Het beleid van het aartsbisdom om per parochie één van de kerkgebouwen als kerk aan te wijzen waar op iedere zondagochtend de eucharistie wordt bediend, stelt verschillende raden van kerken voor de uitdaging om de gezamenlijke vieringen opnieuw tegen het licht te houden. Dat kwam naar voren tijdens een ontmoeting van de plaatselijke raden van kerken in de provincie Gelderland.
Er waren negen raden vertegenwoordigd in het overleg dat werd voorgezeten door Nelleke Drop, toeruster van de PKN in de regio Nijmegen en de regio Limburg. Nadat Liesbeth Dessens van de Raad van Kerken in Arnhem de bijeenkomst met een liturgisch moment had geopend brachten de diverse raden hun succesvolle activiteiten naar voren en hun aandachtspunten.
De gezamenlijke vieringen vormde een van de aandachtspunten. Nu het aartsbisdom het beleid heeft bijgesteld moet de raad van kerken in diverse plaatsen zien hoe men de gezamenlijke vieringen vorm kan geven. Men was een aantal keren per jaar gewend om bij elkaar te komen tijdens bijvoorbeeld de week van gebed en de vredeszondag in de kerk waar nu verplicht de eucharistie geprogrammeerd staat of men kwam in een andere kerk bijeen en moet nu vaststellen dat een deel van de kerkgangers niet meer aanwezig kan zijn. Het stelt de raden voor de uitdaging om naar alternatieve oplossingen te zoeken.
Een andere uitdaging ligt in de communicatie met de achterban. Verschillende raden gaven aan dat het lastig is om de volle breedte van de gemeente of de parochie te bereiken. Een toenemend aantal raden van kerken kiest er daarom voor om zelf een website te beginnen. In ongeveer de helft van de raden is er al zo’n eigen medium. ‘Tot voor kort kreeg je de PKN in onze woonplaats als je zocht op raad van kerken. Dat kan toch ook niet de bedoeling zijn’, zei iemand.
De secularisatie biedt op een bepaalde manier nieuwe mogelijkheden voor de oecumene, stelden de afgevaardigden. ‘Christelijke kerken hebben elkaar harder nodig dan in het verleden’. Vanuit de landelijke raad werd in dat kader de tekst ingebracht met een checklist en een model van een convenant. De checklist is bedoeld om systematisch na te gaan of men ter plaatse nieuwe velden voor samenwerking kan ontdekken. Het convenant biedt de mogelijkheid om de samenwerking in een overeenkomst te verankeren.
De landelijke raad bracht verder de resultaten van een onderzoek in gehouden bij plaatselijke raden. Raden in de provincie Gelderland sluiten qua tendens aan bij wat er landelijk speelt. Ongeveer de helft van de raden heeft een eigen website, circa driekwart heeft regelmatig contact met het bestuur van de kerken en een kwart ziet de kerkennacht als een voor de eigen plaats uitermate geschikte mogelijkheid om zich te presenteren.
De plaatselijke raden brachten diverse van hun activiteiten in als spiegel voor andere raden. We geven een alles behalve uitputtende bloemlezing.
Arnhem:
heeft met succes een conferentie gehouden rond het thema ‘Credo of krediet’; er volgt een conferentie over ‘Compassie’.
kent een jaarlijkse nieuwjaarsbijeenkomst, waarbij de oud-voorzitter een inspirerend tijdsbeeld wist te formuleren.
kent gastprojecten, waarbij de aangesloten kerken bij elkaar op bezoek gaan.
kent in samenwerking met andere kerken regelmatig overleg met de overheid.
heeft een nieuwe missie verwoord gebaseerd op een vertelling.
Een joodse rabbi vraagt aan zijn leerlingen hoe je kunt zien dat de nacht ten einde is. Een eerste leerling zegt: ‘Wanneer je een schaap van een hond kunt onderscheiden’. Een tweede leerling meent: ‘Wanneer je het verschil kunt zien tussen een olijvenboom en een vijgenboom’. Het zijn niet de antwoorden die de rabbi zoekt. ‘De nacht is voorbij’, zegt hij, ‘wanneer je in het gezicht van een medemens een broeder of zuster herkent’. Deze chassidische vertelling is uitgangspunt voor de nieuw uit te werken missie in Arnhem.
