Toine ten Hoopen interviewde Huub Vogelaar over de betekenis van de Wereldraad van Kerken naar aanleiding van de Assemblee in Busan in Korea. Het programma werd uitgezonden door Radio KiK. Wie het gesprek met Huub Vogelaar, voormalig docent oecumenica aan de protestantse faculteit van Brussel, in zijn geheel wil horen kan onder het fragment klikken en de bandopname starten. Eerst geven we een paar fragmenten, zodat men een indruk kan krijgen wat er zoal bespoken is.
Ik ben naar Busan gegaan om de oecumenische electriciteit te voelen. Dat is gelukt. Je merkte van te voren al een enthousiasme van: we moeten samen de kar trekken. En je ervaarde de motivatie bij concrete workshops. Ik heb een workshop over homoseksualiteit bijgewoond en een workshop over Palestina. Net als Korea zitten de Palestijnen achter een muur. Koreanen en Palestijnen herkenden zich in elkaars situatie; er was besef dat ze uiteindelijk op de muur zouden dansen.
De Wereldraad heeft in het verleden bewezen het verschil te kunnen maken. Er zijn soms sterke documenten uitgebracht waarin men zich inzet om een rechtvaardige vrede te realiseren. In Nederland hebben we meegedaan met het conciliair proces. Daar heeft zo’n 80 procent van de protestantse gemeenten in geparticipeerd. Die beweging heeft bijgedragen in het beperken van de nucleaire bewapening. Internationaal heeft de Wereldraad een positieve rol gespeeld in Soedan en de burgeroorlog tenminste twaalf jaar tot zwijgen weten te brengen. De kerken verenigd in de Wereldraad vertegenwoordigen zo’n 500, 600 miljoen mensen. Daarbij komt de Rooms-Katholieke Kerk met een miljard leden. Dat zijn aantallen waarmee de kerk in sommige situaties het verschil kan maken.
De oecumenische beweging is eigenlijk een vredesbeweging. Want de beweging brengt de kerken die langs elkaar heen leefden weer bij elkaar.
De elektriciteit heb ik gevoeld in de open ruimte, een markt van mogelijkheden met een stuk of 80 kraampjes, een podium ook. Daar werden ook de persconferenties gehouden. Je kon langs de kraampjes lopen en er gesprekken voeren met iedereen. Daar zat voor mij de elektriciteit in. Ik heb bijvoorbeeld Dalits gezien daar die met de leus liepen: Je kunt niet Christus aanhangen en het kastensysteem verdedigen. Ik vond het tof dat er een orthodoxe Indiaanse bisschop bij ging staan. Hij steekt zijn nek uit. Ik ben wat teleurgesteld geraakt in de positie van sommige kerkleiders die de eenheid afremmen of zelfs obstructie plegen. Daar kan ik me zelfs heel kwaad over maken.
Het Centrale Comité telt 150 leden 93 daarvan zijn mannen en 57 vrouwen. Die verhouding is beneden de aantallen waar men naar streeft. Het zijn vooral de orthodoxe kerken die het niet goed doen. De Nederlandse delegatie was 50 / 50. De vrouw is gekozen in het Centraal Comité. Dat is Karin van den Broeke. Europa doet het wel goed, dat heeft in totaal 17 vrouwen in het Centraal Comité en 11 mannen.
De Wereldraad heeft het beleid voor de komende acht jaar uitgezet. Het is de vraag of lidkerken het oppakken. Het is geen parlement in de zin dat de meeste stemmen gelden. Vroeger was dat zo. En de protestanten hadden de meerderheid, het maakte niet uit wat de orthodoxen zeiden, want bij het stemmen vormden ze een minderheid en dan ging het toch door. Nu moet men in consensus stemmen. Wie echt heel veel bezwaar heeft als 99 procent voor is, die komt dan in een voetnoot terug. De meeste documenten zijn aangenomen.
De homoseksualiteit kon een splijtzwam worden. Op de Madang was een stand van lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen en transgenders. In de toespraken van met name orthodoxe kant werd er gewaarschuwd tegen die ontwikkelingen. Homoseksualiteit is voor hen een zonde. In een gewone preek van een orthodox over een ander thema floept dat thema er ineens in. De ontwikkeling in de Russisch-Orthodoxe Kerk gaat in een verkeerde lijn. Een woordvoerder van die kerk heeft zelfs gevraagd om een referendum om homoseksualiteit strafbaar te stellen.
Na Busan gaan we op pelgrimage van vrede en gerechtigheid. Hoe we dat precies doen moeten we met locale kerken bespreken. Ik vind het een fascinerend idee om daar de liefde bij te betrekken.