Peter van Hoof, verantwoordelijk voor pr en communicatie bij de rooms-katholieke organisatie Kerk in nood, praat met Klaas van der Kamp over de situatie in Egypte onder de noemer: ‘Arabische Herfst’. Er zijn veel kerken, kloosters aangevallen en vernietigd. In totaal gaat het om circa 80 gebouwen; 55 echt kerken en daarnaast pastorieën en kloosters. Zusters uit een klooster moesten paraderen voor een joelende menigte, wat zich als een soort volksgericht voltrok. Geestelijken durven de straat niet meer op. Hoe analyseert Peter van Hoof de situatie? Hieronder een deel van het interview uitgetikt en daaronder de hele versie in een mp4-bestand, zodat u het ook kunt afluisteren.
Het is nu relatief rustig. Het stof daalt neer. We kunnen de schade opnemen. De grootste schade zit van binnen, in de harten. Er zijn veel mensen bang. Men is het vertrouwen kwijtgeraakt.
In hoeverre is er sprake van een volksgericht of zijn het enkelen die de sfeer verzieken?
Er zijn ook voorbeelden van moslims die als buren de christenen zijn komen helpen. Er is een kring van moslims gevormd rondom kerk. Het is dus een kleine groep fanatiekelingen, die de zaak verziekt, waar ook moslims de dupe van worden. Men hitst zichzelf en anderen op.
Er zijn in totaal 525 doden en 3500 gewonden. Zijn dat slachtoffers uit de breedte van de samenleving?
Ja, dat zit in breedte van de samenleving. Het leger heeft zwaar ingegrepen en daar zijn veel doden bij gevallen. Dat heeft veel onvrede gegeven bij de Moslim Broederschap en bij mensen die zich er verwant mee voelen.
Hoe bent u als Kerk in Nood met Egypte verbonden?
We onderhouden veel contact met onder meer de Koptisch Orthodoxe Kerk. We hebben geen kantoor in Egypte. We hebben alleen kantoren in Europa, Amerika en Australië. We werken via de persoonlijke contacten en netwerken van de RKK. We mailen rechtstreeks mailen met een bisschop. In Egypte steunen we ook seminaries en priesteropleidingen, Koptische priesters krijgen een toelage om te kunnen leven, we bouwen en herbouwen ook kerken en kloosters. We helpen christelijke televisie en radio media in de aanschaf apparatuur.
Was er voor de Arabische lente ruimte in Egypte voor een rooms-katholiek geluid in het publiek?
Binnen beperkingen was er ruimte. Men mocht niet te nadrukkelijk bezig zijn met bekering. Dat was een duidelijke grens. Een moslim werd niet geacht christen te worden. Maar zolang het binnen de eigen gemeenschap bleef was er ruimte. Men moest wel op eieren lopen. En het werd wel steeds lastiger.
Hoe verschuift de aard van contacten nu na de omwentelingen?
Nu ligt de focus bij informatie ontvangen. Want wat we horen in de seculiere media is lastig te duiden. En we helpen concreet. Een van de bisschoppen wil een muur om zijn kerk en daar helpen we bij. We proberen op die manier het gebouw te beveiligen tegen nieuwe aanslagen.
Wat is de positie van de kerk in Egypte?
Ongeveer tien procent van de bevolking is Koptisch. De Kopten vormen veruit de meerderheid van de christenen Dan heb je een aantal stromingen. Wij zijn het meest geaffilieerd met de Koptisch Katholieken, zij erkennen de paus als hoofd van hun kerk. Zij vormen een groep van ongeveer 200.000 mensen. We hebben ook met Koptisch orthodoxen contact. We hebben eigenlijk geen contact met protestanten, dat zijn er ongeveer 400.000. Je hebt bij voorbeeld de Anglicaanse kerk met de Nederlandse dominee Jos Strengholt. Belangrijkste verschil tussen de orthodoxen en de katholieken is toch wel de erkenning van de paus. Waar onze rooms-katholieke paus hard aan werkt om orthodoxe christenen niet voor het hoofd te storen. Hij noemde zich bij zijn optredens tot nu toe niet paus, maar altijd bisschop van Rome. Dat is heel belangrijk voor orthodoxen, want bisschop van Rome is voor orthodoxen eenvoudig te erkennen.
De Kopten hebben een eigen paus. Tawadros 2. Hij stond bij de militairen op een podium. Was dat wel zo’n verstandige zet?
Het is niet aan mij om dat te zeggen. Het is wel een wezenlijke verandering. Tot dan toe hebben de pausen dat niet gedaan. Tot dan toe volstonden ze met het verzoek om godsdienstvrijheid. Dat de paus nu op een podium stond is een wezenlijke verandering in de lijn. De Kopten blijven dat herhalen: We staan achter wat het leger heeft gedaan. Misschien zijn ze het zat, mag ik het zo zeggen? Ze moeten iets.
Maken de christenen deel uit van een bovenlaag van de samenleving?
