De Koptische Gemeenschap organiseerde op zondag 8 september een bijeenkomst in de kerk op het Mosplein in Amsterdam. Namens het Caïro-overleg was er een brief geschreven, waarin vertegenwoordigers van drie religies, te weten jodendom, christendom en islam, betrokkenheid verwoorden. Het is zeer opmerkelijk dat de vertegenwoordigers van juist deze drie religies in Nederland een gezamenlijke brief hebben weten te formuleren, omdat zij elk op een eigen manier met Egypte te maken hebben; en er in geslaagd zijn om over de eigen schaduw van de Nijldelta heen een signaal van compassie en democratie te onderschrijven. Verder was er onder meer een bijdrage van Klaas van der Kamp namens de Raad van Kerken.De Koptische gemeenschap liet korte videofragmenten zien waarin het geweld zichtbaar was tegen christenen, er werd gebeden en er werd gezongen. Er is ook een gironummer geopend voor de Koptische christenen in Egypte: ABN/AMRO 410150134 o.v.v. Koptische slachtoffers 2013. Bij alle gedeelte zorg en betrokkenheid was er ook verschil in de bijdragen. De vertegenwoordiger van de Raad van Kerken is terughoudend inzake politieke uitspraken, de Koptische gemeenschap is daar eenduidiger over. De Kopten vinden dat de moslim broederschap niet in staat is gebleken om de rechten en de veiligheid van de minderheden te garanderen en ze zijn daarom blij dat het leger orde op zaken stelt.
Hieronder de tekst van de brief die vanuit het Caïro-overleg is gestuurd.
CAÏRO OVERLEG
Amersfoort . Den Haag / Amsterdam, 8 september 2013
Geachte bisschop Arseny,
Nu de wereld de adem inhoudt wat er in Syrië gaat gebeuren, vraagt u terecht ook aandacht voor de situatie van de christenen in Egypte: de vernieling, plundering en brandstichting van kerken en het vermoorden van priesters. We beseffen dat ook onder andere groepen doden en gewonden zijn gevallen en dat elke dode familie in diepe rouw achter laat.
Helaas is het de zoveelste keer dat christenen slachtoffer zijn van geweld. We herinneren ons nog de Vredesmars op het Museumplein op 15 oktober 2011, bijna twee jaar geleden. Toen waren Marius van Leeuwen als vice-voorzitter van de Raad van Kerken en Yusuf Altuntas als voorzitter van het Contactorgaan Moslims en Overheid aanwezig. Op dat moment werd oprechte deelneming betuigd met de getroffenen. Daarnaast werd gezegd: het is onze overtuiging dat geweld, zoals dat toen in Cairo tegen burgers werd ingezet, vloekt met de diepste waarden van onze geloofstradities. En: laten we bij alle woede en verdriet de hoop niet opgeven dat het anders kan.
De zorgwekkende situatie in Egypte is aanleiding tot veel interne discussies in het Cairo-overleg en we hebben gemerkt hoe ongelooflijk moeilijk dit ligt. Het Cairo-overleg is een informeel overleg van het Nederlands Israëlitisch Kerkgenootschap, het Nederlands Verbond voor Progressief Jodendom, de Raad van Kerken en het Contactorgaan Moslims en Overheid.
Ondanks alle verschillen in religieuze tradities en visies zijn we het er over eens dat:
1. alle initiatieven ondersteund moeten worden om in Egypte een democratie te laten ontstaan waarin in alle openheid over politieke en religieuze verschillen gesproken kan worden en waarin minderheden op een volwaardige manier kunnen participeren.
2. geweld vloekt met de diepste waarden van onze geloofstradities.
3. we de hoop op een wereld waarin mensen uit verschillende godsdiensten in vrede samenleven nooit opgeven, ook nu niet.
4. elke dode die valt er één teveel is.
Daarom willen wij ook nu bij deze gelegenheid onze oprechte deelneming betuigen met diegenen die getroffen zijn door geweld.
We wensen u een gezegende gebedsdienst toe.
Namens het Cairo-overleg:
Jan Post Hospers (coördinator)
Klaas van der Kamp was één van de gasten bij de gebedssamenkomst naast bij voorbeeld Bert van Bokhoven van de PKN en Feije Duim van Kerkinactie. Hier volgt een parafrase van zijn verhaal.
Gewaardeerde bisschop Arseny, broeders en zusters één in Christus,
Ik ben hier namens de Raad van Kerken, de gemeenschap van kerken in Nederland om verbondenheid met u en met de mensen in Egypte uit te spreken. We zien met pijn en verdriet de beelden uit Caïro, uit Suez. ‘Als één lid van een lichaam lijdt, als je in de arm geraakt wordt, heeft het hele lichaam pijn’. Ik ben ook gekomen om u te bemoedigen. Om te zeggen: ze kunnen ons veel afpakken, maar de droom houden we vast. Daar wil ik iets over zeggen.
