Europese landen dragen een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het handhaven van de mensenrechten en de menselijke waardigheid ten aanzien van migranten en vluchtelingen. Dit impliceert ook een verantwoordelijkheid ten aanzien van het taalgebruik en de beelden die men oproept. Woorden als ‘invasie’, ‘menselijke instroom’ of zelfs ‘menselijke tsunami’ zijn ongepast.
Dat stelde de commissie voor migranten in Europa (Churches’ Commission for Migrants in Europe) in een slotverklaring van de achttiende assemblee die afgelopen week is gehouden in Boekarest, Roemenië. Nederland was vertegenwoordigd in de personen van Geesje Werkman en Jan van der Kolk, beiden lid van de projectgroep Vluchtelingen van de Raad van Kerken.
De assemblee waarschuwde voor troebel taalgebruik. ‘Vanuit christelijk perspectief is ieder mens geschapen naar het beeld van God. Mensenrechten en menselijke waardigheid zijn daarom een niet onderhandelbaar recht voor een ieder onafhankelijk van legale status’, aldus de verklaring.
De bijeenkomst vond plaats in Roemenië, een land dat zwaar getroffen is door de economische crisis en de migrantenproblematiek van binnenuit kent. De assemblee riep in herinnering dat de Geneefse Conventie voor Vluchtelingen zestig jaar geleden is vastgesteld. De politieke veranderingen in Noord-Afrika zijn de meest recente voorbeelden van vluchtelingen die de gevaarlijke gang naar een ander land moeten ondernemen. De ontwikkelingen tonen het belang om de toepassing van de Geneefse Conventie nauwlettend in de gaten te houden. ‘De kerken vragen aan de Europese regeringen om vluchtelingen te beschermen overeenkomstig deze internationale afspraken’.
De assemble benadrukte de niet aflatende noodzaak op te komen voor vrijheid en rechtvaardigheid tegenover allerlei vermeende veiligheidsmaatregelen die de kernwaarden van Europa ondermijnen.
De Nederlandse afvaardiging sprak verder van een nogal formele vergadering met veel procedurele zaken, maar ook met voldoende gelegenheid de voor Nederland relevante punten in het werkprogramma en de slotverklaring op te nemen. In het werkprogramma werden onder meer de volgende punten benoemd:
* Veiligheidsdenken versus uithollen Europese waarden van humaniteit en mensenrechten.
* Taalgebruik: alle CCME publicaties, missiedocumenten etc. worden gecheckt op taalgebruik dat migranten mogelijk stigmatiseert. Pikante vraag: wanneer houdt een migrant op migrant te zijn en is zij/hij gewoon burger?
* Fort Europa, ‘Walled Europe’.
* Monitoring van uitzettingen ook in land van aankomst.
* Op website uitwisselingsmechanisme voor actuele informatie over wel/niet uitzetten naar bepaalde landen of regio’s
* Verdelen van verantwoordelijkheid tussen landen (geen ‘burden sharing’, dat migranten als ‘burden’ neerzet.).
* Harmonisatie met name binnen ‘Schengen’.