Het PCR-programma (Programme to Combat Racism) van de Wereldraad bestaat 40 jaar. De Wereldraad heeft aan Nederland gevraagd om dat lustrum gepast te vieren met enkele ‘worships’ en een conferentie. Hieronder zijn enkele teksten geplaatst van mensen die bij dit evenement een inleiding hebben gehouden. De teksten zijn in het Engels. Hieronder wordt eerst een impressie van de tekst gegeven in het Nederlands.
De slotverklaring gebruikt de term ‘kairos’ om aan te geven dat discriminatie een pijnlijke realiteit is op alle continenten. Verschillende situaties worden met naam en toenaam genoemd: Dalits in India, Roma in Europa, Palestijnen in Israël en de Palestijnse gebieden, zwarte mensen, migranten. En het profetische ‘Wij geloven dat God zegt: Genoeg is Genoeg’. Klik hier voor de slotverklaring.
Baldwin Sjollema, was de eerste directeur van het Programme to Combat Racism van de Wereldraad. Hij vertelde dat de Wereldraad altijd al gewerkt heeft aan het thema van racisme en uitsluiting. Racisme werd niet slechts gezien als een van vele vormen van onrechtvaardigheid, het werd benaderd als een typisch christelijke ketterij. Hoewel apartheid overal te vinden is, kreeg het programma van de PCR in het verleden vooral een gezicht door de strijd tegen ongelijke behandeling van de zwarten in Zuid-Afrika. Racisme is nog steeds een van de grootste bedreigingen van de mensheid. De begrippen ‘Fort Europa’, de duizenden bootvluchtelingen en de ramp op 11 september 2001 en de daarop volgende oorlog tegen terrorisme maken dat duidelijk. Voor Sjollema is het bijbelse begrip van gastvrijheid van blijvend belang. ‘Het nieuwe Jeruzalem kent slechts open poorten’. Klik hier voor de complete toespraak.
Dr. Loretta J. Williams, directeur van het Gustavus Myers Centrum in Boston, heeft zich als socioloog gespecialiseerd in mensenrechten. Ze typeerde de huidige samenleving als een ‘marktfundamentalisme’. Mensenrechten mogen daarin formeel geregeld zijn, de wetten zijn nauwelijks geïmplementeerd. De macht ligt voornamelijk bij blanken. En er is weinig echte solidariteit. Gekleurde mensen hebben vaak het gevoel niet slechts slachtoffer te zijn, maar zelfs bewust als doelwit te worden gezien. Zij vroeg om creativiteit ten einde veranderingen te bewerken. Klik hier om haar complete tekst te lezen.
Dr. Hans de Wit, verbonden aan de Vrije Universiteit waar hij de Dom Hélder Camara-leerstoel invult, pleitte voor een interraciaal bijbellezen. Er zijn even veel bijbelversies als bijbellezers, is één van zijn one-liners. Hij laat daarmee zien dat iedere lezer de eigen context meebrengt bij het lezen van de bijbel. Het is van belang om daar rekening mee te houden. Je kunt op die manier leren door te luisteren naar de verstaanwijze van de ander. Hans de Wit sluit met die benadering aan bij de filosoof Levinas. Levinas betoogt dat wij onszelf slechts kunnen kennen via de ontmoeting met de ander. Hier zijn verhaal.
Zwarte theologie
Dr. Anthony Reddie, een Engelse theoloog gespecialiseerd in de zwarte theologie, ging in op de voorbeeldverhalen van de bijbel. Bevrijdingstheologen spiegelen zich in het verhaal van de exodus. Maar even doorlezend zegt Reddie zie je dat hetzelfde joodse volk dat zich onder de slavernij uitwerkt zelf onderdrukker wordt van allerlei andere inheemse volkeren. Het brengt hem tot de conclusie dat je ook altijd je eigen situatie en je eigen manier van lezen meebrengt als je een bijbelverhaal leest. Je moet je altijd onder kritiek blijven stellen, zoals de christelijke kerken altijd kritiek nodig blijven houden, omdat ze gemakkelijk de neiging hebben zichzelf als blank te typeren en daarbij voorbij te gaan aan de eigen oorsprong die Joods is en niet westers. Een meer inclusieve benadering kan voorkomen dat er eenzijdige conclusies aan de bijbelverhalen worden verbonden. Klik hier voor Reddies verhaal.
Ds. David Haslam uit het Verenigd Koninkrijk, ging tijdens de conferentie in op het belang van solidariteitsnetwerken. Hij is zelf actief in het netwerk voor de Dalits, één van de laagste kasten in India. Hij maakt zich onder meer sterk voo voor de internationale erkenning van de strijd van de Dalits in het land van de Gemenebest. Haslam kijkt daarbij ook naar de strategie die gevoerd is ten tijde van de apartheid in Zuid-Afrika. Zo bezoeken zijn mensen jaarvergaderingen van belangrijke bedrijven, waar ze vervolgens de vraag naar het kastensysteem van de orde stellen. Hier zijn tekst.
Christine May, van de evangelisch-lutherse kerk in de Verenigde Staten, behandelde het thema van de kerkelijke intiatieven ten aanzien van racismebestrijding. Ze komt uit Chicago, de stad van Obama. Dat neemt niet weg dat de leidende posities in haar kerk voornamelijk door witte Europeanen worden bezet. Slechts tien procent van deze functies is aan kleurlingen toegewezen. Haar verhaal laat zien dat een regeling treffen op papier één ding is, maar dat het implementeren een stuk pittiger ligt en om een lange adem vraagt. Hier haar woorden.
Dr. Sam Kobia, secretaris-generaal van de Wereldraad van Kerken, heeft tijdens de openingsviering de meditatie gehouden. Hij ging verder in op de gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. Hij werkte daarbij de vraag uit van wie de naaste is en van wie je de naaste kunt zijn. Klik hier voor de tekst van de meditatie.
Ds. Deenabandhu Manchala, voorzitter van de conferentie en afkomstig uit India, hield tijdens de sluiting, de meditatie. De organisatie had hem opgezadeld met een lastige tekst om over door te denken: het verhaal van de Kanaänitische vrouw uit Matteüs 15: 21-28. Hij vergeleek haar bede om kruimels die van de tafel vielen met de situatie van de honds behandelde Dalits in zijn geboorteland India. Zij die genoeg hebben, wordt gevraagd te delen. Op die manier wordt voor een ieder de horizon verruimd. Klik hier voor de tekst van de meditatie. Daarmee was de conferentie afgesloten. De koningin toonde haar belangstelling en was aanwezig bij de afronding.
Foto boven: mr. Baldwin Sjollema
Tweede foto: dr. Sam Kobia
Derde foto: dr. Loretta Williams
Vierde foto: dr. Hans de Wit
Vijfde foto: Anthony Reddie
Zesde foto: ms. Christine May
Zevende foto: ds. Deenabandhu Manchala
Achtste foto: ds. David Haslam