Hij was de enige die tot nu toe een staande ovatie kreeg. Even zinderde het in de zaal, toen de vergelijking viel met de kerkelijke strijd tegen het apartheidsregime. De helft van de afgevaardigden stond uiteindelijk op, toen de Palestijnse bisschop dr. Munib A Younan zijn speech voor de Europese Kerkenconferentie (CEC) had beëindigd. Velen hadden het gevoel: de vraag of we gerechtigheid uitoefenen wordt beslist in de keus die we maken ten aanzien van de situatie van de Palestijnen.
Dr. Munib A Younan is luthers bisschop in Jordanië, Israël en Palestina. Hij heeft het aantal christenen in de genoemde landen zien teruglopen van meer dan vijftien procent van de bevolking tot nog geen twee procent. Vele christenen emigreren naar bijvoorbeeld Canada en Australië. Ze zijn het verstikkende economische en politieke klimaat in Palestina spuugzat. ‘Wij als kerk in Jeruzalem missen de steun van de Europese kerken’, liet de lutherse bisschop donderdag de CEC weten. ‘U hoeft niet pro-Palestijns te zijn als u maar pro-de-gerechtigheid bent’. ‘Het is belangrijk dat er twee staten komen, Israël en Palestina. En dat Jeruzalem wordt verdeeld over die twee staten en over drie religies: jodendom, islam en christendom’. ‘Help ons in dit land te getuigen van de opgestane Heer, zodat het land werkelijk een land kan zijn van melk en honing voor iedereen’.
Tekstboeken
Munib A Younan was één van de sprekers over het thema ‘hoop’. Hij noemde diverse tekenen van hoop voor de christenen in zijn land ondanks de menselijke druk. Hij wees op een raad van diverse religies (jodendom, christendom en islam) die elkaar tweemaandelijks ontmoet om te spreken over gerechtigheid. De ontmoetingen gingen door ook in tijden van zelfmoordcommando’s en bombardementen. En hij vertelde dat joden, christenen en moslims een onderzoek zijn begonnen bij honderd tekstboeken die scholieren gebruiken om te kijken welk beeld er van anderen wordt opgeroepen. De indruk bestaat dat de boodschap gebaseerd is op angst en niet op verzoening. Over een jaar wil men de resultaten van het onderzoek presenteren. Munib A Younan noemde het als teken van hoop.
Talloze afgevaardigden onderstreepten de instemming met het verhaal door lang en staand te applaudisseren na afloop van de bijdrage. De Nederlandse afgevaardigden bleven zitten. ‘De stijl is me toch iets te demagogisch’, zei iemand. Wel deelden de Nederlanders in het applaus voor de toespraak.
Latijns-Amerika
Voor het thema van ‘hoop’ waren meer inleiders uitgenodigd. Bisschop Julio Murray, president van de Latijns-Amerikaanse Raad van Kerken, oogstte instemming met zijn bijdrage waarbij hij wees op de multi-culturele en multi-ethnische successen in Latijns-Amerika. ‘Er zijn vier landen met een vrouwelijke president en er is één land met een president van de oorspronkelijke bevolking’. Basis voor de vreedzame samenleving is respect; en dat gaat verder dan tolerantie, aldus Murray.
De patriarch H.B. Daniel van de Roemeens Orthodoxe Kerk had als eerste het thema aangesneden. Hij noemde talloze ontsporingen in de Europese samenleving. Hij had het over suïcide, euthanasie, thuisgeweld, abortus, hebzucht en verslaving. Hij noemde het van belang de diepte van de spiritualiteit niet te verwaarlozen.
Mensenrechten
Eerder op de dag hadden de diverse directies van de CEC het beleid over de afgelopen zes jaar toegelicht. Ds. Rüdiger Noll, directeur van Church en Society, vertelde dat er hard gewerkt is aan een boek over de mensenrechten. Een dergelijk document is nodig, nadat globalisering en terrorisme de oude definities ter discussie hebben gesteld. Ook vanuit de Russisch-Orthodoxe Kerk zijn er vragen gesteld bij het concept. Het is de bedoeling dat het handboek over de mensenrechten een dezer dagen verschijnt. Hij noemde het teleurstellend dat de kerken nog niet zoveel gemeenschappelijke traditie hebben ontwikkeld dat ze ook bij conflicten een onafhankelijk verzoenend geluid kunnen laten horen. Het conflict in Georgië heeft dat opnieuw duidelijk gemaakt.
Doris Peschke, directeur van de CCME / Churches’ Commission for Migrants in Europe, vertelde dat bij alle successen in het migratiebeleid het niet is gelukt om de discriminatie tegen de Roma’s en Sinti’s wezenlijk aan de orde te stellen. En het was ook niet gelukt iemand van deze groeperingen als afgevaardigde bij de CEC te krijgen. Colin Williams, secretaris-generaal van de CEC, vertelde dat de kerken indringend bezig zijn met de omschakeling van het oecumenische begin naar een nieuwe tijd waarin er weer meer ruimte is voor zingeving. Het is lastig in de praktijk om precies tegemoet te komen aan de verwachtingen in de wereld.
Foto’s:
Bisschop Munib A Younan van Jordanië, Israël en Palestina.
De aankomst van een patriarch trekt altijd aandacht; in het wit patriarch Daniel uit Roemenië.
Stewards, jonge vrijwilligers, in onderling overleg.