Duiven / Westervoort:
hebben twee keer per jaar een overleg met de besturen van de kerken.
zijn aanwezig op de vrijwilligersmarkt van de kerken en op een braderie.
organiseren met ook niet-raadskerken de 4-mei-herdenking.
doen mee met de kerkennacht 2011.
hebben aan het einde van het seizoen een zogenaamd oecumenecafé.
Nijmegen:
houdt iedere vrijdagmiddageen viering.
organiseert met de universiteit een studiedag over ‘God in de geschiedenis van Nijmegen’.
doet mee met de kerkennacht 2011.
participeert in een stichting voor asielzoekers.
was betrokken bij de opening van Cenakel / Heilige Land Stichting.
Dieren:
organiseert eenmaal per jaar een bezoek aan de moskee.
kent een weekend met vieringen in de moskee, de synagoge en de kerk.
brengt aan het einde van de ramadan een groet over aan de moskee.
organiseert een dag van vrede in samenwerking met de moskee.
kent een bijzondere wandeling met ontbijt in de paastijd.
Groenlo:
kent een gezamenlijke viering in januari in de week van gebed.
kent in de veertigdagentijd zes gezamenlijke vespers.
kent in de adventstijd vier gezamenlijke vespers.
organiseert een gezamenlijke vredesdienst in september.
zet sinds september 2009 zeer regelmatig gezamenlijke Taizévieringen op.
heeft ambitie voor meer gezamenlijke vorming en toerusting.
Oude IJsselstreek:
is een grote plattelandsgemeente waar diverse oecumenische werkgroepen de handen in één slaan.
organiseert inloopavonden voor werkzoekenden.
zoekt nieuwe organisatievormen.
Wageningen:
herhaalt de open kerkendag, die men ook bij het veertig jarig jubileum heeft gehad.
zet een vorm van netwerk op om qua organisatie ook andere kerken bij het werk te betrekken.
brengt drie keer per jaar een oecumenekrant uit.
heeft een boek uitgebracht vanuti het pastoresconvent met de titel ‘Jezus en het pastoresconvent’, waarin de pastores hun visie op Jezus weergeven.
Winterswijk:
brengt eenmaal per jaar diverse commissies bij elkaar.
kent een commissie voor Taizé-vieringen.
kent een commissie ‘In de kring’, voor contact met verstandelijk gehandicapten.
kent een commissie ouderen.
kent een commissie voor aangepaste gezindsdiensten.
organiseert eenmaal per jaar een oecumenische dienst.
zet een jaarlijkse kerstsamenzang op.
brengt een campingfolder uit.
maakt een oecumenisch jaarboekje met allerlei oecumenische activiteiten.
brengt eenmalig een jaarkrant.
Doesburg:
kent diaconale inzet voor armoedebestrijding.
heeft in de paastijd een vastenmaaltijd.
organiseert twee gezamenlijke vieringen in januari en in september.
heeft een afgevaardigde in het WMO-overleg.
zorgt voor diensten in ouderencentra.
Bovenstaande is slechts een greep uit vele activiteiten. De vergadering in Gelderland heeft afgesproken te proberen ongeveer jaarlijks de diverse plaatselijke raden uit te nodigen voor een soortgelijke uitwisseling, waarbij het eerste deel bestaat uit het uitwisselen van (recente) succesvolle activiteiten en het formuleren van aandachtspunten. In het tweede deel wordt er vanuit de landelijke raad verteld over datgene waar men op landelijk niveau mee bezig is. Elfriede ter Schegget (raad van kerken Arnhem) en Gemma Toussaint (raad van kerken Duiven / Westervoort) zullen de plaatselijke raden een volgende keer bij elkaar roepen, wellicht in samenwerking met het landelijk bureau.
Foto’s:
1. Brenda Mathijssen uit Nijmegen was ongetwijfeld één van de jongere vertegenwoordigers van een plaatselijke raad.
2. Elfriede ter Schegget, lid van de raad van kerken in Arnhem
3. Gemma Toussaint, lid van de raad van kerken Duiven / Westervoort
4. De diaconessenkerk in Arnhem, plaats van samenkomst.
5. Kunst aan de muur in de diaconessenkerk.