De tiende assemblee van de Wereldraad heeft plaatsgevonden van 30 oktober tot 8 november 2013 in Busan, in Zuid-Korea. Het is nu de bedoeling om na de assemblee op diverse plaatsen het gesprek voort te zetten. Daarbij heeft de assemblee de lidkerken gevraagd om het thema van de ‘pelgrimage’ verder op te pakken.
Wilt u zich verder informeren, dan kunt u hier enkele stukken vinden. Klik achtereenvolgens:
a) hier, voor de columns die Nederlandse deelnemers aan Busan hebben geschreven.
b) hier, voor de artikelen die op deze website hebben gestaan ter informatie om de voortgang van de assemblee te benoemen.
c) hier, voor een impressie op wat het thema pelgrimage zou kunnen impliceren;
d) hier voor enkele concrete teksten die tijdens de assemblee zijn aangenomen; onder deze knop vindt u de Engelse teksten van ‘adopted documents and statements’. Het gaat dan om de output van de diverse commissies:
the message of the assemblee
the finances of the assemblee
the unity statement;
the public issues
the policy references
the programm guidelines
pressreleases, minutes etc.
Belang Nederland
Het is belangrijk in eenvoudige bewoordingen uit te leggen dat de Nederlandse kerken meedoen met de assemblee van de Wereldraad van Kerken in Busan. Die opmerking van ds. Bert Altena, voorzitter van de provinciale Raad van Kerken in Groningen / Drenthe is de directe aanleiding voor deze uitwerking. Wat is het nut van zo’n assemblee?
Iedere stad van enige omvang heeft een grote hal, of het nu Brabanthal of IJsselhal of Jaarbeurs heet. Die hallen zijn bedoeld om allerlei beroepsgroepen in staat te stellen vakbeurzen te organiseren waar collegae en klanten kennis kunnen nemen van de laatste ontwikkelingen en de snufjes van het vak. Vaklieden is er veel aan gelegen dergelijke beurzen te bezoeken omdat de indrukken helpen om ook zelf mentaal up-to-date te blijven.
Wat voor de landbouw geldt, de mode en de boekhandel geldt ook voor de kerk. Eenmaal per zeven jaar ontmoeten de kerken elkaar in een wereldwijde assemblee, waar ze de laatste ontwikkelingen volgen. Ook al is het product immaterieel ervaringen zijn vergelijkbaar. Op zo’n internationaal forum krijg je weer op het netvlies waar de focus van de kerk op dit moment ligt.
Het belang van een internationale ontmoeting van kerken is nog indringender als je je realiseert dat het niet alleen gaat om de ontmoeting onderling, maar dat de boodschap, het evangelie zelf, ambitie heeft om te gelden voor de hele bewoonde wereld. Het evangelie is oecumene. Daarmee dringt zich de vergelijking op met de kaartenmaker, die zich niet kan permitteren om een deel van de wereld buiten zijn atlas te houden, de wereld is zijn product; en dus hoort de hele wereld in de atlas. Zo is het met de kerk, de boodschap van de kerk is dat God plannen heeft met de hele wereld, en dus is er interesse van de kerk voor de hele wereld.
Al dergelijke overwegingen spelen mee om het belang van de assemblee van de Wereldraad van Kerken te onderstrepen. Voor Nederland is de deelname van belang in het kwadraat. Amerikanen en Duitsers kunnen zich nog enigszins opsluiten in hun eigen theologie, omdat er een groot aantal theologen aanwezig is die de boodschap doordenken en de ontwikkelingen in de gaten houden. Nederland is inmiddels een mini-land geworden, een Luxemburg of San Marino qua theologie, en zo’n land kan het zich niet veroorloven op de eigen backoffice terug te vallen. Er is te weinig theologie, te weinig ecclesiaal overzicht om op eigen kracht het schip van de kerk over de wereldzeeën te loodsen. Nederland leunt op de intelligentie en spiritualiteit die wereldwijd te vinden is en laat zich daar graag door inspireren.
Materiaal
De Wereldraad heeft nog veel meer materiaal beschikbaar dan wat hier boven al als Engelstalige conclusies is aangereikt. Het materiaal is integraal te vinden op de site wcc2013.info/en. Je vindt er naast het al genoemde:
a. programmaboekje
b. bronnenboek
c. gebeden en lofprijzingen (zie ook het artikel ´Liturgieboek Busan klaar´ op deze site’)
d. bijbelstudie
e. rapport ´Van Porto Alegre naar Busan´
De assemblee in Busan heeft vier nota’s op de agenda staan die ook voor Nederland van belang zijn.
