Wereldwijd zijn rond de 10 miljoen mensen staatloos. Horen in geen enkel land thuis. Zoals veel Roma in Europa, of mensen die na het uiteenvallen van de Soviet-Unie nergens een nationaliteit kregen. Of vluchtelingen waarvan het land van herkomst niet formeel kan worden vastgesteld.
Staatloosheid leidt tot vele vormen van uitsluiting; volledige burgerrechten krijg je pas als je ergens ‘thuis’ bent. Ben je dat niet, dan heb je problemen met opleiding, met het krijgen van een baan, met het openen van een bankrekening, met bezoeken van een ziekenhuis, om te trouwen, om je kinderen aan te geven bij de burgerlijke stand, enz.
In Nederland worden staatlozen niet systematisch geregistreerd. In de bevolkingsadministratie staat vaak ‘nationaliteit onbekend’. Vaak heeft dat dezelfde effecten.
Van 12 tot 14 september waren vertegenwoordigers van een vijftiental kerken uit de hele wereld samen in Den Dolder op een door de Wereldraad van Kerken samen met KerkinActie georganiseerde bijeenkomst ter voorbereiding op de grote internationale conferentie die gehouden wordt 60 jaar na het aannemen van het verdrag in 1954. Dat verdrag kent verplichtingen die door veel landen, waaronder Nederland, niet of slechts ten dele in de wet zijn opgenomen of waar grote lacunes zijn bij de praktijk en de uitvoering. Kerken kunnen daar meer aandacht voor vragen.
Helaas kent het verdrag ook pijnlijke uitzonderingen. Bijvoorbeeld Palestijnen, die in Israël en omringende landen wonen zijn expliciet van de werking van het verdrag uitgesloten.
Staatloosheid treft ook een deel van de vluchtelingen die in Amsterdam in diverse locaties hun schamele toevlucht hebben gevonden en daarbij met name vanuit kerkelijke vrijwilligers ondersteuning krijgen.
Bijzonder was het daarom, dat de deelnemers aan de bijeenkomst van de Wereldraad van Kerken zondagmorgen in IJburg, Amsterdam, deelnamen aan de kerkdienst gevolgd door een maaltijd met de bewoners van de Vluchtgarage, zoals te zien op de foto.
Aan 5 lange witgedekte tafels werden zij ontvangen met een heerlijke zelfbereide maaltijd! De gasten waren diep onder de indruk. Maar vergis je niet: “It looks far worse than I expected,” zei Adam Weiss uit de USA, over de eigenlijke ‘woon’-ruimten…
Die maaltijd in de open parkeerruimte met zovelen, nadat we het ’s morgens over de God ‘surrounded by the multitudes’ hadden gehad en Jezus die met de scharen de maaltijd deelt … Dat deed ons erg goed.
En mensen met deze achtergrond vonden nog ruimte te denken aan en te bidden voor anderen die elders ook in zeer moeilijke situaties leven.