Nee, de christenen zitten in alle lagen van bevolking. Velen zijn arm, dat zie je ook in Pakistan, de armste mensen zijn christenen. Dat heeft met achterstellen te maken, het is moeilijker voor hen om aan een opleiding deel te nemen.
In hoeverre hebben christenen steun aan hun geloof?
Een van de beelden die ik heb gezien na aanslagen, was een verwoeste kerk, uitgebrand. Daar stonden gelovigen bij elkaar een psalm te zingen. Je ziet de tranen over de wangen lopen. Ze hebben er steun aan.
Doet het een appel op je eigen geloof, als je voor een organisatie werkt die met verdrukte christenen te maken heeft?
Ja. Ik kan me moeilijk inleven in agnost. We maken reizen. En het geloof van de mensen waar je mee te maken krijgt in moeilijke omstandigheden is toch een wezenlijk onderdeel van hun leven en dat geeft mij in mijn bestaan ook moed. Het voedt mijn eigen spiritualiteit.
Ik ben voor mijn werk geen andere dingen gaan geloven. Ik denk wel dat mijn werk me terug geworpen heeft op de kern, me dichterbij God heeft gebracht. Als je de wanhoop ziet van de vervolgde christenen. Hun enige antwoord is: weer naar de kerk gaan, dichterbij God komen. Dat zet mij ook aan in mijn spiritualiteit.
Hoe geeft u ruimte in werk aan de rooms-katholieke bron?
Dat doen we bijvoorbeeld in de nacht van de martelaren. Daar zie je de vervolgde christenen en onze spiritualiteit samenkomen. Op een avond gaan we in gebed. We vertellen verhalen van christenen die vervolgd zijn. Christenen die zijn omgekomen. Uit verschillende landen in de wereld. Daarna gaan we in gebed. Voor alle christenen die zijn omgekomen. Dat zijn er velen. Schattingen komen uit op 100.000 mensen per jaar. We noemen een aantal van hen met naam en toenaam. We proberen hun verhaal te vertellen. Dat kan een verhaal uit Nigeria zijn, dat kan uit Egypte zijn. Iemand krijgt bijvoorbeeld oproep van extremist om het land te verlaten. ‘Als je dat niet doet, gaan we je familie iets aan doen’, zeggen ze dan. Maar de persoon blijft. Daarom wordt uiteindelijk zijn dochtertje ontvoerd en misbruikt. Dan bidden we voor het slachtoffer, maar ook voor degenen die vervolgen. We vragen concreet om verandering.
Bent u boos als het antwoord van God uitblijft?
Ik ben niet boos als het niet lukt. God is God. Hij heeft ook verdriet om wat er gebeurt. Uiteindelijk hebben mensen een vrije wil om er iets aan te doen. Het is goed om – zoals Amnesty – brieven te schrijven. Maar gebed is wezenlijker voor mij. Gebed is het krachtigste wapen. Niet om iemand om de oren te slaan. Maar om veranderingen te laten gebeuren bij mensen. Gebed is wezenlijk. We eindigen zo’n avond met een aanbidding. Met Christus zelf. Uiteindelijk gaat het er om bij Christus zelf te zijn.
Uw organisatie doet me denken aan de meer protestantse organisatie Open Doors. Loopt het werk parallel?
Ja, dat klopt. We hebben ook contacten. Onze achterban zit meer in rooms-katholieke hoek. Beide organisaties zijn door een Nederlander gesticht. Ze zijn qua grootte vergelijkbaar. Ze zijn ook allebei begonnen met hulp aan het oosten, Bijbelsmokkel en – in ons geval – priesters sturen. We vullen elkaar goed aan. Wij zitten op plaatsen waar zij niet zitten. Waar geen katholieke kerk meer is, zoals Noord-Korea, kunnen zij wel zo’n land binnen.
U kreeg in 2011 het predikaat ‘pauselijke stichting’. Is dat substantieel?
Het is substantieel. Ons hoofd zit ook in Vaticaan. Het is meer dan een speldje.
U laat digitale kaarsjes aansteken. Waarom is dat?
We proberen spiritualiteit er toegankelijk mee te maken. Je kan zo’n digitaal kaarsje opsteken. Je kan zo bidden. Dan wordt het breder. We zitten sinds kort ook op facebook en plaatsen er dagelijks een gebed.
In oude boekjes lees ik dat het gebed ook consequenties kan hebben voor overledenen. Is dat zo?
Ja, als mensen gestorven zijn, zitten ze in een voorstadium van de hemel. Wij kunnen bidden voor hun heiliging. Dat ze de hemel kunnen binnentreden. We kunnen bidden voor God om dat te bespoedigen. Dat is zeker ook bemoedigend voor de nabestaanden.
Hieronder vindt u het hele interview als geluidsopname. U kunt het integraal afluisteren. Mensen in de regio Amersfoort kunnen het ook via Radio Keistad beluisteren. Zie ook de website: www.radiokik.nl
Wie Peter van Hoof op video wil zien, kan hier klikken.
Klik hieronder links en de radio-opname begint te lopen: