De Duitse kerken en ook de Arbeits gemeinschaft Christlicher Kirchen (zeg maar: de Raad van Kerken) hebben terughoudend gereageerd op het particuliere initiatief van een groep ‘Ökumene jetzt’, die met haar stellingname de kolommen van diverse grote kranten heeft gehaald waaronder de Bildzeitung en de Frankfurter Allgemeine.
Op 5 september heeft een groep van twintig mensen uit de wereld van politiek, sport, wetenschap en cultuur het initiatief genomen om de confessionele kerkscheiding in Duitsland te overbruggen. De initiatiefnemers vinden dat de georganiseerde kerken te langzaam invulling geven aan het oecumenische ideaal. Met de oproep ‘Ökumene jetzt’ willen prominente katholieken en protestanten de ontevredenheid van de kerkelijke basis over vastgeroeste kerkstructuren aandacht geven.
Onder de twintig eerste ondertekenaars zijn tv-persoonlijkheid Günther Jauch, schrijver Arnold Stadler, oud-president Richard von Weizsäcker, SPD-politicus Frank-Walter Steinmeier, vice-president van de Bondsdag Wolfgang Thierse en CDU-politici Morbert Lammert en Thomas de Maiziere. Ze gaven als ondertitel aan het initiatief mee: ‘Eén God, één geloof, één kerk’. In tien dagen waren er al 4500 ondertekenaars. Onder hen ook Günter Brakelmann, een emeritus hoogleraar voor christelijke Gesellschaftslehre aan de universiteit van Bochum. ‘Wij zijn het volk’, zegt hij in een toelichting, ‘ook wij hebben de Geest’. De officiële kerkleiding blijft naar zijn mening steken in vriendelijke woorden, daarom moet men de voortgang in de oecumene niet overlaten aan de ‘herders’ van het volk, maar zelf als kerkvolk een signaal afgeven.
Een peiling tijdens de ACK (koepel van 50 miljoen christenen) wijst uit dat men het initiatief weinig kans geeft. Een afgevaardigde zegt dat het uiting is van een post-seculaire tijd, waarin mensen de confessionele diepgang van de kerken niet meer beleven. Mensen begrijpen zelf de verschillen niet meer tussen de kerken en gaan er dan naïef van uit dat die kerken wel in elkaar kunnen schuiven. De EKD en de bisschoppen hebben dan ook terughoudend gereageerd. De ACK, als koepel van kerken gericht op de eenheid, stelt in een officiële reactie dat het uiteindelijk niet om de vorming van een éénheidskerk’ gaat, maar om ‘geleefde eenheid’. ‘Gelebte Einheit sei nicht nur an Strukturen gebunden, sondern äussere sich auch darin, dass Menschen gemeinsam Christus bezeugen und ihren Glauben mit anderen teilen’, aldus een reactie.
Het Duitse initiatief doet denken aan de situatie in Nederland waar de laatste jaren diverse persoonlijke initiatieven op oecumenisch gebied zijn gelanceerd. ‘Wij kiezen voor eenheid’, ‘Nationale Synode’ en ‘Katholiciteit’ zijn drie initiatieven van mensen die de eenheid van christenen en van kerken ter harte gaat. Vijf jaar geleden waren er verschillende jonge mensen die nagenoeg dezelfde slogan hanteerden als de mensen in Duitsland: ‘Oecumene nu’.
Foto’s:
Boven een persconferentie van de initiatiefnemers, met rechts Richard von Weizsäcker;
Onder een foto illustratief voor mensen die de kerk een zekere ‘gearriveerdheid’ verwijten, een chauffeur wacht geduldig totdat de leiding van zijn kerk klaar is en zich per auto met chauffeur naar een volgende afspraak laat brengen.