Het Nederlands Christelijk Forum heeft zich deze week op dinsdag en woensdag voor het eerst gepresenteerd. Er waren wel eerder geloofsgesprekken geweest, een essentieel onderdeel van het NCF. De aanwezige mensen vanuit SKIN, EA en Raad van Kerken hadden elkaar ook wel eerder ontmoet. Maar het was voor het eerst dat alle elementen ook daadwerkelijk werden aangereikt als een Nederlandse variant van het Global Christian Forum.
Zo’n kleine veertig mensen namen deze week deel aan deze eerste retraite, waar met name PKN-beleidsmedewerker Sjaak van ’t Kruis het nodige werk voor had verzet op verzoek van een initiatiefgroep. De bijeenkomst vond plaats in het bezinningscentrum Emmaus in Helvoirt.
De basis voor de ontmoeting is bijna twee jaar geleden gelegd door mensen als dr. Arjan Plaisier (PKN), mgr. Joris Vercammen (Oud-Katholiek), ds. Rhoinde Doth (SKIN), drs. Anmar Hayali (SKIN) en ds. Peter Sleebos (VPE). Zij hadden in 2011 in Manado in Indonesië een bijeenkomst bijgewoond van het Global Christian Forum, waarin mensen van traditionele kerken en mensen met een pinksterachtergrond met elkaar in gesprek gingen over het geloof. Het leek hen gewenst om ook in Nederland een initiatief te beginnen van een Nederlands Christelijk Forum, zoals er – vertelde Arjan Plaisier – recent ook een Indonesisch Christelijk Forum is begonnen.
Huib van Beek, die destijds door de Wereldraad van Kerken was aangezocht om het Global Christian Forum te lanceren, gaf dinsdag 25 juni een inleiding op de ontmoeting. Van Beek vertelde dat de vertaalslag van het Global Christian Forum naar nationale fora wat hem betreft nog maar net is begonnen. De bedoeling is om alle kerken bij elkaar te brengen; iets wat in de Wereldraad tot nu toe maar ten dele is gelukt, aldus Van Beek. Het Christelijk Forum biedt een ruimte aan, waar gesprekken over het geloof kunnen worden gevoerd. Het doel van de gesprekken is niet omschreven; er is ruimte voor de vrije werking van de Geest.
Van Beek gaf aan dat de nieuwe techniek van gesprekken past bij de verschuiving van het christendom van West-Europa naar het zuidoosten. Het hart van het christelijk geloof ligt geografisch gezien in Mali op dit moment. De sterk pneumatologische insteek en het spontane, niet-georganiseerde karakter van het netwerk passen bij de zuidelijke culturen. Het Christelijk Forum werkt volgens een formule dat vijftig procent van de aanwezigen van een traditionele kerk komt en vijftig procent een pinksterachtergrond heeft.
Tijdens de bijeenkomst in Helvoirt vertelden Anmar Hayali en Peter Sleebos over hun ervaringen in Manado (Indonesië) en – in 2007 – in Limuru (Kenia). Daarna ging men verder in gesprek in kleinere groepen van ongeveer zeven personen. Daarin was ruimte voor de meer persoonlijke verhalen, zoals het antwoord op de vraag: ‘Wat is jouw weg naar het geloof geweest’ en ‘hoe leef ik mijn geloof’? De vragen zijn aanleiding voor allerlei persoonlijke verhalen, variërend van een soort biografische opsomming tot verhalen waarin de eigen gewetensnood en bekering een plek krijgen. Doel is vooral het onderlinge vertrouwen onder de deelnemers te doen groeien en daarmee een basis te leggen voor meer onderling contact.
De tweede dag stond de missie voor de samenleving centraal. Deelnemers stelden vast dat krimp en krisis van het christendom uitdagen om de missie gezamenlijk op te pakken. Ze pleitten voor een onbevangen christendom en wezen op de urgentie om als christenen samen de verantwoordelijkheid in de samenleving invulling te geven. Er bleek een duidelijke toenadering tussen mensen met een meer katholieke kerkelijke traditie en mensen met een meer spirituele benadering. Men was van mening dat de eenheid van de christenen geen einddoel kan zijn, maar uiteindelijk tot een gezamenlijke verantwoordelijkheid moet leiden in het geheel van de wereld. Iemand citeerde een plaatselijke gemeente, waar de kerken naar de gemeentelijke overheid waren gegaan met het verzoek: ‘Geef ons een opdracht die zo groot is, dat één kerk de taak niet alleen kan uitvoeren’.
De bezoekers besloten aan het eind na enig overleg om het geloofsgesprek plaatselijk op te pakken. Almere neemt daarin een voortouw. Enkele deelnemers zouden het op prijs stellen als er weer een landelijke manifestatie zou zijn, op het Malieveld bijvoorbeeld, zoals eerder Wij kiezen voor Eenheid heeft gedaan; of op het Museumplein. Verschillende mensen zeiden het op prijs te stellen als men een tweede retraite zou organiseren waarbij nog meer voorgangers zouden kunnen worden uitgenodigd, onder meer deelnemers van Wij kiezen voor Eenheid, die eerder dergelijke ontmoetingen bijwoonden.
De deelnemers waren tevreden over de onderlinge openheid en het gezamenlijk zoeken naar de Geest. De verschillen tussen de kerken bleken minder van belang, en toen iemand nog suggereerde om een schema ‘oud’ ‘nieuw’ te hanteren zei een ander: ‘Het is beter te spreken over ‘overleg-oecumene’ en ‘draagvlak-oecumene’’, waarmee hij doelde op respectievelijk het bovenplaatselijke werk gericht op katholieke verbindingen en het meer plaatselijke werk gericht op onderlinge persoonlijke verstandhouding.
Tijdens de bijeenkomst in Helvoirt waren onder meer mensen aanwezig van de Protestantse Kerk in Nederland, de Rooms-Katholieke Kerk, de Oud-Katholieke Kerk, de Rafaël-gemeenten, de Verenigde Pinkster- en Evangeliegemeenten, het Leger des Heils, diverse migrantenkerken en de Syrisch-Orthodoxe Kerk. Veel deelnemers participeren ook in SKIN, de Evangelische Alliantie en/of de Raad van Kerken. Hoewel er een mooi bont palet van deelnemers was, misten er ook kerken, onder meer uit de reformatorische hoek, de migrantenkerken en de vrijzinnige hoek.Daarbij moet men wel in de gaten houden, dat de organisatie strikt de hand heeft gehouden aan een evenwicht tussen katholieke kerken (zij die hechten aan de historische continuÏteit) en de recent gevormde kerken (in de praktijk migranten en pinksterchristenen).
Foto’s:
1. priester Samoil Dogan van de Syrisch-Orthodoxe Kerk op de voorgrond, voorafgaand aan een gebedsmoment in de kapel.
2. Een onderonsje van deelnemers, met rechts organisator ds. Peter Sleebos van de VPE.
3. Een impressie van de vergaderzaal met voor de scherpe kijkers achter het spreekgestoelte de internationale aanjager van het Global Chrisian Forum Huib van Beek.