Ik begin met een ervaring die ik had hier in Amsterdam-Noord. Ik was hier op een zondag. Er stond een vrouw voor een groep van misschien wel honderd kinderen. Ze had op een bord twee zwangere vrouwen getekend. Je zag de kinderen in de buik. Die kinderen, embryo’s eigenlijk nog, zaten met elkaar te mailen. De één mailde de ander: ‘Ik heb gehoord dat we binnenkort naar een andere wereld gaan’. En de ander mailde terug: ‘Er is geen andere wereld’. En de ene mailde: ‘Jawel. We gaan naar een wereld waarin we niet leven in vruchtwater, maar in de wind’. En de ander mailde: ‘Zo’n wereld bestaat niet’. ‘Jawel’, mailde de eerste, ‘Die wereld is er wel. En daarin zijn we niet met mama verbonden door een slangetje, maar we zien mama in het gezicht’. ‘Als we niet met een navelstreng aan mama zitten’, zei de scepticus, ‘gaan we dood’.
Ik leerde hier in deze kerk dat wij, christenen, leven van de droom. Een droom van verandering, een droom van een God die ons opnieuw geboren kan laten worden in een andere wereld.
Wij dromen van een ander Egypte.
Wij dromen van een Egypte, waarin je boeken kunt bewaren, zonder dat anderen die teksten in brand steken.
Ik droom van een Egypte, waarin je als vrouw ongesluierd over straat kunt lopen, zonder te worden gediscrimeerd.
Ik droom van een Egypte, waarin je christen kan zijn en over je geloof kan praten zonder dat iemand je voor het gerecht sleept.
Ik droom van een Egypte, waar niet alleen een koran voor in een taxi mag liggen, maar ook een bijbel.
Zelfs de herinnering aan zo’n Egypte verflauwt. Een spreekwoord zegt: ‘Al de dingen die je vergeet, roepen om hulp in je dromen’.
Daarom zeg ik: Laten we dromen.
Dromen zijn de bouwstenen voor de wereld van morgen.
Ik was ooit in Egypte. En ik wilde mijn gastheer een beetje plagen. Hij was een christen. Ik zei tegen hem: ‘Jullie cultuur in Egypte is gebouwd op slavenarbeid. 430 jaar moesten de Israëlieten voor jullie werken in mensonterende omstandigheden’. Mijn vriend knipperde even met zijn ogen. En hij zei: ‘Er is ook een ander Egypte. Staat er in Genesis 12 niet dat er hongersnood uitbrak in Israël en dat Abram naar Egypte trok om in leven te blijven? Staat er in Genesis 42 niet dat de zonen van Jakob naar Egypte gingen om brood te kopen? Staat er in Matteüs 2 niet dat Jozef en Maria en het kind Jezus naar Egypte vluchten om uit de moordende handen van Herodes te blijven?’ En hij wees me de plaats waar volgens de overlevering de Heiland heeft gewoond. En hij zei: ‘Egypte heeft ook een traditie van een schuilplaats voor iedereen die vermoeid is en belast’. Lieve mensen, dat is het Egypte waar wij van dromen.
En wij zijn niet de enigen die dromen. Er is in Nederland een zogenaamde Caïro-groep van christenen, moslims en joden. Ik vertelde hen van dit bezoek. En zij zeiden: ‘Je moet de mensen in Amsterdam ook bemoedigen namens ons. Ook wij, mensen van een andere godsdienst, zijn diep getroffen door het geweld tegen de christenen. En we beseffen dat democratie niet kan bestaan zonder de rechten van de minderheden te garanderen’. Deze joden en moslims hebben dezelfde droom als wij christenen.
Ik wil met u een gebed uitspreken:
Zie het lijden, Heer,
van het volk in Egypte en van ons.
Zie hoe uw kinderen
Zuchten en uitzien naar verandering.
Laat uw heil spoedig komen.
Sta niet toe dat duivelen kwetsbare mensen slaan, verkrachten en ontkennen.
Geef verandering, rijker dan we kunnen dromen.
Geef recht en gerechtigheid aan Egypte.
In Christus, uw zoon. Amen.
En ik wil u een zegen geven. Egypte is een land verbonden met het water van de Nijl en met de brandende zon in de hemel. De faraohs droegen die zon zelfs in hun kroon op een symbolische manier. Wij in het christelijk geloof kennen een andere zon. De zon van de gerechtigheid. Mozes spreekt daarover in Numeri 6. Ik geef ik u die zegen graag.
De Heer zegent u en behoedt u.
De Heer gaat als zon van gerechtigheid op over uw leven en is u genadig.
De Heer schijnt als zon van gerechtigheid recht boven u en geeft u VREDE.
Amen.
Foto: bisschop Arseny (archieffoto)
Foto: Koptische Kerk