Het eerste document (Faith and Order Paper 214) gaat over de kerk. Het heet: ‘The Church. Towards a Common Vision’ (klik hier). Recent is de vertaling gereed gekomen (januari 2014) van dit document. De titel luidt: De kerk. Op weg naar een gemeenschappelijk visie. De vertaling is gemaakt in opdracht van de Raad van Kerken in Nederland door dr. Ton van Eijk. Voor het document in het Nederlands: klik hier (word), of klik hier (pdf).
Ter nadere informatie vindt u hier ook de teksten (in het Nederlands vertaald door drs. Marieke Feuth) die bij het document horen, dat wil zeggen de teksten van de Wereldraadvergadering in Busan. De tekst van de Oecumenische Conversatie: klik hier (word), of klik hier (pdf); daarnaast de uitkomst van de conversatie in: Oecumenische conversatie: bekrachtigingen, uitdagingen, aanbevelingen: klik hier (word), of klik hier (pdf). Verder ter nadere informatie een powerpointpresentatie (klik hier) en opmerkingen en een leeshulp: klik hier (pdf).
Het stuk is niet van belang als zou er sprake zijn van één ideaalbeschrijving van de kerk. Het document beschrijft wel de onderdelen waar je op moet letten als je het over een kerk hebt. En door die begrippen te ijken help je een toekomstige generatie aan de kaders waarop ze de kerk verder kunnen organiseren. Kerken gaan daardoor meer parallelle kenmerken krijgen en kunnen elkaar over grenzen heen beter begrijpen. The Church – zo is de verwachting – zal zeker een generatielang meegaan als document wat je als theoloog goed moet lezen en in je voetnoten citeren als je een artikel schrijft over de kerk, over de ecclesiologie. Qua belang vanuit de Wereldraad is het vergelijkbaar met het zogenaamde BEM-rapport (1982), een rapport wat je moet lezen en citeren als je over sacramenten of ambt schrijft. De Nederlandse Raad van Kerken heeft op 15 maart een studiemiddag over het rapport gehouden. Leo Koffeman gaf het raamwerk aan; klik hier. Vier leden van de beraadgroep Geloven en kerkelijke gemeenschap, namelijk Margarithe Veen, Margriet Gosker, Wietse van der Velde en Jurjen Zeilstra, gaven een analyse; klik hier. En op basis van het gesprek maakte het bureau toerusingsmateriaal, klik hier. Tijdens de assemblee was er een workshop speciaal aan dit thema gewijd.
Het tweede document gaat over het engagement. Het heet: ‘Economy of Life, Justice and Peace for All’ Het volledige document kunt u lezen op http://www.oikoumene.org/?id=8765. Het rapport past in een reeks van rapporten die sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw zijn verschenen. Toen ging het over gerechtigheid, vrede en heelheid van de schepping. De trefwoorden waarmee de kerken naar de wereld kijken zijn amper veranderd in al die jaren. Je kan dat gebrek aan creativiteit noemen. Je kan ook zeggen: Het impliceert dat de trefwoorden als paraplubegrippen goed gekozen zijn en langer meegaan. We houden het op het laatste. Eerlijk gezegd is het accent in de thema’s wel iets verschoven. Je vindt minder uitwerking van ‘vrede’; het gaat voor over de crises die wereldwijd aanwezig zijn, een soort doordenking van wat de Club van Rome al in de jaren zestig aankondigde, dat de energiebronnen van de aarde getermineerd zijn. Daarbij komt dat het Noorden van de aarde veel zwaarder drukt op milieu en verbruik grondstoffen dan het Zuiden. Daarmee zijn ook vragen naar gerechtigheid relevant. Het rapport roept op tot ‘metanoia’, ‘bekering’, ‘verandering’. Of de wereldleiders en de captains of industry er wakker van liggen is de vraag, maar het maakt wel duidelijk waarom de kerken wereldwijd iets hebben van ‘hier beneden op aarde is het goede leven niet te vinden’. Dr. Greetje Witte heeft bij dit thema een inleiding geschreven; klik hier. Ds. Klaas van der Kamp heeft een inleiding gehouden bij een cursusavond over het thema; klik hier.
