Een derde weg. Zo typeren vertegenwoordigers van de Oud-Katholieke Kerk de samenwerking van hun eigen kerk met die van de Anglicanen en die van diverse orthodoxe kerken in Nederland. Ze drukken daarmee uit, dat ze een stroming in het Nederlandse kerkenlandschap vertegenwoordigen naast het protestantisme en het rooms-katholicisme.
Het thema komt aan de orde tijdens een werkbezoek van de Raad van Kerken bij het Collegiaal Bestuur van de Oud-Katholieken. Er zijn verschillende voorbeelden te vinden dat de Oud-Katholieken inderdaad een verbinding leggen tussen diverse tradities en daarmee een voortrekkersrol in de oecumene innemen.
De Oud-Katholieke Kerk telt 30 parochies in Nederland met tussen de 6000 en 8000 leden. Er sluiten zich jaarlijks tientallen leden aan vanuit andere kerken die zich aangetrokken voelen tot de combinatie van katholiciteit, accent op de liturgie, synodale collegialiteit en een open benadering van hedendaagse vragen. Onlangs heeft men nieuwe leden bij elkaar gebracht op een soort introductiebijeenkomst om ervaringen in de kerk uit te wisselen. Daar waren bijna honderd mensen aanwezig. Liefst 16 mensen volgen de opleiding aan het seminarium, zodat er ook qua voorgangers geen gebrek aan menskracht zal zijn de komende jaren. Helaas blijven de financiën wel achter bij de nodige kostenstijgingen, dus het is aannemelijk dat er komende jaren nog ingrijpende maatregelen moeten worden genomen.
Eigen profilering
Het gaat de kerkleiding niet primair om uitbouw van de eigen organisatie. Men ziet zich als één van de voortzettingen van de kerk uit de Middeleeuwen. Men zoekt nadrukkelijk het geheel van de kerk te dienen. ‘We willen ons niet opsluiten in een confessie’, aldus mgr. Joris Vercammen, aartsbisschop van de Oud-Katholieke Kerk, die zelf ook meedoet in de Nederlandse Raad van Kerken en in het Centraal Comité van de Wereldraad van Kerken. ‘We verwachten van de Raad dat hij kerken oproept om vooral samen te getuigen en niet zozeer de eigen profilering te zoeken. Als Oud-Katholieken willen we dat samen optrekken van kerken, en dus het zoeken naar gemeenschappelijke standpunten ten aanzien van samenlevingsvragen enzo ook stimuleren’.
De Oud-Katholieke Kerk levert dan ook een constante bijdrage aan het oecumenisch netwerk. En de Raad van Kerken heeft het landelijk bureau ondergebracht in het seminarium van de Oud-Katholieke Kerk in Amersfoort.
Een van de vrouwelijke pastores is enkele jaren geleden begonnen met een nieuwe parochie in het Friese Jorwerd. Het was min of meer toeval dat de kerk vieringen startte in het ooit door Geert Mak beschreven dorp. Nu, na verloop van enkele jaren, kan worden vastgesteld dat er een vaste kern van zo’n 25 bezoekers in Jorwerd samenkomt. De kerk heeft verder sinds enige maanden een pastor aangesteld voor het jongerenwerk. En er zijn eigen catechesemethoden gemaakt om juist jonge mensen aan te spreken.
Lastige onderwerpen
Voor de Oud-Katholieken is het belangrijk de onderlinge collegialiteit in plaatselijke parochies te vergroten, zodat pastores elkaar weten te vinden. Ook hoopt men lastige onderwerpen bespreekbaar te maken, zoals de verbetering van de positie van vrouwen en de acceptatie van homofielen. Ze zien een thema als ‘Intercity Pasen’ als een belangrijk actie van de Raad. In feite was het de eerste gezamenlijke actie met een evangelisatorisch karakter van diverse kerken in Nederland. De Raad van Kerken had hierin de lead gestimuleerd door alle kerken, waaronder de Oud-Katholieke Kerk als vertegenwoordiger van de derde weg, die het programma nadrukkelijk ook in eigen kring heeft uitgedragen.
Bij het gesprek waren aanwezig: Fred Hubers, bisschop Dick Schoon, Mariska Donker, Edward Smit, aartsbisschop Joris Vercammen en Emile Verhey. De Raad werd vertegenwoordigd door Henk van Hout (voorzitter) en Klaas van der Kamp (secretaris).
Foto:
Boven: Edward Smit (links) en mgr. Joris Vercammen
Onder: Fred Hubers (links), bisschop Dick Schoon en Mariska Donker