Als we de eerbied voor God verliezen, zullen we op termijn ook de eerbied voor elkaar kwijtraken. Mgr. Hurkmans gaf aan het einde van de avond van de dialoog in Den Bosch nog enkele ‘onderlijningen’ van waar het volgens hem in het interreligieuze debat om gaat. Hij noemde de eerbied voor God als essentieel kenmerk.
Het debat werd gehouden in het kader van het 450-jarig bestaan van het bisdom Den Bosch. Vertegenwoordigers van verschillende levensrichtingen waren uitgenodigd. Juist over het expliciet benoemen van God verschilden ze al snel van mening. De rooms-katholieke priester Antoin Bodar vindt de verticale lijn van wezenlijk belang. Hij maakte het onderscheid tussen orthodox en vrijzinnig. Volgens hem heeft de orthodoxie de toekomst, omdat ze de band met God uitgangspunt van denken laat zijn. Aan de andere kant van het spectrum verwoordde de atheïst Ger Groot als standpunt dat juist de rituelen en het doctrinaire geloof gevaarlijk zijn voor het geheel van de samenleving. Zij voeden de onverdraagzaamheid.
De joodse, liberale rabbijn Hetty Groeneveld uit Tilburg sloot zich vergaand aan bij deze benadering van Groot. Ze vertelde dat een groot deel van de synagoge ooit bevestigend op de vraag had gereageerd of het geloof zonder God zinvol kon zijn. Een jood zonder religieus geloof is nog altijd een jood. Zij noemde het typerend dat de jood geen ambitie heeft zending te bedrijven. Een ieder heeft zijn eigen weg te gaan. Een derde van de ongeveer tachtig bezoekers onderschreef de stelling ‘Je kan religieus zijn zonder God’. De meerderheid kon zich daar niet veel bij voorstellen.
Verschillende bezoekers benadrukten de noodzaak van tolerantie. Ook het forum van deskundigen noemde in meerderheid ethiek en mystiek als gezamenlijke invalshoeken voor mensen ongeacht de levensovertuiging. De Antwerpse leraar Arabische talen Abied Alsulaiman sloot aan bij Hans Küng en noemde het belangrijk elkaar in de religie te accepteren. Bodar noemde als gemeenschappelijk uitgangspunt de liefde, die Christus ook gepredikt heeft. Hij vroeg expliciet of de moslims het uitgangspunt onderschrijven. Hij had de indruk dat Mohammed duidelijk de trekken van een strijder heeft. Alsulaiman sprak dat tegen en noemde de verbindende kracht van Mohammed in zijn tijd. Ds. Klaas van der Kamp zorgde voor de gespreksleiding van de avond; daarmee onderlijnde het bisdom het belang van interreligieuze ontmoeting
en interkerkelijke contacten.
Foto: Bodar: Orthodoxie heeft de toekomst