Het derde document gaat over missie en zending. Het heet ‘Together Towards Life’ (klik hier). (vertaling Samen voor het Leven: klik hier) Ooit is de oecumene ontstaat uit de zending en na een periode waarin de twee onderdelen eigen wegen zijn gegaan, hervinden ze elkaar in dit document. De kerken wereldwijd zijn er zich weer van bewust dat ze zich samen moeten inzetten voor de wereld en voor het heil dat God de wereld wil aanreiken. Het rapport legt een theologisch uitgangspunt in de triniteit. Daarmee is ook de invloed van de orthodoxe kerken te zien. Verder staan de kerken open voor inbreng van de cultuur en van andere religies. Ze gebruiken daarvoor het begrip ´life affirming´, oftewel ook bij niet-christenen vind je initiatieven die het leven bevorderen. Het document kan helpen om de samenwerking van zendingsorganisaties en kerken te bevorderen en kan helpen om kerken meer samen te laten werken als het gaat om het contact met de seculiere wereld.
Een vierde document is piepklein en gaat over de oecumene. Het heet ´Unity Statement´ (klik hier). Het is maar een paar A4tjes. Voor de vertaling van het Unity Statement: klik hier. Het laat zien waar de samenwerking van de kerken ongeveer staat. Het gaat in dit document niet om een plaatsbepaling van de kerken onderling, die nogal eens met ´koinonia´ wordt weergegeven, het gaat vooral om de gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het leven en voor de wereld. God is getekend als de God van de schepping. Zo´n document kan helpen om de kerken zich te laten realiseren dat ze niet de onderlinge verschillen moeten uitvergroten, maar mogen zoeken naar de gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de schepping als geheel. Dit document is besproken in de beraadgroep Geloven en kerkelijke gemeenschap; op basis van de bespreking is een soort inleiding geschreven waarin u zaken kunt lezen die in het gesprek naar boven kwamen; onder de inleiding zijn enkele gespreksvragen toegevoegd. Klik hier voor dit document.
Critici zouden kunnen zeggen: ´Dat wisten we toch allemaal al`. Het verschil is echter, dat we als kerken wereldwijd nu dezelfde woorden gebruiken en op hetzelfde moment de vastgestelde documenten lezen. Het geeft afstemming in de tijd en afstemming in woordkeus. Het is daarmee tegelijk motiverend, zoals het motiverend is om samen naar een sportwedstrijd te kijken of naar een popconcert te gaan.
Als kerken zijn we gewend nog iets anders toe te voegen. We zien de gezamenlijke inzet en het kiezen van dezelfde woorden als een vorm van lofprijzing voor God. God heeft er aardigheid aan, zeggen we in alle bescheidenheid, als mensen die zich op de bijbel beroepen wereldwijd tot zelfde woorden en een zelfde engagement komen, zeker als dat engagement haaks staat op een economie van zelfgenoegzaamheid en ´consumeren tot je er bij neervalt´.
Inleidingen
Er is al divers materiaal beschikbaar, waar plaatselijke raden van kerken, parochies, gemeenten en kerken gebruik van kunnen maken. Zo zijn er voorbereidingsbijeenkomsten geweest, waarvan u verslagen aantreft op deze site. Het gaat onder meer om: een studiemiddag over ´‘The Church. Towards a Common Vision’, klik hier (voor inleidingen); en klik hier voor toerusting.
open colleges aan de Vrije Universiteit in Amsterdam over vrede:
en een studiemiddag over ´‘Together Towards Life’, klik hier.
Dan de extra materialen:
Het rapport ´‘Economy of Life, Justice and Peace for All’ is al in het Nederlands beschikbaar (klik hier). Er is een artikel als introductie geschreven door de beraadgroep Samenlevingsvragen. Voor dit artikel: klik hier.
Het rapport ´Together Towards Life’ is ook in het Nederlands beschikbaar. Het boekje (verkrijgbaar bij de Raad en bij de NZR) is inmiddels uitverkocht, maar wel te downloaden: klik hier. In het boekje worden werkvormen opgenomen, zodat de wat abstracte tekst meer gaat spreken.
Het bureau van de Raad van Kerken heeft op de website enkele meditaties geplaatst van dr. George, van de Syrisch Orthodoxe Kerk uit India. De meditaties zijn bedoeld als voorbereiding op Busan (klik hier).
Op de website van de Raad zijn ook introducerende teksten te vinden vanuit het Centraal Comite, waar de teksten zijn voorbereid en er zijn teksten van de besprekingen in bijvoorbeeld de plenaire Raad van Kerken over ´Unity Statement´ en over ´Together Towards Life’.
Na Busan weer in Nederland
Er zijn ongeveer 40 Nederlandstalige mensen aanwezig geweest in Busan. De meesten van hen zijn bereid om ook in Nederland over hun ervaringen te vertellen. De Raad van Kerken maakt bijeenkomsten bekend via de agenda. Verder gaat de Raad zelf beoordelen hoe de assemblee qua inhoud de komende tijd verder in Nederland kan worden uitgerold.