Het aantal mensen dat moet rondkomen met een ontoereikend inkomen is in het achterliggende jaar gestegen met 41.000. Steeds meer zelfstandigen horen bij die groep van mensen. Dat blijkt uit de nieuwe cijfers die de Arme Kant van Nederland, een werkgroep van de Raad van Kerken, heeft gepubliceerd in het Armoedesignaal 2012.
Nederland kende eind 2010 6,9 miljoen huishoudens. Daarvan leven er blijkens het Armoedesignalement 2011 eind 2010 529.000 (7,7 procent) onder de ‘lage-inkomensgrens’. We hebben het dan over 1.091.000 personen. Die ‘lage-inkomensgrens’ is één van de gangbare armoededefinities. In één jaar tijd gaat het om een stijging van 0,2 procent, oftewel: 41.000 mensen.
Het aantal kinderen jonger dan 18 jaar in armoede is in 2010 licht gedaald. Volgens de lage inkomens-grens zijn het er 327.000 (9,9 procent), van wie 108.000 langer dan vier jaar.
Het aantal werkenden dat onder de armoede grens valt is in de achterliggende decennia toegenomen. Rond 1990 stonden tegenover één werkend arm huishouden twee arme uitkeringsgerechtigde huishoudens. Aan het einde van het decennium is die verhouding verschoven tot één op één. Het Sociaal Cultureel Planbureau constateerde in 2007 dat er 281.000 mensen zijn die wel betaald werken, maar toch arm zijn. In 2010 waren er volgens het Armoedesignaal 317.000 werkende armen. De helft van de werkende armen (159.000) was zelfstandig ondernemer. Hun aandeel in de groep werkende armen is de afgelopen tien jaar flink gegroeid: van 41 naar 50 procent. Dat komt doordat meer mensen als zelfstandige zijn gaan werken, ongeveer 200.000 mensen.
Er zijn in Nederland in 2011 tussen de 400.000 en 750.000 zelfstandigen zonder personeel. Het CBS noemt mei 2012 het cijfer van 728.000 zzp’ers. Zij voelend de crisis wel degelijk. Uit het onderzoek ‘Zelfbewust een zelfstandige positie’ van het onderzoeksbureau EIM blijkt dat een derde van de zzp’ers een omzet heeft die lager ligt dan 25.000 euro. Zelfstandigen zijn slecht verzekerd. Slechts twintig procent heeft een verzekering tegen inkomstenderving door ziekte. En maar 38 procent is verzekerd tegen arbeidsongeschiktheid. Het aantal zzp’ers dat zich met problematische schulden meldt, neemt dan ook sterk toe, aldus het Armoedesignaal 2012.
Het Armoedesignaal 2012 maken duidelijk dat er een rol voor de kerken ligt om de armoede op te vangen. Het startpunt voor de kerkelijke participatie ligt bij de wekelijkse vieringen waarin het evangelie begrippen verheldert als solidariteit, betrokkenheid en compassie. Diaconieën laten zich vanouds leiden door twee nauw samenhangende principes, daar is nu een derde aan toegevoegd. Het gaat allereerst om het beginsel ‘Helpen waar geen ander helpt’. Deze hulp is doorgaans incidenteel en tijdelijk, totdat de zorg voor de ander niet meer nodig is. Een tweede beginsel is: ‘Helpen onder protest’. De samenleving als geheel, bestuurders en politici in het bijzonder hebben de verantwoordelijkheid, de plicht om ervoor te zorgen dat een ieder tot zijn of haar recht kan komen. Een derde beginsel is: ‘Helpen met perspectieven’. Het gaat om het dichtdraaien van de kraan die de oorzaak van het probleem is of verergert en het maximaal creëren van oplossingen die duurzaam zijn en beter perspectief geven.
Foto: Vlooienmarkt