Jan Post Hospers (Kerkinactie en lid van de beraadgroep Interreligieuze ontmoeting van de Raad) is één van de mensen van een Nederlandse delegatie die een bezoek heeft gebracht aan Indonesië. In een artikel vertelt hij over de theologische consultatie in Yogyakarta.
De tijd dat professoren en docenten uit Nederlanders naar Indonesië gaan om daar les te geven en predikanten worden uitgezonden om te helpen bij de opbouw van de kerken is zo goed als voorbij. Hoewel het altijd nog beter kan, hebben de universiteiten in Indonesië nu voldoende gekwalificeerde profesoren en docenten. En als het om het om aantallen leden en enthousiasme gaat, zijn de kerken in Indonesië krachtiger en levendiger dan in Nederland.
Nu de verhoudingen gelijkwaardiger zijn geworden, komt daarmee gelijk de vraag op: hoe geven we op een goede manier vorm aan een wederkerige partnerrelatie. Om dit samen uit te denken zijn op uitnodiging van Kerk in Actie van 6-8 oktober 2010 vertegenwoordigers van de VU en de PThU en vertegenwoordigers van de Indonesische Raad van Kerken en van 13 universiteiten uit Indonesië in Yogyakarta bij elkaar geweest voor een theologische consultatie. Vanuit de Beraadsgroep Interreligieuze Ontmoeting van de Nederlandse Raad van Kerken waren prof. dr. Henk Vroom en drs. Jan Post Hospers aanwezig.
Een hoogtepunt van deze consultatie was het bezoek aan een Rooms-katholiek parochie in het dorp Sumber dat hoog op de westelijke helling van de vulkaan Merapi ligt. Altijd hangt er een rookpluim op de Merapi en zo ongeveer één keer in de vijf jaar is deze vulkaan actief. De krater stoot dan hete lucht uit en natuurlijk de roodgloeiende lava die langs verschillende kanten naar beneden stroomt. Een indrukwekkend verschijnsel, dat tegelijkertijd angst inboezemt. “Maar”, zo legt pastoor Kirjito van de Rooms-katholieke parochie uit: “De vulkaan is niet onze vijand. Integendeel. Hij geeft ons de grond, die uitermate vruchtbaar is en wij leven van de rijst, die daarop verbouwd wordt. En wanneer de vulkaan uitbarst en de lava naar beneden stroomt, dan zetten we vol respect een stapje opzij en laten we de lava langs ons heen naar beneden stromen. Voor ons bestaan zijn we dus afhankelijk van de vulkaan. Waar we wel echt een groot probleem mee hebben is de zandwinning. Elke dag komen er ongeveer 500 vrachtauto’s om zand te halen. Dit aantal is enorm omhoog gegaan sinds er moderne graafmachines worden gebruikt. Dit maakt de natuur kapot en vormt een bedreiging voor de bronnen die onze sawa’s van water voorzien. Daarom werken we samen met de mensen van de moskee, die direct naast onze kerk staat, om de natuur van de Merapi te beschermen. Omdat er in de Javaanse traditie veel respect is voor de natuur, wordt hierbij vaak gebruik gemaakt van elementen uit deze traditie.”
Deze samenwerking tussen moslims en christenen met het oog op het behoud van de natuur in het dorp van pastoor Kirjito is een goed voorbeeld waar Nederlanders ook veel van Indonesiërs kunnen leren. Daarom zijn het milieu en de relatie tussen moslims en christenen ook als thema’s gekozen, waarlangs vorm gegeven kan worden aan de nieuwe relatie tussen de universiteiten en kerken in Nederland en in Indonesië. De andere thema’s zijn het diaconaat, de begeleiding van predikanten en de nieuwe uitdagingen voor de kerken zoals de charismatische beweging en de traditionele culturen en godsdiensten.
Tijdens de consultatie is onder meer afgesproken dat professoren en docenten van de VU en de PThU en van de universiteiten in Indonesië zullen proberen om samen een onderzoek op te zetten rondom één van de genoemde vijf thema’s met het doel om langdurige relaties te scheppen tussen professoren en docenten uit Nederland en Indonesië. Ook zal nagegaan worden in hoeverre de Protestantse Kerk in Nederland op deze thema’s kan gaan samenwerken met de Indonesische kerken, waarbij de Nederlandse Raad van Kerken zoveel mogelijk betrokken zal gaan worden.
Veel zal nog verder uitgewerkt moeten worden, maar er is een begin gemaakt om vorm te geven aan een volwassen wederkerige relatie tussen de universiteiten en kerken in Nederland en in Indonesië. In die zin kan de theologische consultatie in Yogyakarta historisch genoemd worden.
Foto:
Henk van der Sar, directeur van de Protestantse Theologische Universiteit, links in gesprek met een collega uit Indonesië
De complete delegatie en collegae uit Indonesië met achter, tweede van links Jan Post Hospers, schrijver van dit stukje