Ongeveer twintig moslims en christenen uit Europa en het Midden-Oosten hebben elkaar onlangs gesproken in het Oecumenisch Instituut in Bossey, in Zwitserland. De algemeen-secretaris van de Europese Kerken (CEC), dr. Guy Liagre, stelde na afloop een verklaring op, waarin hij het belang van de ontmoeting onderstreepte.
‘Er is een urgente nood voor Arabieren en Europeanen, moslims en christenen om elkaar te ontmoeten’, aldus de Belgische algemeen-secretaris, ‘het is van belang om percepties te delen en om tot een gemeenschappelijk begrip te komen en acceptatie en positieve co-existentie onder mensen en religieuze gemeenschappen, zowel in het Midden-Oosten als in Europa’.
Liagre noemt de interreligieuze dialoog niet alleen relevant, maar ook urgent. ‘Dogmatisme weegt soms zwaar binnen de grote instituties en het verdiept de ideële gescheidenheid en de sociale druk’.
De verklaring van de algemeen-secretaris komt op een cruciaal moment, nu er zich allerlei wijzigingen voltrekken in diverse landen in het Midden-Oosten. Zowel de Koptische Kerk als de Syrisch-Orthodoxe Kerk, beiden lid van de Raad van Kerken in Nederland, volgen de ontwikkelingen met zorg. Vanzelfsprekend is er verlangen naar meer democratie en vrijheid. Tegelijk vrezen velen dat wijzigingen in het regime uiteindelijk de mogelijkheid om de christelijke godsdienst te belijden kunnen doen verminderen. ‘De vraag naar de religieuze minderheden en hun marginalisering wordt benadrukt door de opbloei van nationalisme en vormen van religieus extremisme en racisme in Occident en Oriënt’.
Liagre wijst verder op de gewijzigde verhoudingen in Europa. Vanuit de koloniale tijd zijn diverse moslims in Europa beland, er zijn ook grote groepen moslims die al generatieslang in Oost-Europa wonen, in landen als Albanië, in Bulgarije, gedeelten van Griekenland, Roemenië en Tjechië, Slovakije, Hongarije en Polen, en in Bosnia-Herzegovina.
Driekwart van de moslims leeft echter in West-Europa en is hier pas aanwezig als eerste of tweede generatie. Daarmee is de vraag naar de verhouding van christenen en moslims juist tegenwoordig actueel geworden.
Er zijn nogal wat verschuivingen geweest in de relaties tussen christenen en moslims in West-Europa, stelt Liagre. Hij noemt landen als Denemarken, Zwitserland en Duitsland, waar op verschillende manieren de onderlinge verhouding tussen godsdiensten en soms ook de botsing aan de orde is. Daardoor is de kloof tussen de twee godsdiensten toegenomen, meent Liagre. Hij waarschuwt tegen verdere polarisatie, waarbij moslims in het Midden-Oosten de kant kiezen van moslims in het Westen en omgekeerd westerse christenen meedoen met de polarisatie in het Midden-Oosten. Het zou tot een heilloze polarisatie leiden, waar niemand baat bij heeft.
Foto:de moskee is een vertrouwd beeld aan het worden in het Nederlandse straatbeeld (foto Amsterdam Zuid-oost, vlakbij het oude winkelcentrum Kraaiennest).