Het is gewenst dat plaatselijke gemeenten en parochies in de gebruikelijke voorbeden voor de overheid de Europese Unie betrekken. Die suggestie doet Laurens Hogebrink, deskundige op het gebied van kerk en Europa.
Laurens Hogebrink was vanaf 1969 werkzaam bij de Nederlandse Hervormde Kerk. Hij werkte sinds 1986 als secretaris van de Raad voor Overheid en Samenleving (ROS). Van 1999 tot 2002 was hij hoofd van het Bureau Europa/Noord-Amerika van de Samen op Weg kerken. Tot 2002 was hij ook lid van de Church and Society Commission (CSC) van de Europese kerken (KEK). Hij doet op dit moment onderzoek in Brussel naar de contacten tussen de kerken en de EU in de periode 1990-2008. Dat is de periode na de befaamde oproep van Jacques Delors aan de kerken om bij te dragen aan het hart en de ziel van Europa. Hierdoor krijgt men ook een beter inzicht in de eigen contacten van de lidkerken met Brussel/Straatsburg.
‘Uiteraard zie ik hoe moeilijk het is om wat in de oecumene gebeurt terug te vertalen naar de lidkerken, incl. het plaatselijke vlak’, aldus Hogebrink. ‘Ik heb meer dan 90 officiële ontmoetingen gevonden, – veel meer dan ik verwachtte. Bezoeken van individuele kerkleiders (Wolfgang Huber komt regelmatig) of eigen delegaties van lidkerken zijn niet meegeteld; alleen oecumenische ontmoetingen die de CSC (mede) heeft georganiseerd, overigens vaak samen met COMECE’.
Van 4-7 juni vinden de verkiezingen voor het Europese Parlement plaats, in Nederland op 4 juni. De CSC heeft een ‘Guide’ daarvoor aan de lidkerken aangeboden en een website ontwikkeld: www.ecumenicalvoices2009.eu , waarop deze ‘guide’ in drie talen is te vinden, plus verdere informatie.
De verkiezingen zijn volgens Hogebrink een goede gelegenheid om ook in de Nederlandse kerken de betrokkenheid bij de EU en Europa onder de loep te nemen. Hogebrink doet daarbij de suggestie om als kerken aandacht te besteden aan de EU in de voorbede. ‘We gedenken niet alleen de nationale overheid, maar ook de Europese overheid, waaraan een deel van de verantwoordelijkheid voor ons samenleven is gedelegeerd’, aldus Hogebrink. ‘Weliswaar worden in de voorbeden vaak al wel internationale instanties genoemd, zoals de VN, maar het unieke van de EU is dat deze een volwaardige rechtsgemeenschap is, en dat er controle is (zij het onvoldoende) door een democratisch gekozen volksvertegenwoordiging’. Een groot deel van de beslissingen die in Den Haag worden genomen zijn in feite slecht de nationale uitwerking van EU beleid, aldus Hogebrink. Over het geheel van de EU schijnen van elke 10 nationale wetten ruim 6 alleen de ratificatie van Brusselse wetten te betreffen. ‘Behalve in de Nederlandse rechtsstaat leven we dus ook in een Europese rechtsstaat’, zegt Hogebrink: ‘Kortom, de voorbede alléén voor de Nederlandse overheid is anno 2009 een anachronisme’.
Hogebrink realiseert zich dat de formulering nauw luistert. ‘Een voorbede is niet geschikt om een standpunt over de Europese integratie te vertolken. Maar bij de voorbede voor de Nederlandse overheid laten we onze politieke voorkeur ook niet meetellen’.
Foto: Ds. Laurens Hogebrink met links priester Colin Williams (KEK), Barroso (EU) en rechts ds. Jean-Arnold de Clermont (KEK) en metropoliet Athanasius van Achaia.