Het lunchpakket ligt onaangeroerd op de tafel. Het kopje staat vol koud geworden koffie. Het zijn drukke dagen voor de vrijwilligers van de Raad van Kerken op de Floriade, de grote tuinbouwbeurs die nog tot 7 oktober in Limburg wordt gehouden. Er komen op de topdagen misschien wel vijfduizend mensen per dag voor de camera bij het paviljoen van de kerken. Duitsers, Belgen, Fransen, Italianen, Zweden, Koreanen, Nederlanders, een eindeloze rij nationaliteiten.
Het is op de Floriade net als in de boekhandel: het christendom moet de aandacht delen met esoterie. De kerk hoort bij het themagedeelte Relax and Heal. Een bordje legt uit, dat de tuinbouw bijdraagt aan je geestelijke en lichamelijke bewustzijn en in die categorie valt de kerk dus ook. Pastores en vrijwilligers uit de omgeving hebben het initiatief genomen om de kerk aanwezig te laten zijn. Het resultaat is origineel. Mensen die de oversteek uit een ander themagedeelte maken, lopen over een pad waar muziek en bosklanken hen vergezellen, zodra ze het themapark oplopen zien ze – als de begroeiing niet te sterk wordt – al snel bomen met grote rode strikken. Het illustreert het thema ‘It’s a gift’, dat de Raad van Kerken koos. Mensen die de moeite nemen en dichterbij komen, krijgen een kaart van één van de vrijwilligers met een spiegel, de tekst ‘It’s a gift’, een geel pakje en in miniletters ‘from God’. De spiegel overheerst.
‘Hier kunt u een foto maken van uzelf, om ook eens naar uzelf te kijken’, zegt een vrijwilligster, die mensen begeleidt naar een mensgrote spiegel waar links een camera staat die knipt, zodra je als bezoeker je email-adres hebt ingevoerd. Je krijgt de foto thuisgestuurd. ‘Als u een vriend hebt of vriendin, die eens in een spiegel zou moeten kijken, kunt u deze kaart versturen’, legt de vrijwilligster uit, terwijl ze vriendelijk een kaart aanreikt. Hoeveel vrijwilligers er zijn bij de kerken? ‘Ik denk veertig – vijftig. Ik mag tot half drie en dan komen er weer anderen’. ‘Ah, sie sind die Kirche’, zegt een bezoeker die verbaasd naar de spiegel staart en de link gelegd heeft, ‘sie meinen die Blumen und das Leben ist ein Geschenk? Eine schöne Gedanke’.
Het is een bont geheel op dit onderdeel van de Floriade. Kinderen kunnen er met blote voeten over warme stenen lopen. En er is een grote ‘genezende draak’ aangebracht in het kader van ‘2012: jaar van de draak’. Voor vijftig eurocent kan je hem vuur laten spuwen en laten grommen. Het restaurant bij dit onderdeel heeft een passende naam gekregen; het heet geen broodhuis of ‘herberg van de barmhartige Samaritaan’, zoals je een generatie terug nog mocht verwachten; het heet: Zen Restaurant. De Thermen met de gezondheidsbaden uit de buurt van Maastricht sluiten het themadeel aan de andere kant af.
Comenius
Je vindt religie en ook het christendom terug bij diverse onderdelen van de Floriade. Soms is er ineens een boeddha, die rust en tevredenheid moet suggereren. Dan weer is er een reminiscentie van het christendom. In het historische deel is er zo’n herinnering, als ineens tussen het groen een beeld van Maria staat en een kruising tussen een brievenbus en een vogelhuisje waar je wenskaarten in kunt stoppen van het Missiehuis Sint Michael uit Steyl. ‘Uw wens wordt geplaatst op de website van het Missiehuis’, zegt de toelichting. De tuin blijkt aangelegd door de stichting Kloostertuinen, waarin ook Tini Brugge van de Raad van Kerken actief is.
Verderop hebben de Tsjechen een kapel ingebracht onder het motto: ‘De kapel in het hart van Europa’. Vaclav Fiala bedacht het als symbool van verzoening. ‘We staan allemaal op het toneel van deze grote wereld’, zegt de toelichting, ‘en alles wat hier gebeurt, gaat ons allemaal aan’. Het is een citaat van Jan Amos Comenius. De oude kapel die ooit eenzaam op het terrein stond, is overigens ook gehandhaafd, diverse bezoekers kuieren er even heen, gaan zitten en mijmeren wat.
