Klaas van der Kamp, secretaris van de Raad van Kerken, schreef voor Oikos een column in het kader van Europa. Het kreeg de titel: ‘Het Europa van Paulus’. Klaas van der Kamp schrijft:
Barroso en Paulus vragen beiden aandacht voor Europa. Maar hun motieven verschillen. Paulus kwam omstreeks het jaar 50 in Europa, in Griekenland bij Filippi. Hij had een visioen gehad. Hij leidde daaruit af dat hij een boodschap had voor de andere kant van de Bosporus. Zijn boodschap verschilt wezenlijk van de agenda waarmee de Portugees Barroso de Europese Commissie in gaat anno 2009. Tuurlijk, vragen zijn tijdgebonden. Maar het gaat me nu om de intentie waarmee beide mannen hun werk doen.
Paulus liet zich leiden door dienstbaarheid. De apostel had eigenlijk helemaal geen zin om naar Europa te gaan. Lukas vertelt dat de heilige Geest Paulus verhinderde nog langer in Azië te spreken (Handelingen 16: 6, 7). Hij werd gedwongen naar Griekenland te reizen. Daar aangekomen, lukte het Paulus niet om tien mannen bij elkaar te krijgen die volgens de Joodse wet nodig zijn om een synagogedienst te houden. Hij kwam niet verder dan een paar vrouwen bij een wasgelegenheid. Zijn eerste bekeerlinge heette Lydia, ‘vrouw uit Lydië’ betekent de naam. Zij kwam dus niet uit Filippi, ze was als vreemdelinge uit Azië daar neergestreken. De eerste christinne in Europa was allochtoon, een Turkse.
Een irritante gedachte moet dat geweest zijn voor Paulus, omdat het zijn succes relativeert. Een irritante gedachte is het nog voor iemand als Geert Wilders, omdat het ons inwrijft dat onze christelijke cultuur ooit is komen overwaaien vanuit Turkije. Zowel Paulus als Lydia waren op Turkse bodem geboren.
De reden voor Paulus om te komen ligt in een nachtelijk visioen. Hij zag een Macedonisch man, die hem aansprak met: ‘Kom ons te hulp’. Paulus zet zich in voor Europa op basis van die diaconale vraag. Voor mij is dat ook de sleutel om iedere inzet voor Europa te beoordelen. In hoeverre laten de leiders zich engageren voor dienstbetoon? Zoeken ze naar zingeving op basis van diaconaat?
De Europese gemeenschap zoals die nu vorm krijgt, is ingegeven door het verlangen macht uit te oefenen. De invloed van de burgers, de opbouw van sociale waarden en het zoeken naar menselijke deugden blijft vooralsnog achter bij economische en financiële inzet. Daar moet een eind aan komen. Barroso mag wel iets meer van de missie van Paulus krijgen.
Europa zit in een economische recessie. Ik zou het een geruststellende gedachte vinden, als de politiek zich in de strategie daartegen zou inzetten voor een diaconale economie; een economie gerelativeerd door bescheiden consumptie, een eerlijke verdeling van geld en een open hart voor niet-Europese landen. En ik hoop dat men de rekening van de recessie niet neerlegt bij een oudere generatie die wel heeft moeten betalen aan de AOW van Drees, maar nu zelf alleen virtueel mag delen in wat de reclame noemt het Zwitserleven Gevoel. En ik bid dat men basiswaarden waar West-Europa generaties aan heeft moeten werken niet al te gemakkelijk relativeert in het contact met Oost-Europese naties die minder traditie hebben kunnen opbouwen met democratische beginselen, vrijheid van meningsuiting en liberale ruimte voor minderheden.
Op de website www.waardenwijzer.nl zijn meer columns te lezen. De columns horen thuis in een breder project gericht op de Europese verkiezingen en een analyse van de toepassing van waarden in de verschillende verkiezingsprogramma’s van politieke partijen. Ir. David Renkema geeft leiding aan het project van Oikos.