Er zit een kastje in je hoofd, een dressoir met allemaal laatjes. De gedachte kwam boven, toen ik zat te mijmeren over de jaarwisseling van 2010 naar 2011. Het leven is als een vitrinekast met tientallen schuiflaatjes.
Ik was met een conservator naar een museum geweest, in dit geval het Bijbels Museum, maar het geldt voor ieder museum. Zo’n bezoek in dat gezelschap is spannend. Het is net zoiets als met een veehouder naar de dierentuin gaan. Je krijgt onverwachte opmerkingen in de trant van: ‘De leeuw is te vet. De kameel mogen ze wel eens borstelen’. Zo was het met de conservator in het museum. ‘Dit schilderij hangt hier verloren op die grote wand. Schitterend. De leegte van de wand versterkt de armoede van Lazarus tegenover de rijke man’.
In de koffieshop vertelde de conservator hoe een museum zich organiseert. Hij werkte zelf met opgezette dieren en had kasten met tientallen kleine laatjes waarin je de geprepareerde vlinders kon zien. Geprikt op een speld. Naambordje er bij. Subtiel verschillend van elkaar.
Dat beeld speelde mij parten in mijn mijmeringen. Het geheugen lijkt op zo’n ladekastje. En het is de vraag wat je uit het verleden bewaart in je geheugen enerzijds en wat je laat vervluchtigen anderzijds. Veel mensen hebben de neiging onbeduidende details te bewaren. Het feit dat iemand ooit een stekelige opmerking maakte, kan ze nog jaren hinder bezorgen. Maar het feit dat dezelfde persoon een goede tip gaf voor een baan, vergeten ze. We zijn slechte conservatoren. Nee, dan iemand als Maria. De bijbel zegt enkele keren van haar dat ze alle ervaringen met Jezus ‘in haar hart bewaart en overlegt’. Zij wel.
Na de coffeebreak nam de conservator me mee naar de wisseltentoonstelling in het museum. Er waren schilderijen opgehangen met Bijbelse taferelen geschilderd door anders begaafde Nederlanders. De conservator had er grote waardering voor. ‘Dit is geweldige kunst’, zei hij. ‘Deze kunstenaren verstaan de techniek van het weglaten en het uitvergroten. Kijk maar, hier bij de torenbouw van Babel laat de kunstenaar de mensen weg. Hij schildert enkel een toren. De mensen doen er niet meer toe. Het gaat alleen nog maar om macht. Abstracte macht. Grote kunst’. Toen hij mijn vragende blik zag, ging hij door: ‘Ben je wel eens in de catacomben geweest in Rome?’ Ik knikte. ‘Daar heb je dezelfde techniek. Mensen gereduceerd tot een paar lijnen. Meer door minder’.
Ik keek er naar en dacht: Het is niet zo vreemd dat ze in Rotterdam zelfs kerkdiensten houden in het museum. Want kunst en religie liggen dicht bij elkaar. Het gaat er bij beiden om dat je je openstelt voor wat je zelf overstijgt en dat je het essentiële daarvan bewaart.
Bovenstaande column schreef Klaas van der Kamp, algemeen secretaris van de Raad van Kerken, in het kader van de jaarwisseling 2010 / 2011 voor de bladen van Wegener. Het kreeg in de geschreven pers de titel ‘Bewaren’. Aansluitend bij deze tekst wensen we u als vrijwilligers en medewerkers van de Raad van Kerken een gezegend 2011 toe. Vanaf 10 januari is het bureau weer geopend
.