niet zomaar een antwoord. Oude antwoorden zijn in deze situatie betekenisloos’.
Mirkis: ‘We staan tegenover iets dat volkomen nieuw is. Al onze oude denkkaders voldoen niet meer. We hebben een nieuwe manier van denken nodig. IS is op drie fronten iets totaal nieuws.
1. In het Oosten was altijd de vraag van leiderschap de kwestie. Wie is de leider van de soennieten, wie van de sjiieten? Wie in het Midden-Oosten? Wel, IS is leider en duldt niets anders.
2. IS wenst geen enkele diplomatie. De soennieten die hen in Irak verwelkomden hebben er enorme spijt van, want ze lijden erg.
3. IS keert zich absoluut tegen alle institutionele projecten die men in de westerse wereld kent. Legaliteit bestaat voor hen niet. Ze keren zich tegen alles wat koloniaal werd opgedrongen. Ze willen niets uit jullie wereld’.
‘We dienen te analyseren waarom zij mensen zijn die bereid zijn te doden, en bereid zijn zelf te sterven. Het zijn zonen uit de suburbans van jullie grote steden. Ze hebben geen toekomst, geen hoop, ze hebben niets te verliezen. Op zulke jongeren mikt IS. Miljoenen in het zuiden, en relatief een handjevol die naar het noorden wisten te ontsnappen, worden in uitzichtloze situaties gehouden. Dat onderkennen geeft een idee hoeveel potentieel IS nog heeft om te groeien. Dat groeien moet gestopt worden’.
‘En hoe het te stoppen is? Niemand weet het. De westerse wereld, jullie instituties, jullie denkers, alles is verlamd tegenover het geweld dat IS inzet. Hun taal is angst, dat zie je aan hun filmpjes: terroriseren door zichzelf als een mythe op te voeren’.
‘In ieder geval moeten we niet in de val trappen, zelf ook in mythen te gaan denken. We moeten ons niet door hen laten aansturen: dus we moeten niet met angst reageren, niet met haat reageren, niet generaliseren en alle moslims tot vijand maken. Als we dat doen, dan hebben zij al gewonnen en hoeven we ze dus ook niet te bestrijden. Wat IS verkondigt, heeft niets met religie te maken. De moslims zijn hun eerste slachtoffers, want hun godsdienst is door IS gekaapt. IS neemt hun godsdienst over, heeft hun godsdienst als het ware bezet en er een massavernietigingswapen van gemaakt’.
‘Jullie kunnen in ieder geval de moslims die tussen jullie leven helpen om niet in die val te trappen van haat of mythe. Hen helpen, want ze hebben problemen met hun jongeren. Hen werkelijk plek geven tussen jullie, gelijkwaardig, en hen niet in de marges van jullie samenleving schuiven. Als jullie niet humaan weten om te gaan met jullie moslimimmigranten, betalen op dit moment wij de rekening’.
‘En wij in Irak? Wij hebben nu als christenen te getuigen van wat ons geloof betekent. Wij hebben verzoening te leven, hoop, vertrouwen op God. Wij moeten innerlijk heel sterk zijn om dit te kunnen doorstaan. Onze mensen zijn heel sterk. We zijn niet alleen de oudste christelijke kerken, het geloof zit ook heel diep. Stel je voor: in één nacht vluchtten 170.000 mensen weg uit hun huizen. Ze lieten liever alles achter, dan onder dwang dat soort ‘moslim’ te worden’.
‘De wereld heeft nu mensen nodig als Martin Luther King, Mandela, Ghandi. Mensen die creatief en vreedzaam deze tekenen weten te verstaan, er een antwoord op leven en inspireren tot creatieve antwoorden’.
‘En ja, misschien helpen die bommen ook wel. Maar dat is lang niet genoeg, er moeten heel veel andere dingen gebeuren om dit te stoppen. En die bommen gooien om zelf een gerust geweten te hebben? Die bommen gooien en dus zelf geen vuile handen maken?’
‘Jawel, IS móet gestopt worden. En daar is vast wel enig geweld voor nodig. Maar als we toekomst willen hebben, toekomst voor de lange termijn, dan moeten we goed begrijpen wat hier gaande is en andere antwoorden zoeken. Want we staan mogelijk voor een Derde Wereldoorlog. Ik zeg dit niet om angst te creëren, maar uit realisme’.
‘Als jullie in Europa, VS, Australië niet jullie consumptiepatroon weten te veranderen, dan zal deze vorm van geweld groeien, want in het zuiden zijn miljoenen mensen die door jullie economisch systeem dat is vastgelopen helemaal niets meer te verliezen hebben. Die bereid zijn te sterven, en sommigen sterven dan liever voor een mythe dan simpelweg in de Middellandse Zee’.
‘We moeten tijd winnen, op een of andere wijze. Want we moeten helemaal opnieuw leren denken, al onze denkkaders durven opgeven om dit fenomeen te begrijpen en er een antwoord op te vinden dat op toekomst gericht is, op de lange termijn’.
‘We moeten goed kijken, er is een enorme destructie gaande bij ons, die moeten we goed bestuderen. Goed kijken, zonder emoties, want met emoties ben je altijd fout. Heel goed kijken. En onszelf verdiepen. Wij als christenen kunnen vooral de mensen leren om niet pessimistisch te zijn. Wij geloven dat na de duisternis het licht komt, we geloven in verrijzenis. We moeten bidden’.
‘En de houding van de Kerk? Wel, we moeten helpen; ik geef eten, ik geef tenten, ik geef onderdak. Ik bemoedig de mensen. Meer kan ik niet. God moet ons beschermen, zolang niemand anders het kan. Ik moet bidden, God moet mij beschermen, dat is nu onze taakverdeling’.
Op zondag 5 oktober, bij zijn medebroeders in Zwolle, had hij een concreet verzoek aan ons Nederlanders: ‘Zeg uw regering dat ze een team bereid houdt voor als bij ons de dorpen bevrijd zijn van IS. Een team deskundigen om te ontmijnen. Want denk niet dat de mensen zomaar terug kunnen. Al die verlaten dorpen, en de huizen hebben ze vol gelegd met mijnen. Die moeten opgeruimd worden voordat onze mensen terug kunnen. Daar zijn grote teams deskundigen voor nodig’. Dit is het enige militaire verzoek waar mgr. Mirkis zeker over is. Andere vragen naar vormen van geweld doet hij af met één zin, als iets dat onze discussie is, op dit moment niet de zijne. Iets dat andere deskundigen moeten uitzoeken.
Dit verhaal is geschreven door Yosé Höhne – Sparborth, lid van de Raad van Kerken vanuit de Basisbeweging.