De onderhandelingen voor een regeerakkoord zijn in volle gang. Eén van de gesprekspunten is de vraag of de Partij voor de Vrijheid een plek zou moeten hebben in of bij een nieuwe regering. Het bureau van de Raad van Kerken heeft prof. dr. Henk Vroom, voorzitter van de beraadgroep Interreligieuze Ontmoeting van de Raad, gevraagd om een persoonlijke analyse. Hieronder zijn gedachten.
Regeerakkoord en godsdienstvrijheid
Wilders heeft het te bont gemaakt; veel mensen zijn ontdaan over het feit dat christenen zaken met hem willen doen. Ze vergeten dat veel andere christenen op hem hebben gestemd. Aan de linker- en rechterkant van de politiek zijn mensen bang voor de enorme veranderingen in ons land. 20% van onze bevolking komt van elders. In de wereldpolitiek wordt China belangrijker dan de USA. Landen als Brazilië, Korea, India en ook Indonesië komen langzaam—maar zeker!—op. Aan de ene kant gelukkig, maar door hun lagere lonen ook bedreigend. De blanke minderheid heerst niet meer over de wereld. De gevolgen van de (blanke) bankcrisis bedreigen nu de pensioenen. De natuur is grilliger dan we wilden weten. De wereld is meer onzeker dan een groot deel van de Nederlanders dacht: niet maakbaar. We moeten afwachten hoe het gaat en kunnen niet meer heersen. Eerlijk gezegd hadden christenen beter moeten weten—ook de christenen die hebben gestemd op linkse en ultra-rechtse partijen die alles willen houden zoals het was.
‘De Islam’ is Wilders’ kop van jut. Maar onze moslims en die in Casablanca,Cairo, Ankara en Jakarta hebben een grotere hekel aan al-Qaida dan Wilders. Wilders scheert ze over één kam. Dat is onterecht, beledigend en bovendien zo ondeskundig dat je nauwelijks kunt geloven dat Wilders meent wat hij over de Islam zegt. Niettemin hebben anderhalf miljoen mensen op hem gestemd en wil hij een sociaal beleid—wie niet? Maar hij wil de samenleving van vroeger—alsof we een hek om het land kunnen zetten. Maar ALS er een kabinet zou komen dat de realiteit onder ogen ziet, zorgt dat er in de veranderende wereld brood op de plank blijft en jongeren in dit land niet het kind van de rekening worden? Is het dan aan de kerken om Wilders uit te sluiten van afspraken over ‘gedogen’?
We hebben meer principes dan één. Niet alleen ‘wees goed voor de vreemdeling in uw midden’, maar ook: zorg dat er werk blijft in een veranderende wereld. En: zadel kinderen—ook allochtone kinderen—niet met jouw schulden op, want niemand weet welke andere moeilijkheden er de komende twintig jaar op onze weg komen! Dàt is eerbied en nederigheid.
Natuurlijk is het een van de christelijke principes dat je mensen niet om hun geloof vernedert en wilt uitsluiten. Het staat vast dat Maxime Verhagen—medechristen—daar niet anders over denkt. Het staat ook vast dat velen zich er zorgen over maken dat Wilders zijn beledigende gang kan gaan als een kabinet van zijn steun afhankelijk is. Daarom vinden we dat—welke partijen ook gaan regeren—onze medeburgers moeten worden gerustgesteld door in het regeerakkoord en de troonrede de godsdienstvrijheid en tolerantie te benadrukken:
De regering staat in voor de rechten van alle Nederlanders—ongeacht hun godsdienst en levensovertuiging—en zal bevorderen dat mensen in dit land tolerant met elkaar omgaan, met elkaars gevoelens rekenen en leren om op een goede manier kritische vragen te stellen en te beantwoorden. Ons land is uit verzet tegen verdrukking en geloofsvervolging ontstaan. De regering staat voor tolerantie, vrijheid van geloof en vrijheid van meningsuiting in een solidaire samenleving.
Henk Vroom
Naschrift van de redactie: Er komen nogal wat vragen binnen bij het bureau van de Raad van Kerken over de huidige informatieronde. Veel schrijvers en bellers willen een nee van de Raad tegen regeringssamenwerking met de Partij voor de Vrijheid. Maar er zijn ook andere reacties. Het moderamen heeft al begin juli – op voorstel van de beraadgroep Samenlevingsvragen – een lijn neergelegd. Dat is: duidelijkheid vragen aan de nieuwe regering, waar het gaat om bescherming van minderheden, zonder expliciet op het niveau van de partijpolitiek te spreken. In een brief aan de informateurs staat daarover onder meer: ‘Tot slot willen wij als kerken opkomen voor het goed recht van minderheden in een democratische samenleving. In dit kader houden wij een hernieuwd pleidooi voor het wettelijk verankerd recht op godsdienstvrijheid, vrijheid van onderwijs en het verbod op smadelijke godslastering. Differentiatie van de samenleving vereist een hoge mate van onderlinge verdraagzaamheid en respect, waarvoor de overheid de noodzakelijke voorwaarden dient te scheppen en te bewaken’.