Ds. Peter van Helden was aanwezig bij de studiemiddag over ‘De verlegenheid van de religies’, in het Joods Cultureel Centrum. Hij stuurde een reactie op de bijeenkomst. Aansluitend vindt u een aankondiging van een dialoop, waarvan de auteur initiatiefnemer is.
Er is alle reden om te spreken over verlegenheid van de religies.Religie wordt immers aangewezen als schuldig aan oorlog, door extremisme en fundamentalisme. Vertegenwoordigers van religies schieten dan meteen in de verdediging. Religie is juist vredelievend en bedoelt voor samenbinding.
De realiteit spreekt echter een andere taal, de taal van geweld en onderdrukking. Daarom is het goed wanneer religies door hun vertegenwoordigers tegen het licht worden gehouden. Geeft mijn religie aanleiding tot intolerantie, onderdrukking, discriminatie? Het antwoord kan niet anders zijn dan JA. Maar niemand wil er aan, want dat brengt maar in verlegenheid. Met verlegenheid kom je heel bescheiden in een hoekje te staan. Moet je naar woorden, een houding zoeken. Ferme taal is uitgesloten.
Verlegenheid is daarom zo goed gekozen omdat religie mensenwerk is en blijft. Als religies streven naar heiliging van het leven en dus naar perfect ethisch gedrag, dan zal de praktijk altijd achter blijven. Erkennen dat die praktijk pover is, omdat het steeds om feilbare mensen gaat, lijkt voor de hand te liggen. En is dat erg? Erkennen van verlegenheid, zelfs schaamte voor bepaalde praktijken in kerk, tempel, moskee of synagoge – ik heb daar geen moeite mee, als er maar gewerkt wordt aan verbetering. Als er maar niets wordt verdoezeld.
Omdat het bij religie steeds om mensen gaat is de rol van de overheid ook zo onmisbaar. Met een Grondwet, die niet alleen vrijheden garandeert, maar ook grenzen stelt. Met een onafhankelijke rechtspraak, die oordeelt naar maatstaven van algemene humaniteit en eerlijkheid. Met een samenleving die wel kan putten uit de spirituele en morele bronnen van religies, maar niet meegesleept hoeft te worden in extremen, noch zich misbruik hoeft te laten welgevallen. Elke religie moet beoordeeld kunnen worden op z’n uitingsvormen, in het openbaar.
Er blijven genoeg zaken over om trots op te zijn: mooie muziek, mooie gebouwen, mooie momenten van voorbeeldgedrag. Maar de mens in de religie is niet te verontschuldigen, gaat nooit vrijuit. Zal proberen zich te houden aan de hoge normen, maar altijd mens blijven. We moeten naar een houding zoeken. Er zijn geen betere mensen, en een beter mens wordt je nooit. Gelukkig kun je zijn met je godsdienst en je mag getuigen dat het jou gelukkig(er) maakt. Je hoeft echter de religieuze mens niet te verdedigen. Laat de religieuze mens vooral mens zijn, echt mens. Dat lijkt me voldoende, ook al staat die mens vaak met lege handen verlegen in een hoekje.
‘Ik schaam mij het evangelie niet’ – zo Paulus. Ik ook niet. Evangelie lijkt me juist dat je als verlegen mensje toch mag bestaan en opgetild wordt. En de Geest ontvangt om te proberen er iets moois van te maken, van je leven, samen met anderen. Maar ik blijf er wel mens bij. Dat bepaalt mijn houding, en niet het verdedigen van mijn religie of mijn opvatting daarover. Dan krijg je immers redenaties die zeggen: dat wat die christenen daar doen is niet het christendom – en vervang de woorden christenen en christendom maar in: moslims en islam, joden en jodendom etc. Ik heb gezien hoe je bij zo’n verdediging verstrikt raakt in woorden, die niet overtuigen. Waarom niet gezegd: ik schaam mij voor het gedrag van medechristenen? Schaamte geeft toch ook aan dat dat niet de bedoeling was. In schaamte zit toch het element van geweten, dat het anders kan of had gemoeten,en dat we daarnaar streven? In de pijn van de verlegenheid zit het weten dat er meer van ons wordt verwacht. Die pijn uitspreken en delen, bevordert saamhorigheid, niet de ontkenning daarvan.
Peter van Helden, 4 september 2014 naar aanleiding van de conferentie van het Caïro-overleg d.d.27 augustus 2014 met als motto: Verlegenheid van religies.
Nu we eenmaal Peter van Helden aan het woord laten, geven we ook een initiatief door van hem: de wandeldialoog of dialoop. Hieronder volgt een deel van een persbericht wat daarop inhaakt. Het gaat over de eerstkomende activiteit:
Een ontspannen manier van praten en kennismaken is wandelen. Al wandelend kom je onderweg ook van alles tegen. Oplettend zie je dingen die je altijd over het hoofd hebt gezien, of je nam nog nooit de tijd om even af te stappen en te horen of nader te kijken wat het is. Met de andere wandelaar(s) ga je in dialoog, dat luisterende gesprek.
De route is niet lang, ongeveer een halve tot één kilometer, maar wat je dan al niet tegenkomt, bijvoorbeeld aan en rond de Rijzertlaan.
Woensdag 1 oktober kunt u meewandelen, ook bij slecht weer (paraplu mee).
Start is om 14.00u. bij Sociaal Cultureel Centrum Helftheuvel.
Einde rond 16.30u Jongerencentrum
De Dialoop staat onder leiding van Peter van Helden, dialoog coördinator, bedenker van de Dialoop, sinds 2009 werkzaam in ‘s-Hertogenbosch, in 1978 afgestudeerd op het onderwerp Vreemdeling, na studie theologie aan de VU.
Aanmelden en informatie: petervanhelden87@gmail.com of jessica.vanberkel@s-hertogenbosch.nl
Bij de suggesties van de pelgrimage vindt u een soort handleiding van hoe Peter van Helden de dialoop opzet.
Klik hier