Over liefde, loyaliteit en culturele verschillen
Recensie
Deze zomer verscheen bij uitgeverij Kok het boek ‘Mijn partner is moslim. Over liefde, loyaliteit en culturele verschillen’. In 1995 verscheen een vergelijkbaar boek onder de titel ‘Ik ben christen, mijn partner is moslim’. Meer dan tien jaar later ver-scheen dus dit nieuwe boek. Uiteraard zijn er andere stellen en echtparen geïnter-viewd. De samenleving verandert, een relatie tussen een christen en een moslim is misschien niet meer uitzonderlijk, maar nog steeds gaat het niet vanzelf. Dat gaat het natuurlijk in geen enkele relatie, maar hier wordt net iets meer gevraagd: een zich verdiepen in de geloofswereld en geloofsbeleving van de ander. En wat als er kinderen komen? Francien van Overbeeke-Rippen, lid van de contactgroep Islam van de beraadgroep Interreligieuze ontmoeting van de Raad, las het boek en schreef op wat zij ervan vond.
Dit boek is geschreven voor een christen en een moslim die met elkaar een leven willen opbouwen. Zij hebben dus verschillende achtergronden. Religie en cultuur, maar bo-venal liefde en loyaliteit spelen dan een grote rol. Het boek geeft de ervaringen weer van zulke christenen met moslimpartners op hun weg naar elkaar, naar hun familie en naar de samenleving. Deze ervaringen zijn weergegeven in interviews, waarin de be-trokkenen open en eerlijk vertellen over moeilijkheden die zij tegenkomen, maar ook over de mogelijkheden waarnaar zij op zoek zijn gegaan om elkaar en zichzelf een eerlij-ke plaats in hun relatie te geven. Doorgaans betreft het Nederlandse (christen)vrouwen met buitenlandse moslimmannen. In enkele gevallen worden ook de ouders van de vrouwen geïnterviewd of wordt hun mening door de dochters weergegeven.
De situaties van de toekomstige echtparen zijn verschillend. Zij worden gedurende een zekere tijd gevolgd in de ontwikkeling van hun relatie. Het blijkt dat over en weer veel loyaliteit opgebracht moet kunnen worden, naar de partner en zijn omgeving, zijn religie en zijn cultuur, maar ook naar jezelf en je eigen omgeving, waar je tegenover familie en vrienden soms veel uit te leggen hebt, zoals je partner dat ook ervaart in eigen kring. Het meest nodige is een diepe liefde voor elkaar. Vanaf het begin eerlijk zijn te-genover elkaar en ook naar de ouders toe, blijkt heel belangrijk. Het vraagt van de part-ners zich te verdiepen in de geloofswereld en de geloofsbeleving van de ander. Juist bij verschil in godsdienst is het van belang el-kaar daarin zo goed mogelijk te leren ken-nen. Vaak zal blijken dat het geloof een steeds belangrijker aspect in het leven wordt, met name in de wijze waarop je later de kinderen wilt opvoeden. Welke levensles-sen vinden de partners belangrijk om aan hen mee te geven?
Toch geeft alle goede wil nog geen garantie dat de relatie goed blijft, ook niet als je el-kaars godsdienst een plaats in je gezamen-lijke leven hebt kunnen geven. Er kunnen zich veranderingen voordoen in bijv. de eco-nomische omstandigheden van een van de partners, waardoor de positie ten opzichte van elkaar wordt beïnvloed. Culturele as-pecten kunnen daarbij ineens op de voor-grond treden, waardoor partners elkaar toch niet meer begrijpen en, zoals is gebleken, uit elkaar groeien.
En als het wèl goed gaat? Dan wordt er vooruitgekeken en aan trouwen gedacht – in de islam soms beschreven als een ‘zeer hecht contract’. Hoe wil je je huwelijk vorm geven en hoe wil je de huwelijksdag zelf in-vullen; welke rituelen komen eraan te pas, hoe laat je (verschil in) godsdienst daarin een passende rol spelen? Want van ouds-her spelen rond een huwelijksdag geloofsri-tuelen een belangrijke rol. En zelfs als die voor iemand persoonlijk er niet zo toe doen, zal het toch zaak zijn om zich op dit punt goed te verdiepen in het religieuze gevoels-leven van de ander: geeft een viering in kerk of moskee een extra dimensie aan het begin van het huwelijksleven? Ook ouders en fa-milieleden kunnen daar een mening over hebben. In hoeverre houd je daar rekening mee? Ongetwijfeld zullen geestelijke leiders mogelijkheden willen noemen; dit boek geeft enkele voorbeelden daarvan.
Toch blijft het belangrijkste: Waar wil je sa-men voor staan en voor gaan? Het is het zoeken naar een goede balans, waarbij je jezelf kunt zijn en het samen toch goed hebt.
Het religieuze aspect – op je trouwdag dat wat voor de partner heilig is een plaats ge-ven door God/Allah te betrekken bij deze grote stap in het leven – is ook van belang bij de opvoeding van kinderen die geboren kunnen worden en waarbij geboorterituelen een rol spelen. Is de man moslim, dan zal hij de kinderen die het paar hoopt te krijgen, waarschijnlijk islamitisch willen opvoeden. In dit boek komen, naast de echtparen, ook al een paar van hun opgroeiende kinderen aan het woord. Hoe denken zij over het gemeng-de huwelijk van hun ouders?
Kortom: Mijn Partner is Moslim is een leer-zaam boek, veelzijdig en de moeite waard om gelezen te worden.
Het boek kwam tot stand onder redactie van Josien Folbert, lange tijd werkzaam geweest ten behoeve van de contacten moslim-christenen in de Protestantse Kerk in Ne-derland en tot voor kort lid van de beraad-groep Interreligieuze ontmoeting van de Raad. Verder zijn bijdragen opgenomen van M. Ajouaou, E. Hallewas, P. van der Horst, G. Speelman, A. van ‘t Spijker-Niemi, J. van Vooren, en M. Vorthoren.
Mijn Partner is moslim, uitgeverij Kok Kam-pen 2006, ISBN 90-435-1264-8; prijs € 11,90.