Religies als jodendom, christendom en islam hebben potentie om de economie te reorganiseren. De monotheïstische religies kennen alle drie het verzet tegen winsten met rente. Toch pakken ze de mogelijkheden niet. Waarschijnlijk willen ze voorkomen dat ze met een gezamenlijk optreden intern kritiek krijgen. En dus worden de internationale ontwikkelingen en de uitbreiding van de macht van multinationals overgelaten aan anti-globalisten.
Dr. Gé Speelman heeft een inleiding gehouden bij de internationale ontmoeting van raden van kerken in Europa. Het ging over de samenwerking van verschillende religies inzake de economische crisis. Maar die samenwerking blijkt in de praktijk nog tegen te vallen, omdat de religies meer op interne saamhorigheid uit zijn dan op vernieuwing van het globale systeem.
Speelman maakte in haar bijdrage onderscheid tussen twee soorten van netwerken. Ze sprak over bridging en bonding. Bij bridging gaat het om een schakelfunctie waarbij verschillende disciplines met elkaar worden verbonden. Bij bonding gaat het om een interne saamhorigheid waardoor veiligheid wordt gecreëerd. Veel moskeeën en migrantenkerken zijn goed in bonding, maar zouden ook meer aan bridging kunnen doen, waardoor de maatschappelijke bijdrage verder kan worden uitgebouwd.
Ze citeerde onderzoek van Oikos, waaruit blijkt dat moslims zo’n 270 miljoen euro bijdragen aan de samenleving door vrijwilligerswerk. Dergelijke cijfers zijn van belang om de waarden van religies te laten zien aan de samenleving. Media lopen anders het risico zich voort te slepen van incident naar incident, zonder dat men in de gaten heeft hoe waardevol de religies zijn voor het sociale welbevinden.
Prof. dr. George Molenkamp ging tijdens een inleiding in op de duurzaamheid en de economische crisis. Hij liet zien hoe schaars water is in de wereld. In 2050 zal zeventig procent van de mensen in de grote steden wonen, waarbij er in absolute zin onvoldoende water is. Nu al is er tekort op diverse plaatsen. Molenkamp liet zien hoe relevant de leefwijze is van mensen. Kerken kunnen daarin een bijdrage leveren, door het consumptisme te overstijgen en te focussen op een mentaliteitsverandering.
Tijdens een zogenaamde Emmaüswandeling gingen de deelnemers twee aan twee naar het strand en spraken over de zaken die ze moeilijk vinden in hun werk. Bij diverse mensen kwam de ergernis naar voren over kerken die zich te eenzijdig laten leiden door macht en die eenheid verontachtzamen. De katholiciteit is een sluitpost. Leiders van dergelijke kerken staan niet open voor andere kerken en niet open voor verandering. Ze hebben niet in de gaten dat er altijd veranderingen nodig zijn om op die manier de oude passie te kunnen handhaven. ‘Preserve by change’, noemde iemand het. Als dat allemaal niet helpt, moet je bij een raad van kerken simpelweg maar een beetje hardnekkigheid incasseren. ‘Soms moet je maar gewoon doorzetten en hopen dat mensen zich tenminste iets inschikkelijker zullen betonen’, zei één van de deelnemers.
’s Avonds was er een ontmoeting met de diverse Nederlandse kerken. Aanwezig waren onder meer mensen van de Evangelische Broedergemeente, de Christelijke Gereformeerde Kerken, de Nederlands-Gereformeerde Kerk, de Protestantse Kerk in Nederland, de Oud-Katholieke Kerk, de Remonstranten, de Doopsgezinden (die de ontmoeting ook in ondersteunende zin mogelijk maakten) en de Rooms-Katholieke Kerk.
Enkele deelnemers uit Oost-Europa gingen in op de situatie in Oekraïne. Ze maakten duidelijk dat Oekraïne eigenlijk de bakermat is van de Russische samenleving. De ommezwaai kwam in 1690, toen zich Rusland verder ontwikkelde. Het grootste deel van de bevolking valt onder het patriarchaat van Moskou en dat geeft een moeilijke loyaliteit nu er in deze dagen veel achterdocht is. Men adviseerde andere landen om vooral voor de Oekraïne te bidden en eventueel alle kerken te bemoedigen in hun verlangen naar meer eenheid.
Foto’s:
1. Twee deelnemers tijdens de Emmaüs-wandeling
2. Dr. Gé Speelman
3. Prof. dr. George Molenkamp
4. De Finse Heikki legt de situatie in Oekraïne uit