Tja, als je met de handen in de schoot gaat zitten kun je heel lang wachten op oecumene. ,,Willen we vooruitgang blijven boeken in de dialoog tussen de christelijke kerkgemeenschappen dan zullen we allemaal moeten bewegen”, vindt de anglicaanse Bijbel-exegeet en bisschop van het Noord-Engelse Durham, Thomas Wright. Dat schrijft de correspondent van het Friesch Dagblad, Frans Wijnands, maandag 15 februari in de krant.
Hij vervolgt het artikel als volgt: Hij was vorige week met een dertigtal katholieke, lutherse, gereformeerde, methodistische en anglicaanse collega’s te gast in het Vaticaan; op uitnodiging van Curie-kardinaal Walter Kasper, de 76-jarige president van de Pauselijke Raad ter Bevordering van de Eenheid van de Christenen. Die organiseerde in Rome een besloten symposium om met gerenommeerde vertegenwoordigers van de andere christelijke kerken te praten over de oecumene: hoe staat het daarmee, wat willen en kunnen we bereiken?
De kardinaal heeft over het thema recent een boek geschreven met de (vrijvertaalde) titel: ‘Het fruit plukken’, danwel de oogst binnen halen. En dat was tevens het thema van de conferentie.
Maar valt er wel wat te oogsten? Kardinaal Kasper waarschuwde dat de gesprekken over oecumene geen zaak van theologische experts mogen worden. Want de ware oecumene is gegrondvest op de individuele bereidheid van christenen – van welke christelijke kerk dan ook – om het gemeenschappelijke geloof in Jezus Christus en de Drie-eenheid in de praktijk samen te belijden. Nieuwsgierig zijn naar elkaar, zoeken naar overeenkomsten en niet naar verschillen.
Water bij de wijn? In elk geval wel iets doen, vinden zowel kardinaal Kasper als bisschop Wright: ,,Allemaal moeten we in beweging komen om aan die oecumene te werken”.
In een gesprek met de Duitstalige afdeling van Radio Vaticana was de anglicaanse bisschop bijzonder duidelijk: ,,Veertig jaar geleden was ik niet de enige met die modernistische droom dat het allemaal anders zou worden; in de politiek, in de wetenschap, in de oecumene. Maar die droom is uit elkaar gespat.”
,,We zijn in een andere wereld beland: groter, complexer, nog meer verscheiden. Dat hoeft niet erg te zijn als we maar blijven proberen om over zoveel mogelijk zaken zoveel mogelijk overeenstemming te bereiken. Praten dus, voortdurende dialoog, ook over de oecumene. Maar laten we onszelf tegelijkertijd niks wijsmaken. Ook al zijn we het rond de tafel met elkaar eens, dan nóg moet het in praktijk worden gebracht.”
Pinksterchristenen
Dat is er niet eenvoudiger op geworden. Bisschop Wright: ,,De snelst groeiende christelijke kerk is de Pinksterbeweging. En die interesseert het eigenlijk niets of katholieken, methodisten of anglicanen met hen, over wat dan ook, overeen stemmen. Bovendien hebben we nog te maken met het fenomeen dat binnen elke christelijke geloofsgemeenschap meningsverschillen bestaan, zowel bij de katholieken als de protestanten. In al onze christelijke kerken is eigenlijk een miniatuur-oecumenedebat gaande tussen modernisten en tradionalisten, tussen progressief en streng behoudend.”
Volgens de anglicaanse bisschop gaat het erom hoe we gemeenschappelijk de Schrift lezen en interpreteren. De Schrift leert elke generatie, elke kerkgemeenschap, en iedere geestelijk leider om na te denken, te bidden en conclusies te trekken. Schrift(uitleg) en traditie staan elkaar daarbij niet in de weg, maar vullen elkaar aan.
Thomas Wright citeert in dit verband graag filosooof Thomas van Aquino (1255-1274) die gezegd heeft dat traditie datgene is wat ontstaat als de kerk over de betekenis van de Heilige Schrift nadenkt.
Je kunt proberen om oecumene in gedragsregels vast te leggen; wat wel en niet mag, hoever je kunt gaan in die gemeenschappelijke geloofsbelijdenis. Maar oecumene is vooral spontaan, kleinschalig desnoods, oprecht samen de leer van Christus delen.
Het is alweer een tijd geleden dat de studenten-ecclesia van de pas opgerichte (toenmalige) Technische Universiteit in Eindhoven besloot tot een gemeenschappelijke eucharistieviering. Om zeker te zijn dat het allemaal volgens de (r.-k. kerkelijke) regels was vroegen ze de bisschop van Den Bosch, mgr. Bluyssen, om toestemming.
Toen die hoorde wat de gelovige studenten van plan waren, zei hij: ‘Waarom komen jullie me om toestemming vragen? Nu moet ik dus nee zeggen….’
Oecumene is vooral iets van het hart. Er niet (te veel) over praten, maar doen!
Frans Wijnands is correspondent voor het Friesch Dagblad bij het Vaticaan