Met een indrukwekkende bijdrage opende ds. Daniëlle Dokman vorige week donderdag het internationaal symposium Kerken en Slavernij. ‘We blikken hier niet terug’, sprak Dokman, ‘om deze pijnlijke geschiedenis naar boven te brengen. Maar, om het verleden in de ogen te kijken, het heden te begrijpen en samen een nieuwe toekomst te schrijven. Het verleden – hoe grimmig ook – heeft ons iets te vertellen en te leren over ons heden en de toekomst.’
Alle beschikbare symposium-plaatsen in de Utrechtse Domkerk waren deze middag bezet, terwijl deelnemers in onder andere Suriname en het Caribisch gebied online aansloten.
Vrijgemaakt en geïnspireerd
‘De gruwel van het verleden heeft een doorwerking in het heden’, vervolgde Dokman. ‘Het samen schrijven van die nieuwe toekomst begint met onze eerlijkheid en waarheid over dit verleden. Waarvan de meeste van onze kerkgemeenschappen deel zijn geweest. Onze liefde voor onze kerken mag ons niet blind maken voor dit verleden. Nog mag onze vrees voor het verlies van aangezicht ons tegenhouden om dit verleden tegemoet te gaan. ‘In Johannes 8, vers 31-32, leert Jezus ons: ‘Als u in mijn woord blijft, bent u werkelijk mijn discipelen. En u zult de waarheid kennen. En de waarheid zal u vrijmaken.’ Er is een zekere heling te ervaren wanneer er in eerlijkheid, waarheid wordt gesproken.’
Als eerste bede voor het symposium deelde Dokman dat we bij de oefening van het in eerlijkheid waarheid spreken, allen in zekere mate vrijheid mogen ervaren. ‘Zodat we vrijgemaakt kunnen worden en geïnspireerd raken om opnieuw en verder aan de slag te gaan.’
Oecumene nooit af
Ook mede-organisator Geert van Dartel, voorzitter Raad van Kerken in Nederland, ziet dat er verdergegaan moet worden. ‘Na de zomer gaan we het symposium met de internationale voorbereidingsgroep evalueren en zullen we spreken over vervolgstappen’, aldus Van Dartel. ‘Minister Hanke Bruins Slot (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, red.) zei in de Domkerk dat kerken iets hebben, wat de staat niet heeft, namelijk: toegang tot de spirituele leefwereld van mensen. Maar wat betekent dat nu concreet in de verschillende contexten waar kerken zich bevinden in relatie tot deze beladen geschiedenis? De weg naar heling en verzoening is nog lang. Daar moeten we in de komende jaren concrete stappen in zetten.’
‘Het was bijzonder om dit symposium in een breed samenwerkingsverband voor te bereiden’, vervolgt Van Dartel. ‘Dat droeg vrucht in het programma met sprekers van diverse achtergrond en kleur. Er was een grote meerstemmigheid, die goed samenklonk. Daar gaat het ook om in oecumene verstaan als een samenklank van kerken en religies, die ons helpt over onze eigen schutting te kijken, de werkelijkheid samen in de ogen te zien opdat er een gemeenschappelijk perspectief ontstaat en we in verbondenheid samen verder gaan. Oecumene is nooit af.’
- Bekijk de registratie van het symposium (van opening t/m panelgesprek) op de website van de Protestantse Theologische Universiteit.
- Download de liturgie van de afsluitende viering