Oranje
De Floriade bestaat uit diverse themagedeelten. In het ‘educatie en innovatie’- deel is het huis van de smaak te vinden. Er liggen gesneden paprika’s op een toonbank. ‘De oranje hebben drie keer zo veel vitamines als de rode en de groene’, zegt een man. ‘Toch zie je ze weinig’, zegt een vrouw, terwijl één van de kinderen hapjes neemt (er zijn niet bar veel kinderen trouwens, het zijn meest echtparen met een vleugje grijs in de haren en groepen die uit een bus rollen). ‘Er is maar één remedie’, zegt de man, ‘zeg het in de supermarkt. De consument regeert de wereld via de supermarkt. Als de supermarkt zegt: ‘Blauwe paprika’s’ krijgt u op termijn blauwe paprika’s. Als u zegt ‘oranje’ krijgt u oranje en met de EK voor de deur is het heel waarschijnlijk dat ze extra in de schappen zullen liggen’.
Een man op een asperge-veld, ‘de stervende prinses’ legt uit hoe de asperges geteeld worden. ‘De eerste drie jaar heb je geen vrucht van de asperges. Daarna wel. Tot een jaar of twaalf, dan is de grond uitgeput en krijg je er geen asperge meer uit. De grond is waardeloos, want de wortels en de schimmels zitten diep in de aarde en dat krijg je er zo maar niet weer uit’.
De Rabobank, hoofdsponsor van het evenement, heeft begrepen dat informatie vooral via mensen verder gaat en dat je toevallige Floriade-bezoekers slechts gedoseerd kunt benaderen. De mensen lopen om een wereldbol heen waar grote posters hangen waarop mensen innovatieve benaderingen aanprijzen. Kleren uit onkruid. Insecten als bestrijdingsmiddel. ‘Stel je voor dat in Paraguy auto’s rijden op de energie van een plant’, zegt een tekst onder een kalende man. Halverwege kom je in een filmzaal waar onder je voeten zich een wisselend landschap laat zien: koeien in roosterstallen, eindeloze reien gekleurde bollen, een stad bij nacht. Het zal wellicht de associatie moeten oproepen van een bank die van alle markten thuis is. Boven op de wereldbol een uitzicht over de Floriade en een maquette van de wereld gemaakt van een soort heideplantje gezien vanuit één van de polen, waardoor je even tijd nodig hebt om je te oriënteren, gewend als je bent om vanuit je eigen land en je eigen woonplaats de wereld te ordenen.
‘Ik ben o.k.’
Even verder op is een mini-theater gebouwd, waarin je met vier mensen je eigen toneelstuk opvoert. Of is het een retraite? De tekst is aangebracht op houten vierkante dobbelstenen, die je ronddraait. Je galmt elkaar de tekst toe. ‘Het zijn alleen wij vier hier’. En een andere stem moet zeggen: ‘Samen in dit ding’. En een derde: ‘Ik ben o.k.’. Dan een boom met een rokje aan: ‘De rokken verwijzen naar de vrouw, de oorsprong van leven’, zegt een prinses-Irene-achtige toelichting. Dan een comfortabele stoel, zo maar in de open lucht, gemaakt van beton. Een paviljoen waar hele wanden zijn opgebouwd van plantjes en de eettafel met gras is overdekt, net als de stoelen.
Innovatief, commercieel en ideëel hebben hier een nieuw compromis gesloten. Oxfam Novib doet er mee met een 3-D-show over de kracht van de natuur. De Limburgse VVV presenteert met zo’n tien beamers in een ‘oude’ schuur het gebruik van de boerderij vroeger en nu. En in een groot open lucht theater zijn twaalf jonge mensen bij elkaar gezet die met een half uur durende show de betekenis van de oogst laten zien in acrobatiek, dans en elegantie.
Foto:
1. Vrijwilliger
2. Voor de spiegel
3. Tsjechische kapel
4. Vrijwilligster
5. Rode strikken markeren de plaats van de Raad van Kerken op de Floriade